کبد یکی از بزرگترین اندامهای بدن انسان است و وظایفی مانند کمک به گوارش غذا، ذخیره انرژی، و از بین بردن سموم را بر عهده دارد. به همین دلیل، کارشناسان دنبال کردن یک رژیم غذایی که از سلامت کبد مراقبت میکند را توصیه کرده اند.
کبد یک اندام کلیدی در عملکرد دستگاه گوارش است. با این وجود، ما کمتر به سلامت این اندام مهم و وظایفی که بر عهده دارد، توجه میکنیم. در حقیقت، شیوع بیماریهایی که سلامت کبد را تحت تاثیر قرار میدهند، رو به افزایش است.
بنابر گزارش انجمن کبد کانادا، در آینده نزدیک، از هر چهار کانادایی، یک نفر از آنها به بیماری کبد، مانند بیماری کبد چرب غیر الکلی، مبتلا خواهد بود.
افزون بر این، نرخ مرگ و میر ناشی از سرطان کبد، بیماری که هر ساله بیش از ۷۰۰ هزار نفر را در جهان تحت تاثیر قرار میدهد، از سال ۲۰۰۰ تاکنون در هر سال ۳ درصد افزایش داشته است.
بنابر دادههای ارائه شده توسط انجمن سرطان آمریکا، سرطان کبد یکی از دلایل اصلی مرگ ناشی از سرطان در جهان است، زیرا هر ساله بیش از ۶۰۰ هزار نفر جان خود را به واسطه آن از دست میدهند.
با توجه به این حقایق هشدار دهنده، باید اقداماتی را در راستای مراقبت از سلامت کبد انجام دهیم و در برخی موارد تغییرات غذایی و اصلاح رژیم غذایی ممکن است آن چیزی باشد که در این زمینه مورد نیاز است.
رژیمهای غذایی برای مراقبت از سلامت کبد
پیش از اعمال هر گونه تغییر در رژیم غذایی باید ابتدا با پزشک خود یا یک متخصص تغذیه مشورت کنید. در ادامه با چند رژیم غذایی که به مراقبت از سلامت کبد کمک میکنند، بیشتر آشنا میشویم.
رژیم غذایی مدیترانهای
رژیم غذایی مدیترانهای از جمله بهترین رژیمهای غذایی برای مراقبت از سلامت کبد محسوب میشود. در حقیقت، رژیم غذایی مدیترانهای به عنوان یکی از سالمترین رژیمهای غذایی در جهان شناخته میشود. با توجه به میزان زیاد مصرف میوهها و سبزیجات تازه، چربیهای سالم مانند روغن زیتون، غلات کامل و محصولات لبنی، این رژیم برای محافظت از کبد ایده آل است.
این مواد غذایی در کنار مصرف منظم ماهی و مصرف متعادل گوشت قرمز به بدن در دریافت ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز خود کمک میکند. کبد شما به ویتامینها برای متابولیز چربیها نیاز دارد و مواد مغذی مانند ویتامین C میتوانند به محافظت از سلولهای کبد در برابر حملات سموم کمک کنند.
مصرف غلات کامل نیز به افزایش دریافت فیبر کمک میکند. فیبر مادهای مفید برای گوارش است و به تحریک تولید صفرا کمک میکند. از این رو، فیبر میتواند در پیشگیری از سنگهای کیسه صفرا و انباشت کلسترول نقش داشته باشد.
رژیم غذایی ماکروبیوتیک
رژیم غذایی ماکروبیوتیک بر اساس مصرف غلات کامل و همچنین میوه ها، سبزیجات و حبوبات شکل گرفته است. زمانی که به خوبی برنامه ریزی شده باشد، رژیم غذایی ماکروبیوتیک تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن و کبد شما که برای ارائه عملکرد درست نیاز دارند را تامین میکند.
یک رژیم غذایی برای افراد مبتلا به کبد چرب
افرادی که به بیماری کبد چرب مبتلا هستند باید مصرف مواد غذایی و غذاهای پر کالری را کاهش دهند تا از تداوم ذخیره چربی در سلولهای کبد جلوگیری شود. همچنین، افزودن مواد غذایی سرشار از فیبر برای تولید صفرا ایده خوبی است.
