اهمیت سمزدایی کبد برای سلامت بدن انسان

زمانی که درباره شرایط نامناسب و سلامت ضعیف کبد فکر می‌کنیم، سیروز کبد به واسطه اعتیاد به الکل معمولا آن چیزی است که در ذهن ما نقش می‌بنند. اما بیشتر مردم به این نکته که عملکرد کبد حتی در صورت عدم مصرف برخی مواد، مانند الکل، نیز می‌تواند پایین‌تر از سطح عادی و مطلوب باشد.

کبد اندام سمزدای بدن انسان است به این معنی که مسئولیت حذف سموم مضر و متابولیت‌های هورمونی را بر عهده دارد.

امروزه، عملکرد نامطلوب کبد به شرایطی شایع تبدیل شده است که عوامل مختلفی مانند مواد شیمیایی موجود هوا، رژیم غذایی ناسالم، آب آلوده، و آلاینده‌های دیگر می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند. برای پرهیز از ابتلا به بیماری کاهش مواجهه با سموم و پشتیبانی از سمزدایی کبد از طریق رویکرد‌های هدفمند اهمیت دارد.

نشانه‌های عملکرد نامطلوب کبد

گوارش ضعیف

کبد وظیفه تولید صفرا و نمک‌های صفراوی را بر عهده دارد که نقش مهمی در گوارش دارند. صفرا به تجزیه چربی‌ها و همچنین جذب ویتامین‌های محلول در چربی مانند A، D، E و K کمک می‌کند. دشواری در گوارش چربی‌ها ممکن است به واسطه عملکرد نامطلوب کبد رخ دهد که به افزایش ترشح اسید در معده منجر می‌شود. این می‌تواند در نهایت موجب بازگشت اسیده معده و مواد غذایی به مری شود که معمولا به نام سوزش سردل شناخته می‌شود.

هورمون‌های نامتعادل

یکی از عملکرد‌های اصلی کبد تجزیه و حذف هورمون‌های اضافه در بدن است. عملکرد نامطلوب کبد می‌تواند موجب گردش دوباره این هورمون‌ها در خون و تبدیل شدن آن‌ها به اشکالی سمی‌تر شود. این شرایط ممکن است به برخی بیماری ها، مانند سرطان پستان، منجر شود. از علائم یک بی تعادلی هورمونی می‌توان به فشار خون بالا، نفخ، افزایش وزن، خستگی، بی خوابی، کاهش میل جنسی، سرکوب سیستم ایمنی، هوس‌های غذایی و مسائل خلقی اشاره کرد.

افزایش وزن

حتی اگر فردی یک رژیم غذایی سالم را دنبال کند و به طور منظم ورزش کند، کاهش وزن در صورت عملکرد نامطلوب کبد می‌تواند به دشواری بالا رفتن از کوه باشد. این شرایط به دلیل عدم تنظیم قند خون و بی تعادلی هورمونی رخ می‌دهد که هر دو مورد موجب افزایش التهاب در سراسر بدن می‌شوند.

مشکلات پوستی

اگر با مشکلات پوستی مواجه هستید، ممکن است این شرایط با عملکرد کبد شما در ارتباط باشد. انباشت سموم در بدن و ناتوانی در سمزدایی مناسب می‌تواند خود را در قالب راش‌های پوستی، روزاسه، اگزما، آکنه، سوریازیس و درماتیت نشان دهد.

خستگی

خستگی بدون دلیلی مشخص علامتی مبهم است که می‌تواند به دلایل مختلفی شکل بگیرد. عملکرد نامطلوب کبد می‌تواند یکی از این دلایل باشد. احساس خستگی مداوم به رغم استراحت کافی ممکن است نشانه‌ای از افت سلامت کبد باشد.

بوی بد دهان یا پوشش سفید روی زبان

روند گوارش غذا از دهان آغاز می‌شود، از این رو، بوی بد دهان یا هالیتوسیس و پوشش سفید روی زبان اغلب به مسائلی جدی‌تر و عمیق‌تر مانند عملکرد ناطلوب کبد اشاره دارند. این علائم نشان می‌دهند که غذا به خوبی گوارش نشده است که می‌تواند موجب رشد بیش از حد باکتری‌های بیماری‌زا در روده شود.

حساسیت به بو و/یا الکل

سردرد‌ها یا تحریک پذیری پس از استشمام برخی عطر‌ها یا محصولات شوینده و پاک کننده و همچنین عدم تحمل الکل می‌تواند از نشانه‌های مشخص عملکرد نامطلوب کبد باشد.

هوس‌های غذایی

هوس‌های غذایی قوی برای کربوهیدرات‌های پالایش شده و شکر می‌تواند به بی تعادل‌های هورمونی و سطح قند خون اشاره داشته باشد. اختلال در عملکرد کبد اغلب یکی از دلایل ریشه‌ای این شرایط است.

مشکلات کیسه صفرا

کیسه صفرا و کبد ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. همانگونه که پیشتر اشاره شد، کبد وظیفه تولید صفرا و نمک‌های صفراوی را بر عهده دارد که چربی‌های غذایی را تجزیه می‌کنند. صفرای تولید شده توسط کبد در کیسه صفرا ذخیره می‌شود تا در وعده غذایی بعدی استفاده شود. مشکلات زمانی ظاهر می‌شوند که صفرای کافی توسط کبد تولید نشده باشد. اختلال در عملکرد کیسه صفرا می‌تواند به علائمی مانند حالت تهوع، سو‌ء هاضمه، نفخ، درد شکم، و/یا عدم تحمل غذا‌های چرب منجر شود.

