سختگیری نظام بانکی در اعطای تسهیلات خرد به مردم که غالبا خود را در اعتبارسنجیها و دریافت تضامین متعدد نشان میدهد سبب شده انتقادات برخی مسئولان، نمایندگان مجلس و مردم را به همراه داشته باشد.
البته بانک مرکزی و مسئولان آن در ماههای گذشته بارها بر ضرورت تسهیل پراخت این تسهیلات تاکید کرده بودند، اما به نظر میرسد همچنان مشکلاتی در این راه وجود دارد. به عنوان مثال، محمدرضا فرزین - رئیس کل بانک مرکزی - ابتدای تیر ماه در پاسخ به سوال ایسنا درباره سختگیری برخی بانکها برای اعطای تسهیلات خرد در زمینه تضامین بانکی، اظهار کرد: تسهیلات خرد بیشتر از یک ضامن احتیاج ندارد البته در هفتههای گذشته گزارشهایی به دست ما رسید که نشان میداد برخی از بانکها بیش از دو تا سه ضامن از متقاضیان دریافت میکنند، بنابراین ما با قاطعیت اعلام میکنیم که هیچ بانکی حق ندارد بیشتر از یک ضامن برای اعطای تسهیلات خرد به مردم طلب کند.
وی افزود: البته در این میان ممکن است برخی از بانکها در زمینه اعتبارسنجی متقاضیان با مشکلاتی مواجه شوند و به همین دلیل بیشتر از یک ضامن از او طلب کنند، اما بانکها نباید این کار را بکنند و اگر بتوانیم موسسات تضمینی را توسعه دهیم و یک موسسه تضمین ایجاد کنیم که کار وثیقه را انجام دهد، دیگر نیازی به ضامن نیست. اما در این میان به نظر میرسد مشکل اعطای تسهیلات خرد همچنان ادامه دارد و برخی نمایندگان در هفتهها و ماههای گذشته در این باره اظهاراتی مطرح کردهاند.
همچنین بهروز محبی نجم آبادی - عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس - بر داشتن نگاه ویژه وزارت اقتصاد بر اعطای تسهیلات خرد به مردم تاکید کرد و گفت: مردم رونق تورمی را به رکود غیرتورمی ترجیح میدهند. مردم حاضر هستند تورم باشد، اما رونق وجود داشته باشد. متاسفانه بانکها ارائه تسهیلات خرد را محدود کردند. ما امیدوار هستیم و مطالبه داریم که وزیر اقتصاد توجه ویژهای به این موضوع داشته باشد.
حجت الاسلام سید جواد حسینیکیا - عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس - هم هفته گذشته در تذکری شفاهی در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: بانکها نسبت به اعطای وام و تسهیلات خرد و تسهیلات فرزندآوری به تکالیف خود عمل نمیکنند و مرتبا اعلام میکنند که سایت بسته است این موضوع منجر به نارضایتی اجتماعی شده است. انتظار میرود کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی به این موضوع ورود پیدا کند.
در همین راستا روز گذشته فرزین نیز برای چندمین بار در جمع بانکیها بر این موضوع تاکید کند که وضعیت بازپرداخت تسیهلات خرد از سوی مردم مناسب بوده و نیازی نیست که بانکها برای پرداخت چند صد میلیون تومان تسهیلات خرد به مردم، سختگیری کنند.
وی در این باره گفت: یکی از مشکلات مان در تسهیلات خرد مشکل مرجعه است مراجعه مستمر و به دلیل سختگیریهایی هم که ممکن است صورت گیرد افراد ممکن است چندین بار به شعب بانکی برای دریافت تسهیلات خرد مراجعه کنند. اما در شرایطی که ابزارهای نوین و فناوری میتواند باعث کاهش مراجعه مردم شود، باید از آن استفاده کرد.
به گفته رئیس کل بانک مرکزی، یکی دیگر از مسائل در اعطای تسهیلات خرد، اعتبارسنجی و دریافت ضامنهای متعدد است و همانطور که مشاهده میکنید مردم از نظام بانکی به همین دلیل انتقاد میکنند. اما با توجه به اینکه کمترین نسبت مطالبات غیرجاری به کل تسهیلات پرداختی (NPL) مربوط به تسهیلات خرد است بانکها میتوانند تا حد امکان در دریافت تضامین و اعتبار سنجی با مشتریان همکاری کنند.
فرزین اظهار کرد که نظام بانکی به دلیل اینکه بار اصلی تامین مالی کشور را بر عهده دارد تحت فشار است. همچنین موضوع تامین مالی خرد و قرضالحسنه هم به صورت تکلیفی و هم غیر تکلیفی مسئولیت شبکه بانکی را در حوزه اقتصاد سنگینتر میکند، اما تاکید ما بر پرداخت این تسهیلات به مردم در کمترین زمان و با بیشترین رضایت است.
وی تاکید کرد که استفاده از ابزارهای الکترونیک مانند سفته الکترونیک میتواند در این زمینه برای بانکها و مشتریان راهگشا باشد و امیدواریم استفاده از این ابزارها به همه بانکها و مشتریان تسری پیدا کند. البته امروزه هجمهها و تخریبها به شبکه بانکی بسیار زیاد است و با توجه به مسئولیت سنگین شبکه بانکی این فضا ناعادلانه است و باید خدمات ارزنده شبکه بانکی به اقتصاد کشور و آحاد جامعه نیز بازگو شود.