مردم آزادی موردنظر خود رابه دست می‌آوردند و هرگز به عقب باز‌نمی‌گردند
«مردم از آزادی‌های‌شان عقب نمی‌نشینند» عنوان یادداشتی به قلم علی مجتهدزاده است که در آن آمده: آزادی‌هایی که مردم ایران طی تاریخ معاصر خود به دست آورده‌اند، محصول تلاش‌های خود مردم بوده است و حکومت‌ها هرگز این آزادی‌ها را به رسمیت نشناخته‌اند. اساسا آزادی از نظر مردم با آزادی از منظر حکومت متفاوت است؛ اگر هماهنگی میان تعریف از آزادی‌های مشروع وجود داشت، شاهد این نبودیم که در شرایط دشوار اقتصادی فعلی، کسب و کارهای مردم به دلیل موضوع حجاب تعطیل شوند و مسوولان باز هم به دنبال تصویب قوانین غیرمتعارف در حوزه حجاب باشند.
مردم آزادی‌های مورد نظر خود را از طریق فعالیت‌های مدنی و حضور در صحنه به دست می‌آورند و هرگز هم به عقب باز نمی‌گردند. مفهوم آزادی که من و شما و بسیاری از تحلیلگران در ذهن دارند با آزادی مد نظر برخی افراد و جریانات متفاوت است. نسل‌های مختلف ایرانی عادت کرده‌اند به جای انتظار برای به رسمیت شناخته شدن آزادی‌های مشروع، مطالبات خود را شخصا و راسا به دست آورند. همین امروز آزادی‌های مشروع و قانونی در حوزه‌هایی چون آزادی بیان، آزادی فعالیت‌های رسانه‌ای، آزادی انتخاب، آزادی اقوام و گروه‌ها و مذاهب، آزادی انتخاب اساتید و... از سوی برخی افراد و جریانات صاحب قدرت به رسمیت شناخته نمی‌شود. تنها همت نظام حکمرانی در خصوص آزادی پخش برخی برنامه‌های تلویزیونی در قالب مناظره بوده که بیشتر برای تلطیف فضای انتقادی موجود در جامعه تهیه و تولید می‌شوند.
معتقدم نشانه‌ای در حاکمیت برای به رسمیت شناخته شدن آزادی‌ها مشاهده نمی‌شود. اینکه مسوولان به جای پرداختن به اولویت‌های اقتصادی، رسانه‌ای، حقوقی و... سرگرم تصویب طرح‌های سلبی در خصوص حجاب هستند، نشان می‌دهد که تعریف یکسانی از آزادی در کشور وجود ندارد. معتقدم نخستین آزادی کلیدی برای مردم آزادی در انتخاب است که طی سال‌های مستمر به دلیل ردصلاحیت‌ها خدشه‌دار شده است. دومین آزادی ضروری که امروز نسل‌های جوان تاکید جدی بر آن دارند، آزادی پوشش عرفی است. آزادی مهم بعدی آزادی در انتخاب وکیل و بهره‌مندی از یک دادرسی قانونی است. اما به جای این ملزومات رویکردهای سلبی در دستور کار قرار گرفته است که به نظر من جامعه را دچار انشقاق می‌کند. اما برای شکل‌گیری این آزادی‌های مشروع نیازمند اراده‌ای در نظام حکمرانی هستیم که زمینه تحقق این آزادی‌ها را فراهم سازد. تا زمانی که اراده‌ای برای تحقق این آزادی‌ها در سطوح بالای نظام حکمرانی شکل نگیرد، حتی اگر مجلسی مانند مجلس ششم هم شکل بگیرد، بعید است بتواند کار قابل توجهی صورت دهد.
آنچه امروز در حال وقوع است، محصول تلاش‌های جامعه و یکایک شهروندان است. مردم امروز از فشارها و رویکردهای سلبی و بگیر و ببندها خسته شده‌اند و ترجیح دادند تا تعریف خاص خود را از حجاب ارایه کنند. در واقع آزادی حاصل شده در کشور محصول تلاش‌های مردم است تا ذکاوت نظام حکمرانی. اما باید اعتراف کرد که در میان قوای سه‌گانه، قوه قضاییه امروز معقول‌ترین رفتار را دارد. برخی رویکردهای تند در مجلس جاری و ساری است که بیشتر باعث ناراحتی افکار عمومی می‌شود تا تلطیف فضا. متولی قوه قضاییه کمتر وعده‌های عجیب می‌دهد. مثلا کمتر شاهدیم که مسوولان قضایی ناگهان اعلام کنند «بی‌حجابی قطعا ریشه‌کن می‌شود!»
نخستین دستگاهی که پس از رخدادهای اعتراضی از گفت‌وگو سخن گفت، دستگاه قضایی بود و رویکرد این دستگاه به نسبت سایر قوا با خردمندی بیشتر همراه است. البته این به این معنا نیست که نقدی به عملکرد این دستگاه وارد نیست، بلکه بحث بر سر میزان خردمندی و کارآمدی قواست.