درد در قسمت بالا سمت راست شکم

کبد و کیسه صفرا در قسمت بالا سمت راست شکم قرار دارند. عملکرد نامطلوب کبد به افزایش التهاب منجر شود که می‌تواند موجب احساس درد در این بخش از بدن شود.

چگونگی بهبود عملکرد کبد

کاهش بار سمی

امروزه، افراد بسیاری در معرض سموم و آلاینده‌های مختلف در هوا قرار دارند. کبد ممکن است توانایی رسیدگی به میزان زیاد آلاینده‌هایی که روزانه با آن‌ها مواجه هستیم را نداشته باشد. این مواد شیمیایی می‌توانند در محصولات زیبایی، دود، بنزین، رنگ، محصولات شوینده و پاک کننده خانگی، و بسیاری مکان‌های دیگر وجود داشته باشند.

همچنین، سموم در غذا‌ها و نوشیدنی‌ها از جمله موارد زیر پنهان شده اند:

- الکل

- محصولات غیر ارگانیک

- ماهی‌های پرورشی

- آب

- غذا‌های بسته بندی شده

به خاطر داشته باشید که پوست بزرگترین اندام بدن انسان محسوب می‌شود و می‌تواند هرچه با آن در تماس باشد را جذب کند. تا حد امکان از محصولاتی که حاوی مواد بحث برانگیز هستند و احساس خوبی برای خوردن یا استفاده از آن‌ها ندارید، پرهیز کنید.

به حداقل رساندن مصرف خوراکی‌های مضر برای کبد

از جمله غذا‌ها و نوشیدنی‌های مضر برای کبد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- الکل

- قند‌های افزوده

- غذا‌های سرخ شده

- نمک

- کربوهیدرات‌های پالایش ده

- گوشت قرمز

افزودن گیاهان دارویی و سبزیجات به رژیم غذایی

از جمله گزینه‌های مناسب در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

چای بابونه

این گیاه دارویی سرشار از ویتامین B است که به عنوان یک کاتالیزور برای متیلاسیون عمل می‌کند. متیلاسیون فرآیندی است که امکان سمزدایی را برای بدن فراهم می‌کند، در نتیجه، از عملکرد مطلوب کبد اطمینان حاصل می‌شود.

خار مریم

گیاه خار مریم به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته و تاثیر مثبت آن بر شرایط کبد و بهبود بیماری‌هایی مانند هپاتیت و بیماری کبد چرب الکلی تایید شده است. خار مریم نه تنها در حذف سموم انباشته شده نقش دارد، بلکه به احیای سلول‌های کبد نیز کمک می‌کند. خار مریم به اشکال مختلف مانند چای و کپسول در دسترس است.

سیر

سیر یک ابرماده غذایی است که فهرستی طولانی از فواید سلامت را ارائه می‌کند که از کاهش فشار خون تا افزایش میکروب‌های مفید روده و تقویت کبد را شامل می‌شود. این گیاه دارویی از طریق فعال کردن آنزیم‌های مسئول تجزیه چربی‌ها و حذف موفقیت آمیز آن‌ها به بهبود شرایط کبد کمک می‌کند.

سبزیجات چلیپایی

بروکلی، جوانه‌های بروکلی، جوانه‌های بروکسل، کلم و گل کلم از سبزیجات گوگردی شناخته شده هستند. آن‌ها حاوی آنتی اکسیدانی قوی به نام گلوتاتیون هستند که مراحل سمزدایی کبد را فعال می‌کند. برای زنانی که با بی تعادلی‌های هورمونی مواجه هستند، سبزیجات چلیپایی به کاهش استروژن اضافه در بدن نیز کمک می‌کنند.

چغندر

چغندر نیز همانند سیر فعالیت آنزیمی را افزایش داده و کارایی دفع سموم را افزایش می‌دهد.

شبدر قرمز

شبدر قرمز که به صورت مکمل در دسترس است، یک گیاه دارویی بسیار قوی محسوب می‌شود. شبدر قرمز می‌تواند به حذف سموم نه تنها از کبد، بلکه طحال و سیستم لنفاوی نیز کمک کند.

ریشه بورداک

ریشه شفابخش گیاه بورداک یا بابا آدم یک ادرارآور طبیعی است، از این رو، به دفع سموم و فلزات سنگین از طریق افزایش دفع مایع از بدن کمک می‌کند. این گیاه به تقویت سیستم لنفاوی نیز کمک می‌کند.

روغن کرچک

روغن کرچک محصولی شفابخش و مفید است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. این روغن فعالیت سیستم لنفاوی و گردش خون را تحریک می‌کند که به پاکسازی سموم ناخواسته در بدن کمک می‌کند. روغن کرچک میزان ارسال خون سرشار از اکسیژن و مواد مغذی به کبد را افزایش می‌دهد که روند سمزدایی را تسهیل می‌کند.

سخن پایانی

در جستجوی سلامت مطلوب، افراد بسیاری شرایط کبد که یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن است را نادیده می‌گیرند. این اندام در قسمت بالا سمت راست شکم زیر قفسه سینه قرار گرفته است و وظیفه سنگین سمزدایی و حذف هورمون‌ها و سموم اضافه از بدن را بر عهده دارد.

در دنیای امروز، مواجهه با سموم اجتناب ناپذیر است. همراه با استرس و برخی عوامل دیگر، کبد ما به سختی در تلاش است تا وظایف ضروری خود را انجام دهد.

انجام اقداماتی مانند کاهش بار سمی و مصرف غذا‌های سالم که به سمزدایی کبد کمک می‌کنند می‌تواند به بدن ما در پاکسازی مواد مضر و سمی و دستیابی به سلامت مطلوب کمک کند.