پنومونی یک بیماری عفونی شایع ریهها است که توسط باکتری، ویروس یا قارچ ایجاد میشود. پنومونی اغلب توسط سرفه، عطسه، تنفس منتشر میشود؛ حتی کسانی که علامت بیماری را ندارند میتوانند ناقل بیماری بوده و پنومونی را منتشر کنند.
زمانی که پنومونی تشخیص داده میشود، اغلب راهی برای اطمینان از علت باکتری یا ویروسی داشتن بیماری وجود ندارد؛ بنابراین عموما پزشکان درمان را با آنتی بیوتیک شروع میکنند. معمولا آنتی بیوتیک براساس طبقه پنومونی داده میشود که شایعترین طبقههای پنومونی شامل پنومونی اکتسابی از جامعه و پنومونی مرتبط با مراقبت بهداشتی است.
بیشتر اوقات بینی و راههای هوایی هوای تنفس شده را از میکروبها پاک میکنند. این موجب میشود که ریهها از عفونی شدن محافظت شوند. اما گاهی اوقات به طرقی میکروب وارد ریهها شده و موجب عفونت میشود. میکروب در بیشتر مواقع به دلایل زیر میتواند وارد ریه شود:سیستم ایمنی بدن ضعیف شده باشد،میکروب قوی باشد، یا به تعداد زیاد به ریه حمله کند،بدن نتواند هوای نفس را فیلتر کرده و میکروبها را قبل از رسیدن به ریه پاک کند.
آیا پنومونی خطرناک است؟
پنومونی یک بیماری خطرناک ریوی است که هزاران نفر را سالانه به بستری در بیمارستان کشانده یا میکشد. پنومونی در بچهها و نوزادان، سالمندان (افراد بالای ۶۵ سال)، کسانی که مشکلات و بیماریهای مزمن همزمان دیگری دارند، افرادی که دارای ضعف سیستم ایمنی هستند و به دلایل مختلف مثل بیماری یا فاکتورهای دیگر دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند؛ خیلی خطرناک تر است.
شانس بهبودی سریع از پنومونی در کسانی بیشتر است که جوان هستند، پنومونی سریع تشخیص و درمان شود، سیستم ایمنی خوب کار کند (سیستم ایمنی دفاع بدن در مقابل بیماریها است)،عفونت در بدن منتشر نشده است و همزمان دچار بیماریهای دیگر نیستند.
اگر درمان مناسب و صحیح به موقع شروع شود، پنومونی در طی ۱-۳ هفته بهبود خواهد یافت. سالمندان و افراد معلول و ناتوان ممکن است به زمان طولانی تری برای بهبودی نیاز داشته باشند.
پنومونی اولین بیماری عفونی کشنده در سراسر دنیاست
مریم حسن زاد، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و فوق تخصص ریه کودکان بیمارستان مسیح دانشوری به مناسبت روز جهانی پنومونی،گفت: طبق گزارش آماری سازمان بهداشت جهانی، پنومونی اولین بیماری عفونی کشنده در سراسر دنیاست.
این استاد دانشگاه افزود: پنومونی یا ذاتالریه به عنوان بیماری عفونی کشنده در کودکان زیر پنج سال و افراد بالای ۶۵ سال شناخته میشود.
به گفته وی با توجه به اینکه پنومونی هر ساله منجر به مرگ عده زیادی از افراد میشود، سازمان بهداشت جهانی و یونیسف ۱۲ نوامبر مصادف با ۲۱ آبان ماه را به عنوان روز جهانی پنومونی نامگذاری کردهاند.
حسن زاد با اشاره به عوامل ایجاد کننده پنومونی،گفت: پنومونی به علل عفونی یا غیرعفونی ایجاد میشود که عوامل عفونی شامل انواع میکروبها، باکتریها، میکروبها، ویروسها یا قارچها هستند. پنومونی غیرعفونی نیز در اثر نقص سیستم ایمنی و مواردی نظیر آن ایجاد میشود.
فوق تخصص ریه کودکان بیمارستان مسیح دانشوری نشانههای پنومونی را شامل علایم تنفسی و غیرتنفسی عنوان کرد که علایم تنفسی شامل تنفس سریع و تند (تاکی پنه)، سرفههای خلطدار یا بدون خلط و تنگینفس است و علایم غیرتنفسی نیز شامل تعریق، عرق شبانه و تب هستند.
به گفته این استاد دانشگاه، در کودکان کمتر از دو ماه معمولاً سرفه مشاهده نمیشود و علایم و نشانهها در شرایط شدیدتر ممکن است شامل تشنگی، تشنج، استفراغ مداوم، کبودی پوست، افزایش یا کاهش شدید دمای بدن و حتی کاهش سطح هوشیاری باشد.
وی با اشاره به اینکه در بیشتر موارد ابتلا، مرگ و میر ناشی از این بیماری قابل پیشگیری است، افزود: تشخیص به موقع در بیماریهای عفونی ریوی میتواند منجر به نجات بیمار و جلوگیری از آسیب شدید ریوی شود.
این استاد دانشگاه، نحوه درمان را بسته به میزان درگیری ریه بیمار متفاوت برشمرد و خاطرنشان کرد: پس از معاینه و بررسی بیمار توسط پزشک، درمان لازم انجام میشود. اگر عامل ایجاد کننده پنومونی میکروبی باشد در صورت نیاز آنتی بیوتیک تجویز میشود ولی اگر عامل بیماری ویروس باشد بیشتر باید درمانهای حمایتی انجام پذیرد تا بیماری کنترل شود.
به گفته وی با رعایت نکات بهداشتی در محیط زندگی و تماس نداشتن فرد آلوده با دیگران میتوان از بروز پنومونی پیشگیری کرد.
حسن زاد یادآور شد: با تزریق واکسن آنفلوانزا برای افراد در معرض خطر در هنگام شیوع پنومونی میتوان احتمال ابتلا به بیماری را در این افراد کاهش داد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد:مصرف رژیم غذایی سرشار از ویتامینC (میوه و سبزیجات تازه) به مقدار زیادی میتواند باعث تقویت سیستم ایمنی فرد مبتلا شود. همچنین دریافت مایعات به میزان کافی و مصرف به موقع و صحیح آنتی بیوتیکهای تجویزشده توسط پزشک در درمان بیماران اهمیت دارد.
این فوق تخصص بیماریهای ریه کودکان دانشگاه توصیه کرد: افراد از خود درمانی پرهیز کرده و با توجه به اینکه در حال حاضر کرونا همچنین حضور دارد و ورژنها و تظاهرات بالینی مختلفی از خود بروز میدهد افراد به محض مشاهده علایم ذکر شده و هر گونه علایم غیرطبیعی به پزشک مراجعه کنند.