نکاتی برای بهبود وضعیت تحصیلی
حسین معافی- بهبود وضعیت تحصیلی به معنای ارتقای کیفیت و پیشرفت در عملکرد تحصیلی فرد است. این مفهوم می‌تواند به افزایش دانش و مهارت‌های تحصیلی، بهبود نمرات و عملکرد در دروس، افزایش توانایی‌های مطالعه و تحقیق و بهبود روش‌های یادگیری و مدیریت زمان مربوط شود. بهبود وضعیت تحصیلی یک فرآیند طولانی است و نیازمند تلاش، پشتکار و انگیزه و داشتن یکسری شرایط ویژه است. مهم‌ترین نکته آن است که به خودتان اجازه دهید از اشتباهات یاد بگیرید و در مسیر بهبود تحصیلی خود پیشرفت کنید.
در سالهای گذشته که آموزش‌های مجازی به علت شیوع کرونا گسترش یافت، آمار ترک تحصیل بالای دانش‌آموزان، کاهش میانگین نمرات در امتحانات نهایی، نتایج ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در آزمونهای بین‌المللی و عدم انگیزه کافی دانش‌آموزان نشان از ضعف آموزشی در کشور دارد که باید این موضوع توسط مسئولین و نظام آموزشی کشور مورد بررسی و آسیب‌شناسی قرار گیرد. بهبود وضعیت تحصیلی به دنبال اقدامات و راهکارهای گسترده و جامع است. در ادامه تعدادی از راهکارهای ممکن برای بهبود وضعیت تحصیلی را مرور می کنیم:
بازنگری سیستم آموزشی: اصلاح و به‌روزرسانی منابع درسی بر اساس نیازهای جامعه و بازار کار، توسعه روش‌های آموزشی نوآورانه و کاربردی، ارائه آموزش مهارت‌های عملی و شغلی، بهبود روش‌های ارزشیابی و اندازه‌گیری عملکرد دانش‌آموزان می‌تواند به ارتقای کیفیت آموزش و یادگیری کمک کند.
تقویت مدارس دولتی: آموزش های ضمن خدمت و ارتقای رتبه‌های علمی معلمان و تربیت مدرسان تخصصی در دروس مختلف و ایجاد انگیزه‌های لازم برای معلمان در مدارس دولتی می‌تواند مؤثرترین راه برای بهبود کیفیت آموزشی در مدارس دولتی باشد.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آموزشی: تأمین منابع مالی کافی برای بهبود زیرساخت‌های آموزشی از جمله تجهیزات آموزشی، کتاب‌ها، آزمایشگاه‌ها و فضاهای آموزشی. همچنین، تقویت نیروی انسانی و آموزش معلمان با روش‌های تدریس مدرن و ارتقاء کیفیت آنها از طریق دوره‌های آموزشی مداوم می‌تواند مؤثر باشد.
افزایش دسترسی به آموزش: تلاش برای افزایش دسترسی به آموزش برای همه اقشار جامعه، ایجاد زمینه‌های دانش آموزی مناسب در مناطق روستایی و ازدیاد تعداد مدارس و دانشگاه‌ها در مناطق پرجمعیت و نیازمند.
حمایت مالی از دانش‌آموزان: ارائه بورس‌ها و تسهیلات مالی به دانش‌آموزان از خانواده‌های کم درآمد و آسیب‌پذیر، کاهش هزینه‌های تحصیلی مانند شهریه و کتاب‌ها، و ایجاد برنامه‌های جامع حمایت از دانش‌آموزان با استعداد می‌تواند به تسهیل دسترسی آنها به آموزش کمک کند.
توجه به عوامل روان‌شناختی: ایجاد مشاوره‌های روان‌شناختی در مدارس و دانشگاه‌ها برای کمک به دانش‌آموزان در مدیریت استرس، اضطراب و سایر مسائل روانی، ایجاد فضای حمایتی و ایجاد برنامه‌های آموزشی برای ارتقای سلامت روانی دانش‌آموزان.
ارتقای تعامل مدرسه-خانواده: ایجاد ارتباط نزدیک و همکاری بین مدرسه و خانواده‌ها به منظور حمایت از تحصیلات دانش‌آموزان، اطلاع‌رسانی مناسب به والدین درباره روند تحصیلی فرزندان و مشاوره تحصیلی برای والدین می‌تواند به بهبود وضعیت تحصیلی کمک کند.
توجه به تربیت اخلاقی و ارزش‌های فرهنگی: ارتقای تربیت اخلاقی و ارزش‌های فرهنگی در آموزش و پرورش به منظور تقویت هویت فردی و اجتماعی دانش‌آموزان، توسعه مهارت‌های اجتماعی و همکاری، آموزش اصول اخلاقی و ارزش‌های مدنی، و توجه به سازگاری ارزش‌های آموزشی با فرهنگ و جامعه می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت تحصیلی ایفا کند.
توجه بیشتر به حیطه‌های مهارتی و نگرشی: متأسفانه کنکور و آزمونهای ورودی مدارس خاص باعث شده که مدارس بیشتر به حیطه‌های شناختی و دانشی دانش‌آموزان توجه کنند و از جنبه‌های مهارتی و نگرشی غافل شده‌اند که این موضوع می‌تواند آسیب‌های فراوانی را به سیستم آموزشی کشور وارد کند. کم رنگ شدن کنکور با افزایش سوابق تحصیلی، یکی از راههایی است که می‌تواند به حل این موضوع کمک کند.
ارتقای فرصت‌های آموزشی فعال و عملی: ایجاد فرصت‌های آموزشی فعال و عملی مانند کارگاه‌ها، پروژه‌های گروهی، آزمایشگاه‌ها و فعالیت‌های عملی درسی برای تقویت مهارت‌های کاربردی و عملی دانش‌آموزان، توسعه فضای آموزشی تعاملی و مبتنی بر عملکرد می‌تواند به بهبود تحصیلات و تعلق دانش‌آموزان به فرایند یادگیری کمک کند.
توجه به نیازهای خاص دانش‌آموزان: شناسایی نیازهای خاص دانش‌آموزان مانند دانش‌آموزان استعدادهای خاص، دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و دانش‌آموزان با شرایط خانوادگی و اجتماعی آسیب‌پذیر و ارائه برنامه‌ها و خدمات آموزشی و پشتیبانی متناسب با این نیازها می‌تواند به بهبود وضعیت تحصیلی آنها کمک کند.
توسعه فرهنگ سنجش و بازخورد: ایجاد فرهنگ سنجش مناسب و ارائه بازخورد سازنده و مستند به دانش‌آموزان درباره عملکرد و پیشرفت‌هایشان، تشویق به خودارزیابی و خودتنظیمی، و توسعه مهارت‌های تحصیلی و تفکر انتقادی می‌تواند به بهبود وضعیت تحصیلی کمک کند.
استفاده از فناوری‌های آموزشی: امروزه با گسترش فناوری‌های آموزشی مانند هوش مصنوعی و متاورس می‌توان از این تکنولوژی‌ها در آموزش و یادگیری بهره جست و چون دانش‌آموزان نیز با این فناوری‌ها بزرگ شده‌اند مسلماً تمایل زیادی به استفاده از این ابزار در آموزش و یادگیری دارند؛ چرا که علاوه بر آموزش و یادگیری، بازی نیز انجام می‌دهند.
