قاسم محبعلی کارشناس سیاست خارجی معتقد است به تجارت ایران و عربستان نمیتوان امیدوار بود چون اقتصاد ایران و عربستان مکمل هم نیستند و هر دو صادرکننده نفت و وارد کننده کالا هستند.
مهمترین بخشهای گفتگوی قاسم محبعلی مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه را میخوانید:
عربستان سعودی بعد از تحولاتی که در چند سال اخیر داشته و تغییراتی در سیاست داخلی و خارجی خود داده، مهم ترین نقطه ضعفش امنیت بوده که سعی دارد این موضوع را حل و فصل کند. برای این کار سعودی ها با کشورهایی که در زمینه امنیت منطقه موثر هستند، گفتگو کرده و روابط خود را عادی میکند.
این موضوع تنها در مورد ایران نیست. با ترکیه و قطر و سوریه و حتی با رژیم صهیونیستی هم روند عادی سازی روابط را در پیش گرفته. چون پروژههای اقتصادی بزرگی دارد و شرایط بین المللی هم در حال تغییر است و به یک سیاست همه جانبه با همکاری همه بازیگرهای منطقهای و بین المللی نیاز دارد.
در این چارچوب است که روابط با ایران معنا پیدا میکند. اما از نظر روابط اقتصادی باید گفت فعلا روابط برقرار شده اما اختلافات دو کشور بر سر جای خود باقی است.
ایران کشوری است که مدت هاست از توسعه بازمانده و امکان سرمایه گذاری در آن وجود دارد و یک بازار بکر است. اما ایران در تحریم بین المللی قرار دارد و طبیعتا جدا از دوست داشتن یا نداشتن، کسی که بخواهد در کشوری سرمایهگذاری کند، محاسبه ریسک میکند و ریسک سرمایهگذاری در ایران بسیار بالاست.
چون اقتصاد ایران و عربستان مکمل هم نیستند و هر دو صادرکننده نفت و وارد کننده کالا هستند، در این جنبه هم نمیتوانند با یکدیگر تجارت بزرگی داشته باشند.
عربستان تنها در بخشی از پازل سیاست خارجی ایران قرار دارد. اگر بخش های دیگر سیاست خارجی ما کار کند، ایران میتواند از این موقعیت استفاده ببرد.
اینکه روابط به سمت رابطه دائمی یا راهبردی برود، نیازمند این است که مشکلات دیگر خارجی جمهوری اسلامی ایران حل شود و هم در مورد عربستان در خیلی از مسائلی که زمینه اختلاف و رقابت است، مورد مذاکره قرار بگیرد و حل و فصل شود.
سعودیها دارند با احتیاط روابط با ایران را پیش میبرند و همانطوری که روابط با رژیم صهیونیستی را پیش میبرند تا ببینند امتیازاتی که می توانند از بقیه بگیرند در چه سطحی است.
آنها متناسب با شرایط پیش میروند. در عین حال مشغول سنجیدن زمینههای داخل ایران هستند تا ببینند که آیا ممکن است اتفاقاتی مانند گذشته رخ بدهد یا خیر.
اگر نگاه کنید متوجه میشوید که عربستان تاکید بر توافق امنیتی که در دوران آقای خاتمی امضا شده میکند و می خواهد ایران تضمین کند که اتفاقات گذشته در مورد اماکن دیپلماتیک یا حتی در داخل عربستان مانند تظاهرات در حج و .... رخ ندهد.
اختلاف بین دو کشور هم در سطح دو جانبه و هم در سطح کشورهای منطقه است و این مجموعه را باید با یکدیگر پیش برد و عربستانی ها باید مسالهای مانند یمن و روابط ایران و بحرین و مسائل لبنان و سوریه و .... را هم در کنار بازگشایی سفارت خانه ها مورد بحث و بازبینی قرار بدهند.