دارویی که درمان سرطان مغز را متحول خواهد کرد
محمودرضا جعفری، امروز ۵ شهریورماه، در نشست خبری طرح‌های تحقیقاتی پایان‌یافته دانشگاه علوم پزشکی مشهد که در سالن شورای معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد، در خصوص نتایج طرح تیم تحقیقاتی با عنوان" تهیه نانولیپوزوم‌های دوکسورو بیسین هدفمند شده با گلوتاتیون و مشتقات آن و بررسی عبور از سد خونی مغزی در درمان سرطان مغز "، اظهار کرد: به علت وجود سد خونی مغزی، بیشتر داروهای موجود امکان ورود به محیط مغزی و اثر بر روی سلول‌های سرطانی را ندارند.
وی افزود: در تحقیق حاضر گلوتاتیون که دارای گیرنده‌ای روی این سد است بر سطح نانوذرات لیپوزومی متصل و موجب می‌شود که این نانوذرات بتوانند از سد خونی مغزی عبور کرده و در دسترس سلول‌های نامیرای انواع سرطان مغز قرار گیرند و در نهایت باعث از بین رفتن سلول‌های سرطانی شوند.
جعفری ادامه داد: مشابه این طرح در خارج از کشور و در لایدن هلند انجام شده و در حال گذراندن فاز دو بالینی برای تایید و ورود تجاری به بازار است. روش ابداعی در دانشکده داروسازی مشهد نسبت به مشابه خارجی ساده‌تر و مقرون به صرفه‌تر است و در صورت گذراندن موفقیت‌آمیز مراحل تایید، وارد مرحله تجاری‌سازی خواهد شد. این دارو علاوه بر سرطان مغز برای درمان بیماری ام‌اس و بیماری‌هایی که سیستم عصبی مرکزی و مغز را درگیر می‌کند موثر است.
تاثیر شیر شتر بر درمان بیماری آسم و انسداد مزمن ریه
در ادامه نشست، دکتر محمد حسین بسکابادی، دکترای فیزیولوژی و استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به تحقیقی در خصوص بررسی اثر شیر شتر بر تغییرات ریوی مدل تجربی بیماری انسداد مزمن ریه ( CPOD)، در موش‌های صحرایی تصریح کرد: در این تحقیق اثر شیر شتر بر بیماری آسم و بیماری انسداد مزمن ریه که عامل اصلی آن سیگار است، بررسی شد.
وی بیان کرد: برای اولین بار در کشور توانستیم یک مدل بیماری انسداد مزمن ریه در حیوانات ایجاد کنیم. موش‌های صحرایی را به مدت دو ماه و هر روز در معرض دود ۵ عدد سیگار قرار دادیم، به ازای هر کیلوگرم وزن، یک سی سی شیر در گروه‌های مختلف به آن‌ها خوراندیم و معیارهای مشخصی را اندازه گرفتیم.
بسکابادی اضافه کرد: تقریبا در تمامی معیارها در گروه‌هایی که با دوز بالای شیر شتر درمان شده بودند اثر بهبودی آن از اثر دگزامتازون به (عنوان شاهد مثبت)، بیشتر بود. ما همچنین بعد از ایجاد مدلی از آسم در حیوان و خوراندن دوز مشخصی از شیر شتر به گروه‌های مختلف، معیارهای متعددی را اندازه گرفتیم، همه معیارهایی که اندازه‌گیری کردیم بهبود پیدا کردند و نکته قابل توجه این بود که میزان بهبود در گروهی که با دوز زیاد شیر شتر درمان شده بودند نسبت به گروه شاهد مساوی یا بیشتر بود.
این استاد دانشگاه گفت: مشکلات مالی یکی از مهمترین موانع پیش روی طرح‌های تحقیقاتی و از جمله این طرح تحقیقاتی است.
استفاده از پودر پلاکت برای درمان زخم‌ها
در بخش دیگری از نشست حمیدرضا رحیمی، دانشیار پزشکی ملکولی و سلول‌های بنیادی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در خصوص طرحی با عنوان "مقایسه پلاسمای غنی از پلاکت لیوفیلیزه با پلاسمای غنی از پلاکت تازه در فاکتورهای رشد شامل VEGF و TGF-&beta و بررسی ایمنی پلاسمای غنی از پلاکت لیوفیلیزه"، اظهار کرد: PRP (پلاسمای غنی‌شده از پلاکت) در مباحث زیبایی و جوان‌سازی پوست، جلوگیری از ریزش مو، زخم‌های متعدد ناشی از آکنه و جوش‌های غرور جوانی و ... کاربرد دارد.
