بر اساس تعدادی از مواد برنامه هفتم توسعه، انحصار فروش نفت از اختیار شرکت ملی نفت خارج و ذینفعان جدیدی پیدا خواهد کرد. در قانون بودجه ۱۴۰۲ نیز معادل ۳ میلیارد یورو نفت و فرآورده به نیروهای مسلح تخصیص یافته بود. در این خصوص با یکی از مدیران پیشین وزارت نفت گفتگو کردیم.
محمود خاقانی از مدیران پیشین وزارت نفت در اینباره به آفتابنیوز گفت: متاسفانه این برنامه جدیدی نیست و در دولت احمدینژاد نیز به بهانههای همچون دور زدن تحریم، این مسئله اتفاق افتاد که خروجی آن افرادی نظیر بابک زنجانی بود، بیژن زنگنه تلاش کرد تا پای مافیا از وزارت نفت کوتاه شود، اما در دولت دوازدهم فشار این کاسبان تحریم چنان بر وزارت نفت شدت یافت که ایشان را در محاق قرار داد. برخی موارد تخلفات در فروش نفت نیز چندان رسانهای نشد، مثلاً میتوانید از جناب احمدیمقدم فرمانده سابق نیروی انتظامی سوال بفرمایید که چرا شما چنین از زنگنه بیزار هستید! نیروی انتظامی در آن دوره محمولهای را در بازار مفت فروخته بود و پول آن نیز به خزانه واریز نشد، توجه داشته باشید میزان نفت خروجی از ایران از قدیم حساب و کتاب داشت.
وی در ادامه افزود: با توجه به تجاربی که در بحث فروش نفت وجود دارد، بعید نیست که نیروهای محترم یونیفورمپوش چه بسا که بر سر فروش نفت چنان دعوا و رقابت کنند... تلاش برخی طیفها برای سهیم شدن در سود فروش نفت در قالب بورس انرژی نیز تبلور یافته است، بورس انرژی یک شرکت متعلق به چند شخص حقیقی و حقوقی است، تمام تلاشها این است که افراد و ذینفعان با استفاده از برنامه هفتم توسعه و نهادهای مانند بورس انرژی بتوانند خودشان نفت بفروشند، کدام کشور صاحب خردی چنین میکند. نفت انفال مردم است و طبق قانون اساسی دولت امین بیت المال است. متاسفانه بازار ارز نیز در اختیار همین آقایان قرار دارد، یعنی از یک طرف از فروش نفت سود میبرند و از طرفی از رانت فروش ارز در بازاری که سازوکارش دست خودشان است، بهرهمند میشوند. حسن روحانی رئیس جمهور سابق در آذر ماه ۱۳۹۶ زمانی که در حال تقدیم لایحه بودجه سال ۹۷ به مجلس بود، نقل به مضمون اعلام کرد که نقدینگی کشور در دست چند نفر است و این چند نفر هر کاری دلشان بخواهد در بازار کالا و ارز انجام میدهند. کاسبان تحریم در حال حاضر بخشی از ارز فروش نفت و فرآورده را نیز از طریق قاچاق کالا به کشور وارد میکنند.
خاقانی در ادامه گفت: نهادهای مانند قرارگاه خاتم با چین قراردادهای تهاتری منعقد میکنند تا پروژههای مانند فرودگان جدید امام تکمیل شود، در اینگونه قراردادها باید دقت زیادی صورت گیرد، ما طلای سیاه میدهیم و به جای آن بنجل چینی وارد میکنیم. زمانی که در ایلام ۵۰ دانشآموز خودکشی کردهاند، توسعه فرودگاه امام وقتی توریستی نداریم چه لزومی دارد؟ رفع فقر و فلاکت مردم مهمتر است یا توسعه این فرودگاه؟ یا مثلاً در قراردادی به مبلغ ۲۵۰ میلیون دلار با سریلانکار به جای نفت مقرر شد که چای دریافت نماییم. فروش نفت اغلب تنها در برابر دلار ممکن است و اختیار دلار هم در دست آمریکا است، کاسبان تحریم به همین دلیل از آتش زدن برجام بسیار خرسند شدند و به زعم بنده دستشان با آمریکا در یک کاسه بود، چون تحریم و لغو برجام امکان دخالت آنها در فروش نفت و فرآورده را فراهم کرد. برخی افراد که در دولت یازدهم و دوازدهم به آنها دولت پنهان گفته میشد و در لواسان و کانادا و لندن کاخ ساختهاند، فعال شده و نفت کشور را هدف قرار دادهاند. طبق مفاد برنامه هفتم، نفت دیگر انفال نیست و شرکتهای متعددی حق ویژه دارند که نفت را بفروشند. جالب آنکه شرکتهای واسط فروش نفت که با دورزنندگان تحریم در فروش نفت همکاری میکنند، اغلب دارای ذینفعان غربی هستند.
وی افزود: حفظ تحریم نفتی بیش از همه به چین نفع رسانده است و نفت ایران توسط کاسبان تحریم با تخفیف زیاد به این کشور فروخته میشود.