این گیاه نفخ را رفع و معده درد را درمان می‌کند
دکمه طلایی با نام علمی Tanacetum vulgare، تحت عنوان تانسی نیز شناخته می‌شود. نام «تانسی» از کلمه یونانی «آتاناسیا» به معنای «جاودانگی» گرفته شده است. در گذشته تصور می‌شد تانسی جاودانگی می‌بخشد، بنابراین برای مومیایی کردن کاربرد داشت.
این گیاه در اصل بومی مناطق معتدل اروپا و آسیا است. اما بعد‌ها به سایر نقاط جهان از جمله آمریکای شمالی نیز آورده شده است.
با وجود یک سری نگرانی‌های مطرح شده در زمینه ایمنی، قسمت‌هایی از گیاه که در بالای سطح زمین رشد می‌کنند برای تولید دارو کارایی دارند. امروزه مکمل‌های دارویی حاوی این گیاه از طریق داروخانه‌های سراسر کشور قابل تهیه هستند.
دکمه طلایی برای مشکلات دستگاه گوارش از جمله زخم معده و روده، برخی بیماری‌های کیسه صفرا، نفخ، معده درد، اسپاسم معده و کم اشتهایی استفاده می‌شود.
این گیاه همچنین برای برخی شرایط دردناک از جمله میگرن، درد عصبی (نورالژی)، درد مفاصل (روماتیسم) و سیاتیک و همینطور برای بیماری‌های قلبی مانند تپش قلب و احتباس مایعات ناشی از نارسایی احتقانی قلب نیز مفید است. گفتنی است که همه این اطلاعات و یافته‌هایی که در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرند، با استناد به منبع پزشکی آنلاین و معتبر RxList جمع آوری شده اند.
برخی از بانوان برای شروع قاعدگی از تانسی استفاده می‌کنند. این گیاه همچنین برای درمان عفونت ناشی از کرم‌های نواری در کودکان استفاده می‌شود.
کاربرد‌های دیگر عبارت اند از درمان تشنج، سرماخوردگی، تب، نقرس، مشکلات کلیوی و سل. همچنین برای از بین بردن شپش و باکتری هم کارایی دارد. تانسی به آرام کردن اعصاب کمک و به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل می‌کند. به همین دلیل است که از این گیاه برای تهیه مکمل‌های مفید جهت سیستم عصبی استفاده گسترده می‌شود.
تانسی مستقیما در ناحیه آسیب دیده به صورت موضعی برای گال، خارش، کبودی، زخم، رگ به رگ شدن، تورم، کک و مک، التهاب و ترشح غیر طبیعی واژن، آفتاب سوختگی، دندان درد و همچنین به عنوان دافع حشرات روی پوست مصرف می‌شود.
در غذا‌ها و نوشیدنی‌ها از دکمه طلایی در قالب طعم دهنده و در صنایع تولیدی به عنوان منبع رنگ سبز یا به صورت عصاره در ساخت عطر استفاده می‌شود.
البته باید مواظب باشیم که تانسی را با زلف پیر (گونه Senecio) و سایر گیاهانی که به طور کلی به آن‌ها "تانسی" گفته می‌شود، اشتباه نگیریم.
مکانیسم عملکرد
مواد شیمیایی موجود در دکمه طلایی باعث افزایش بزاق و جریان خون به بافت‌های دهان، معده، روده و ناحیه لگن می‌شوند. در نتیجه برخی تحقیقات مشخص شده که این مواد شیمیایی ممکن است بر مغز نیز تاثیر بگذارند. عصاره تانسی ممکن است درد را کاهش و تولید صفرا را افزایش دهد و در عین حال اشتها را در افراد مبتلا به مشکلات کبدی و کیسه صفرا بالا ببرد.
هرچند به مطالعات انسانی بیشتری در راستای اثبات قطعی کاربرد‌های مختلف گیاه دکمه طلایی نیاز است، یافته‌های علمی و تجربی کنونی موارد زیر را تایید می‌کنند:
- تقویت اعصاب و کمک به ایجاد آرامش عصبی
- شروع قاعدگی
- نابودسازی کرم‌های نواری در کودکان
- مقابله با باکتری‌های بیماری زا
- میگرن
- تشنج
- درد مفاصل
- بهبود هضم و اشتها، نفخ، اسپاسم و زخم معده
- رفع احتباس مایعات
- مشکلات کلیوی
- گال، خارش، کبودی، زخم، رگ به رگ شدن، تورم، کک و مک، آفتاب سوختگی، دندان درد و دافع حشرات در استفاده موضعی روی ناحیه آسیب دیده
احتیاط مصرف
تانسی در صورت مصرف خوراکی خودسرانه غیر ایمن است و می‌تواند باعث تهوع، درد معده، اسهال، گیجی و خونریزی شود. این گیاه حاوی یک ماده شیمیایی سمی به نام توژون است که استفاده غیر اصولی از آن را خطرناک می‌سازد. به همین دلیل توصیه می‌شود که تنها از فرآورده‌های دارویی تعیین دوز شده گیاه تحت نظر پزشک یا داروساز استفاده شود و تهیه دمنوش و چای را به کلی کنار بگذاریم.
فرآورده دارویی
مکمل نوروتک در درمان نوروپاتی، بخصوص نوروپاتی دیابتی و نورالژی (درد‌های با منشا عصبی) کاربرد دارد.
این مکمل دارای عصاره گیاهان تانسی، گزنه و نسترن است. در کنار این اجزای اصلی، فلاونوئید، بتا کاروتن و کلروژنیک اسید نیز حضور دارند که از طریق کاهش التهاب، افزایش انتقال سیگنال‌های عصبی و تقویت اعصاب محیطی درگیر شده اثر خود را اعمال می‌کنند. علاوه بر این خاصیت آنتی اکسیدان قوی نیز گزارش شده است.
در صورت بروز مشکلات گوارشی در افراد حساس به ژلاتین موجود در پوکه کپسول، خونریزی و همچنین واکنش‌های حساسیتی نظیر خارش و بثورات جلدی، باید مصرف دارو سریعا قطع شود.
