به نوزاد عرق نعناع ندهید

دکتر علیرضا جشنی مطلق گفت: کولیک انقباض عضلات صاف شکمی است که در گروه شیرخواران ایجاد می‌شود، ما در نوزادان یک ماهه چیزی به عنوان کولیک نوزادی نداریم. در بسیاری از مواردی که نوزادان به غلط شیردهی می‌شوند، دچار دل درد شده و به غلط تشخیص کولیک روی آنها گذاشته می‌شود. این تصور باعث می‌شود به غلط داروهای متداولی که با انواع و اقسام زیادی در بازار موجود است به نوزاد بدهند در حالی که از نظر ما اصلا این انقباضات در دوران نوزادی کولیک نیست و مربوط به اختلال یا پوزیشن غلط شیردهی است.

وی افزود: اما کولیک شیرخوارگی معمولا از سن یک ماهگی تا یک‌سالگی دیده می‌شود، معمولا بیشترین میزان و شدت آن دردهای قولنجی روده‌ای بین سه تا شش ماهگی است که کودک را خیلی ناآرام می‌کند. این دردها بیشتر اوقات در زمان بعدازظهر و شب رخ می‌دهد و بعضی اوقات این انقباضات آنقدر شدید است که شیرخوار گریه و بی‌قراری شدیدی نشان می‌دهد.

دکتر جشنی مطلق ادامه داد: گاهی اوقات دردهای قولنجی شیرخوار کار را به بیمارستان می‌کشاند و مبنی براینکه علت خاصی دارد یا خیر. اما شیرخواران معمولا توام با این درد علائم گوارشی خاصی مثل اسهال و استفراغ ندارند و این انقباضات معمولا طوری است که به شکل ناگهانی بروز کرده و بعد از مدتی فروکش می‌کند، در خیلی از کشورهای دنیا معتقدند که کولیک یک بیماری نیست و جز مراحل رشد سیستم گوارشی شیرخواران است و نیاز به درمان دائمی و دارویی خاصی ندارد.

فوق تخصص نوزادان و کودکان اظهار کرد: با توجه اینکه قولنج‌های روده‌ای منشأ بیماری ندارد، خیلی از اوقات برای کاهش دردهای کولیک شیرخواران، ایجاد شرایط آرامبخشی را توصیه می‌کنند. در قدیم هم با قنداق کردن این کار انجام می‌شد، همین قدر که پارچه‌ای به دور بچه پیچیده شود می‌تواند او را آرام کند. گاهی بغل کردن شیرخوار هم کمک کننده است، به این ترتیب که سرشیرخوار زیر چانه پدر و مادر بوده و پشت شیرخوار چسبیده به قفسه سینه والدین قرار گیرد. سپس روی شکم او را آهسته نگه می‌دارند، به طوری که انقباضات شکمی که موجب آزار و بی‌قراری شیرخوار شده را آرام کنند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اظهار کرد: روش‌های دیگری هم وجود دارد مثل ایجاد صداهای ممتد مثل جارو برقی یا سشوار و یا گاهی حرکت دادن شیرخوار با خودرو که موجب آرام شدن او می‌شود. گاهی وسیله‌های دیگر قدیمی مثل گهواره و حرکات آرام ممکن است به شیرخوار آرامش دهد. از آنجایی که حرکات اسپاسمودیک عضلات صاف شکمی به خصوص در سیستم گوارش بیماری نیست، خطری برای شیرخوار نخواهد داشت و نباید والدین را دچار اضطراب کند.

دکتر جشنی مطلق افزود: گاهی مرزبندی یا تعریف خاصی از کولیک ارائه می‌شود. با توجه به اینکه کولیک شیوعی بین هشت تا ۴۰ درصد در شیرخواران دارد، اگر در حملات، گریه بیشتر از سه ساعت در روز سه بار درهفته و بیشتر از سه هفته باشد باید اطلاق کولیک بکنیم یعنی هر درد شکمی، کولیک شیرخوارگی نمی‌شود. بنابراین یک مرزبندی در مورد شیوع آن قائل می‌شویم و درنهایت یکسری اقدامات دارویی که امروزه خیلی به وفور در حال انجام است، صورت می‌گیرد.

