حفظ باروری دختران با فریز تخمک
دکتر خدیجه پویا، جراح و متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ IVF و ناباروری و استادیار دانشگاه علوم پزشکی تبریز در نشستی که با حضور اصحاب رسانه برگزار شد، اظهار کرد: مادر شدن، آرزوی هر بانویی است ولی با افزایش سن دختران، ذخیره تخمدان دختران کاهش می‌یابد و با توجه به تمایل دختران به افزایش تحصیلات و اشتغال و حضور پررنگ در جامعه امروز، باروری در سال‌های اخیر به تاخیر افتاده است.
وی افزود: روز به روز سرطان‌های شایع نیز در سنین جوانی زودتر تشخیص داده می‌شوند و تعداد بانوان جوانی که دچار سرطان‌های خاص شده و نیاز به شیمی درمانی و رادیوتراپی دارند، افزایش می‌یابد که این امر در نهایت باعث بروز آسیب شدید به تخمدان‌ها شده و باروری را با مشکل مواجه می‌کند.
وی ادامه داد: برای رفع این مشکل در گذشته از فریز جنین استفاده می‌شد. به طوری که تخمک از دختر گرفته و بعد از تشکیل برای آینده فریز می‌شد ولی الان امکان باروری با فریز تخمک نیز میسر بوده و در ایران و دنیا نیز انجام می‌شود.
پویا تاکید کرد: سن، مهمترین عامل برای باروری و کیفیت تخمک بوده اما بارداری با تخمک فریز شده، هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و معمولا تخمک‌ها می‌توانند به صورت نرمال حتی تا سال‌ها در آزمایشگاه‌های مخصوص حفظ شوند و برای باردار شدن و مادر شدن دختران مورداستفاده قرار گیرند. این اقدام، بدون عارضه بوده و نوزادان حاصله نیز بدون مشکل هستند و بیش از ۱۵ سال پیگیری این اقدام نیز نشان داده که مشکلی ایجاد نمی‌کند.
وی با بیان این‌که فریز تخمک باعث حفظ باروری فرد در آینده می‌شود، گفت: روش استاندارد طلایی برای فریز تخمک در کل دنیا، برای بازیافت و برداشتن تخمک، روش واژینال است ولی این اقدام برای دختران مجرد، اشکالاتی دارد که از جمله آن می‌توان به مضرات و معایب فرهنگی، اجتماعی و مذهبی این روش برای دختران مسلمان نام برد زیرا در این صورت، مباحث دوشیزگی دچار اخلال می‌شود.
وی افزود: تا به امروز تمامی فریزهای تخمک به صورت واژینال بود که از سوی پزشک مربوطه، مدرکی به فرد جهت تایید این اقدام داده می‌شد که البته مقبولیت خاصی بین جامعه ما ندارد. روش دیگر جهت بازیافت تخمک نیز جراحی لاپاراسکوپی است که البته بیشتر در تهران انجام می‌شود.
این پزشک متخصص زنان گفت: روش نوین بازیافت تخمک از راه شکم با پروب واژینال نیز تنها روش مناسب مخصوص دختران بدون آسیب به دوشیزگی است. این روش را که استاد من در دانشگاه آنکارا از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ مطالعه عملی جدی بر روی آن انجام داده و حتی بر اساس آن، تعداد ۶۴ عنوان مقاله نوشته و ۱۱۶ دختر که سنشان در حال افزایش بوده و قصد ازدواج نداشتند و یا مبتلا به سرطان بودند، اقدام به فریز تخمک از این روش کرده‌اند که تا به امروز موفقیت آمیز بوده و عوارضی نداشته است و حتی از این طریق نیز فرزندان سالمی به دنیا آمده است.
وی در تشریح این‌که چه کسانی کاندیدای استفاده از این روش هستند، افزود: بانوان مجرد بالای ۳۰ سال که ذخیره تخمدان آن‌ها کم است و از سویی نیز سن یائسگی روز به روز در حال کاهش است و بانوان مجرد مبتلا به سرطان می‌توانند از این روش استفاده کنند، البته سایر دختران نیز موردی برای استفاده از آن ندارند. این روش تنها روش مناسب تخمک کشی دختران مجرد و مخصوص کشورهای مسلمان است.
وی با بیان این‌که این روش در تبریز برای اولین بار در سطح کشور در حال انجام است، گفت: بعد از پیگیری استعلام‌های لازم، این روش در تبریز عملیاتی شده و به زودی مقاله پژوهشی آن را نیز منتشر می‌کنیم. طی یکی دو ماه اخیر تعداد ۱۱ دختر که اغلب هم جزو جامعه پزشکان بودند، از این روش برای فریز تخمک استفاده کردند که تا به حال هیچ عارضه‌ای برایشان نداشتیم.