یک رژیم غذایی برای افراد مبتلا به سیروز
اگر کبد شما آسیب دیده است، شما باید رژیم غذایی خود را برای پیشگیری از وخیمتر شدن شرایط کبد اصلاح کنید. برای این کار، شما باید مصرف پروتئین خود را تعدیل کرده و همچنین مصرف نمک را محدود کنید.
با پزشک خود برای ارزیابی شرایطی که دارید صحبت کرده تا با همکاری یکدیگر یک برنامه غذایی بر اساس نیازهای تغذیهای خاص شما شکل بگیرد.
یک رژیم غذایی برای افراد مبتلا به هموکروماتوز
هموکروماتوز به جذب بیش از حد آهن در بدن و انباشت آن در کبد گفته میشود. اگر به این بیماری مبتلا هستید، باید از مصرف آهن پرهیز کنید. به همین دلیل، شما باید مصرف مواد غذایی مانند جگر، سوسیس، چغندر سوئیسی، اسفناج، نرمتنان صدفدار، و مغزهای خوراکی را قطع کنید.
یک رژیم غذایی برای افراد مبتلا به هپاتیت C
ویروس هپاتیت C به کبد حمله میکند. در صورت ابتلا به این بیماری باید در عادات غذایی خود به منظور کاهش مصرف آهن و نمک تغییراتی ایجاد کنید. برای به حداقل رساندن مصرف نمک شما میتوانید از گیاهان دارویی و ادویههای دیگر برای بهبود عطر و طعم غذاهای خود استفاده کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
مواد غذایی که باید برای محافظت از کبد به رژیم غذایی خود اضافه کنید
در ادامه چند ماده غذایی که میتوانند به محافظت از سلامت کبد کمک کنند، معرفی شده اند.
قهوه
نتایج یک مطالعه نشان داد که مصرف متعادل قهوه میتواند خطر بیماری کبد را کاهش دهد.
مطالعهای دیگر که در نشریه Journal of Clinical Gastroenterology منتشر شد، نشان داد که قهوه میتواند به کاهش انباشت چربی در کبد کمک کند، در شرایطی که برخی آنتی اکسیدانها را نیز در اختیار بدن قرار میدهد. همچنین، قهوه ممکن است به کبد در از بین بردن موادی که میتوانند موجب سرطان شوند، کمک کند.
ماهیهای چرب
یک ماده غذایی دیگر که باید برای محافظت از سلامت کبد به رژیم غذایی خود اضافه کنید، ماهیهای چرب و همچینن مکملهای روغن ماهی است. بنابر مطالعهای که در نشریه World Journal of Gastroenterology منتشر شد، مصرف این خوراکیها میتواند به پیشگیری از بیماری کبد کمک کند.
ماهیهای چرب مانند سالمون، ساردین یا شاه ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند. این ترکیبات به کاهش التهاب کمک کرده و به طور خاص میتوانند از انباشت چربی اضافه در کبد جلوگیری کنند.
مواد غذایی که برای پرهیز از آسیب دیدن کبد باید از مصرف آنها پرهیز کنید
در کنار رژیمهای غذایی و خوراکیهایی که باید به رژیم غذایی خود اضافه کنید، برای محافظت از سلامت کبد خود باید از مصرف برخی خوراکیها نیز پرهیز کنید.
الکل
الکل موجب تولید سمومی میشود که برای سلامت کبد مضر هستند. از این رو، بهترین گزینه پرهیز از مصرف آن در صورت ابتلا به بیماریهای کبد است. حتی اگر فردی سالم هستید باید مصرف الکل را محدود کنید. مصرف بیش از حد الکل میتواند به کبد آسیب رسانده و موجب سیروز کبدی شود.
غذاهایی سرشار از قند، چربی و نمک
مصرف بیش از حد چربی ها، نمک و قندها میتواند موجب مشکلات متابولیک شود. به عنوان مثال، چربیهای اشباع میتوانند ذخیره چربی در کبد را افزایش دهند که در بلند مدت میتواند به بیماری کبد چرب منجر شود.
کاهش مصرف چربیهای بد، فست فودها و غذاهای آماده میتواند به بهبود شرایط رژیم غذایی شما کمک کند. از این طریق، نه تنها از سلامت کبد، بلکه از سلامت کلی بدن خود محافظت میکنید.