وی افزود: یکی از استفاده‌های PRP برای بهبود زخم است؛ زیرا حجم قابل توجهی از فاکتورهای رشد دارد. پلاکت نقش انعقاد خون داشته اما در داخل هر پلاکت مقدار زیادی فاکتور رشد است که این فاکتورها وقتی تغلیظ و تجمیع شوند می‌توانند بسیار تاثیرگذار باشند.
رحیمی با بیان اینکه پلاسمای غنی‌شده از پلاکت بر درمان زخم‌ها از جمله زخم‌های پای دیابتی، زخم‌های سوختگی، زخم بستر و... تاثیر دارد، عنوان کرد: در بسیاری از مواقع برای اینکه PRP بگیریم، باید از فرد خون گرفته، پلاکت آن را جدا، تغلیظ و دوباره به فرد تزریق کنیم اما در این بیماران خاص به دلیل کم‌خونی و ... خون گرفتن شرایط را برای بیمار سخت می‌کند به همین دلیل به فکر جایگزینی برای این موضوع افتادیم که استفاده از پودر پلاکت است.
دانشیار پزشکی ملکولی و سلول‌های بنیادی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: پلاکت خون عمر بسیار کوتاهی دارد و ۵ روز بیشتر عمر نمی‌کند. وقتی از فردی خون گرفته می‌شود بعد از ۵ روز پلاکت را معدوم می‌کنند اما همین زباله برای ما قابل استفاده است؛ زیرا ما به دنبال انعقاد خون نیستیم و دنبال فاکتورهای رشد هستیم.
وی ادامه داد: با هماهنگی که با سازمان انتقال خون انجام شد، پلاکتی که تبدیل به زباله شده را تحویل گرفته و از آن پودر پلاکت تهیه می‌کنیم که این پودر پلاکت قابل استفاده برای درمان زخم‌ها است. در این طرح تحقیقاتی اثبات کردیم بین پودر پلاکتی که از فرآورده‌های منقضی شده انتقال خون تهیه شده با پلاکت تازه گرفته شده از یک فرد جوان سالم هیچ تفاوتی وجود ندارد.
رحیمی خاطرنشان کرد: امیدواریم به زوردی به عنوان یک محصول سلول‌های بنیادی و دانش‌بنیان در پژوهشکده بوعلی این پودر پلاکت را تولید کنیم و به عنوان یک محصول دانش‌بنیان از فرآوری محصولات و فرآورده‌هایی که تاریخ انقضاء آن‌ها گذشته و دور ریخته می‌شود، مجوز آن را از سازمان غذا و دارو بگیریم.
دانشیار پزشکی ملکولی و سلول‌های بنیادی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص طرح تحقیقاتی دیگری در زمینه زردچوبه و استفاده از آن برای درمان زخم‌های مختلف، گفت: طرح دیگر ما "بررسی اثر نانومیسل کورکومین بر بیان ژن‌های mexB- Ampc mexF- mexD- oprD در سودوموناز آیروژیناز مقاوم به آنتی‌بیوتیک “ در زمینه تاثیر کورکومین موجود در زردچوبه بر شکستن مقاومت باکتری‌ها به آنتی بیوتیک بود.
وی اضافه کرد: یکی از عفونت‌های خطرناکی که افراد دچار سوختگی دچار آن می‌شوند عفونت باکتری به نام سودوموناز آیروژیناز است. سویه‌هایی از این باکتری وجود دارد که تقریبا به همه انواع مختلف آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم است. با توجه به تحقیقاتی که قبلا انجام شده، متوجه شدیم کورکومین می‌تواند مقاومت باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک را شکسته و از بین ببرد.
رحیمی بیان کرد: تعداد قابل توجهی باکتری مقاوم به انواع آنتی‌بیوتیک‌ها را از بخش بالینی بیمارستان امام رضا(ع) تهیه، صحت‌سنجی و ثابت کردیم که این یک باکتری به شدت مقاوم است. این باکتری را با غلظت‌های مختلف عصاره زردچوبه که به روش نانو تولید شده در یک محیط قرار دادیم و بعد ژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک را از باکتری که مدتی در معرض زردچوبه بود، بررسی کردیم.
دانشیار پزشکی ملکولی و سلول‌های بنیادی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص اهداف این تحقیق گفت: هدف این است پمادی برای بخش‌های سوختگی تهیه شود تا زمانی که سوختگی را پانسمان می‌کنند از این پماد نیز روی سوختگی بزنند. این پماد علاوه بر بهبودی سوختگی از عفونت‌های مقاوم نیز جلوگیری می‌کند.