پویا تاکید کرد: این روش(فریز تخمک دختران مجرد) از سوی مراجع تقلید هم تایید شده و مشکل شرعی ندارد. بهترین سن برای فریز تخمک، زیر ۳۵ سال است و برای همین دختران در سنین باروری می‌توانند به آن اقدام کنند. پیش از انجام این روش نیز فرد، داروهای هورمونی جهت تحریک تخمک گذاری مقطعی مصرف می‌کند که پس از دو هفته، اثری از آن در بدن نخواهد ماند.
وی افزود: این روش به بیهوشی ۱۰ دقیقه‌ای نیاز دارد و یک ساعت بعد از آن، اثرات بیهوشی رفته و خود فرد می‌توانند به خانه بازگردد.
وی با اشاره به مشکلات ناباروری در کشورمان، افزود: بر اساس آمارها، بیش از ۲۰ درصد زوج‌ها در ایران دچار مشکل ناباروری هستند ولی بر اساس مراجعاتی که به مطب متخصصان زنان و زایمان وجود دارد، گمان می‌رود که این عدد بیشتر باشد.
این متخصص زنان در خصوص هزینه فریز تخمک نیز گفت: سالانه مبلغ کمی برای نگهداری تخمک داده می‌شود و پروسه تخمک کشی نیز چون الان فقط در مراکز خصوصی انجام می‌گیرد، حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان است. تخمک به مدت بیش از ۱۰ سال می‌تواند در تانکرهای مخصوص در مراکز ناباروری بماند و زمان لقاح نیز از تانکر مربوطه خارج و ذوب می‌شود و سپس با اسپرم همسر فرد لقاح داده می‌شود.
وی در خصوص تعداد تخمک خارج شده در این روش، اظهار کرد: در سیکل طبیعی زنان بدون تحریک دارویی، فقط یک تخمک می‌توان به دست آورد اما قطعا انجام این روش برای یک فولیکول نمی‌ارزد، بنابراین از دارو برای تحریک تخمک گذاری استفاده می‌شود ، تعداد تخمک دریافتی به ذخیره تخمدان دختر نیز بستگی دارد. زمان‌هایی بوده که حتی یک تخمک هم نجات بخش است.
وی خاطرنشان کرد: جنین فریز شده بعد از ذوب، ۹۰ درصد و تخمک فریز شده نیز ۷۰ درصد قابل استفاده است.
پویا در خصوص علل نازایی مربوط به زنان و آقایان نیز تشریح کرد: شایع ترین علت آن در زنان مربوط به تخمدان پلی کیستیک و افزایش سن و کاهش ذخیره تخمک و در آقایان، واریکوسل است و یا ممکن است که هر دو زن و مرد مشکل داشته باشند.
نسرین پیرسمساری، مشاور امور زنان استاندار آذربایجان شرقی نیز در ادامه با تاکید بر لزوم فرهنگسازی جهت توجه بیشتر به مقوله باروری به خصوص با افزایش سن ازدواج، گفت: اکنون جمعیت استان بیش از چهار میلیون نفر است اما نرخ موالید استان ما زیر یک درصد بوده و میانگین کشور نیز ۱.۵ درصد است.
وی افزود: ۱۲ درصد از جمعیت استان ما سالمند بوده و رتبه سوم کشوری را در این خصوص داریم. ما تنها پنج سال فرصت داریم تا به مقوله جوانی جمعیت بپردازیم و در این راستا نیز رسانه‌ها باید بازوی ما در فرهنگسازی این امر باشند.
وی با اشاره به افزایش نرخ طلاق و کاهش نرخ ازدواج در استان، افزود: ما باید همگام با پیشرفت علم، همت جدی داشته باشیم تا از کاهش جوانی جمعیت در استان جلوگیری کنیم.
وی در ادامه با اشاره به فعالیت‌های مجمع خیرین سلامت در تبریز، گفت: شورای زنان این مجمع برای اولین بار در استان ما تشکیل شده و این شورا با کمترین بضاعت توانسته بیش از صدها میلیارد تومان در بحث احداث و تجهیز بیمارستان و ... از خیران بزرگوار کشور و خارج از کشور جذب کند.
پیرسمساری با اشاره به این‌که زنان و مردان، اطلاعات کمی نسبت به مباحث باروری دارند، افزود: در این راستا، اندیشکده سلامت در مجمع خیرین سلامت استان راه اندازی شده است.
گفتنی است؛ در پایان این نشست، دکتر خدیجه پویا به عنوان رئیس شورای پزشکان زنان مجمع خیرین سلامت استان منصوب شد.