وی درباره داروهای تسکین دهنده کولیک گفت: برای تسکین کولیک‌های شیرخواران از ساده ترین داروهای ضد نفخ مثل دایمتیکون گرفته تا داروهای کلویت و داروهای پروبیوتیک مثل پدی لاکت نوع خارجی معادل مثل بایوگایا استفاده می‌کنیم. چون پروبیوتیک به عنوان فلور میکروبی روده شناخته شده‌اند، تصور شده که می‌توانند این تاثیرات قولنجی را کمتر کنند. اما در عمل می‌بینیم که خیلی از اوقات همه این داروها هم که استفاده می‌شود شیرخوار آرامش لازم را پیدا نمی‌کند. وقتی شیرخوار دچار کولیک می‌شود به خاطر شدت درد، به جز دردهای شکمی، حالت جیغ، گریه، برافروختگی، حالت نفاخی شکم، گاهی یبوست و حتی مشت های گره کرده پیدا می‌کند، این علائم بالینی است که در ظاهر شیرخوار والدین می بینند.

دکتر جشنی مطلق تاکید کرد: به هر حال کاری که ما به عنوان اصل درمان باید انجام دهیم، اطمینان بخشی است. یعنی اینکه والدین بدانند کولیک‌ یک پروسه تکاملی است و علت آن به شکل دقیقی شناخته شده نیست. انواع و اقسام داروهایی هم که استفاده می‌شود، هیچگونه اثر درمانی پیشگیرانه برای آن ندارد. اما هر زمانی که شیرخوار دچار این حالت شد والدین باید یک مراجعه داشته باشند و شرح حال و معاینه فیزیکی کاملی از شیرخوار انجام شده و تا مشخص شود که علت این ناراحتی و برافروختگی کولیک بوده و یک بیماری دیگر در کار نباشد.

به نوزادان زیر یک ماه عرق نعنا ندهید

فوق تخصص نوزادان و کودکان با اشاره به اینکه خوراندن عرق نعنا به شیرخواران اقدام غلطی است، گفت: به نوزاد در طیف گروه سنی زیر یک ماه، دادن هیچ چیزی غیر از شیر مادر توصیه نمی‌شود. حتی در مورد شیرخواران سن بالاتر هم که دارای نفخ می‌شوند به مادر توصیه می‌کنیم خود عرق نعنا را استفاده کند و این عصاره نعنایی که از شیر عبور می‌کند، ممکن است روی رودهای شیرخوار اثر بگذارد.

فوق تخصص نوزادان و کودکان افزود: لذا استفاده مستقیم از عرق نعنا را برای نوزاد توصیه نمی‌کنیم. علت این است که چیزی که به عنوان عرق نعنا در اختیار داریم، غلظت نامشخصی دارد که وارد روده‌ شیرخوار می کنیم، بنابراین فشار تحریک کننده‌ای که در روده شیرخوار ایجاد می‌کند نامشخص بوده و ممکن است در واقع تحریک کننده هم باشد و از طرف دیگر حرکات روده و معده را زیادتر کند. برای همین چون با غلظت مشخص نمی دهیم و مطالعه کنترل شده‌ای روی مصرف عرق نعنا در نوزادان نداریم، توصیه نمی‌کنیم مستقیم استفاده کنند.

وی درباره استفاده از نبات برای رفع مشکلات کولیکی و دل درد نوزادان و شیرخواران افزود: قطع یقین مصرف محلول نبات به دلیل غلظت قند زیاد برای شیرخوار مفید نیست، به خصوص که کالری ناشی از کربوهیدرات‌ صدمه زننده است.

وی در مورد تقسیم بندی سنی گفت: از بدو تا یک ماهگی نوزادی و از یک ماه تا یکسال تحت عنوان شیرخوارگی تلقی می‌شود و بین یک تا سه سال هم نوپا هستند، این تقسیم بندی برای شناخت و بررسی بیماری‌های نوزادان شیرخواران ضروری است و بهتر است که طبقه بندی رعایت شود، برای همین تاکید می‌شود که برخلاف تصور عموم کولیک نوزادی نداریم و همانطور که گفته شد مشکلات نوزادان یک ماهه عموما از روش‌های غلط شیردهی است.