از چه سنی آزمایش‌های اچ‌پی‌وی را انجام دهیم؟
در سال‌های اخیر با افزایش بروز سرطان‌ها روبه‌رو بودیم که شرایط زیسته ما نقش مهمی در آن داشته است؛ بنابراین نگرانی از ابتلا به ویروس اچ‌پی‌وی این روزها در جامعه بیشتر شده است؛ ویروسی که ابتلا به آن احتمال بروز انواع بیماری‌ها ازجمله سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد.
یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از ابتلای این ویروس اجتناب از رفتارهای پرخطر، تزریق واکسن و غربالگری است که باید برای تمام افراد جامعه در دسترس باشد. همچنین ابتلا به این بیماری‌ها نشانه‌هایی دارد که زنان در هنگام مشاهده آن باید حتما به یک متخصص مراجعه کنند. دکتر علی مطلق، فوق‌تخصص رادیوانکولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در گفت‌وگو با «شرق» به این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
نشانه‌هایی که باید جدی گرفت
شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان ایرانی، به ترتیب شامل پستان، تیرویید، روده بزرگ، پوست و معده هستند. البته درحال‌حاضر سرطان دهانه رحم جزء شایع‌ترین‌ها در ایران نیست؛ اما به دلایل دیگری اهمیت دارد. مهم‌ترین نشانه‌های سرطان دهانه رحم، خون‌ریزی غیرطبیعی زنانگی، ترشحات غیرطبیعی و دردهای لگنی هستند که دراین‌صورت باید برای درمان و تشخیص درست اقدام کرد.
از چه سنی آزمایش‌های اچ‌پی‌وی را انجام دهیم؟
یکی از مهم‌ترین نکات درباره سرطان دهانه رحم این است که برای غربالگری آن، راه‌های مؤثری وجود دارد. ازجمله مهم‌ترین روش‌های غربالگری عبارت‌اند از تست پاپ اسمیر و تست اچ‌پی‌وی. تست اچ‌پی‌وی به نسبت پاپ اسمیر دقت بالاتری دارد و درحال‌حاضر توصیه می‌شود از این روش استفاده شود.
تست اچ‌پی‌وی می‌تواند به‌تنهایی و در یک مرحله یا در دو مرحله انجام شود. در صورت استفاده از تست دو مرحله‌ای، آزمایش اچ‌پی‌وی در مرحله اول انجام می‌شود و درصورتی‌که پاسخ آن مثبت بود، یک آزمایش دیگر ازجمله پاپ اسمیر، در مرحله دوم انجام می‌شود. گاهی هر دو تست اچ‌پی‌وی و پاپ اسمیر، فارغ از نتیجه انجام می‌شوند و مجموع نتایج آنها تفسیر می‌شود.
در توصیه‌های جدید، غربالگری در فاصله سنی ۳۰ تا ۴۹ سال توصیه می‌شود. افرادی که در فاصله سنی ۵۰ تا ۶۵ سال قرار دارند؛ درصورتی‌که تاکنون هیچ‌گونه غربالگری انجام نداده باشند، تحت غربالگری قرار می‌گیرند. فاصله انجام تست اچ‌پی‌وی، هر پنج تا ۱۰ سال یک بار است. درصورتی‌که تست اچ‌پی‌وی در دسترس نباشد، از تست پاپ اسمیر هر سه سال برای غربالگری استفاده می‌شود.
ویروس اچ‌پی‌وی عامل مهم ابتلا به سرطان است
به خاطر داشته باشیم که یکی از علل مهم سرطان، ابتلا به عفونت‌هاست و شایع‌ترین آنها، ویروس زگیل انسانی یا اچ‌پی‌وی است. ویروس اچ‌پی‌وی در ایجاد دست‌کم شش گروه از سرطان‌ها نقش بسیار مهمی دارد که یک‌سوم آنها، سرطان دهانه رحم است. اگر مجموع این سرطان‌ها را در نظر بگیریم، حتی در ایران نیز عدد درخورتوجهی خواهد شد. مهم‌ترین مشخصه سرطان‌های وابسته به عفونت این است که بیش از بقیه سرطان‌ها می‌توان از بروز آنها جلوگیری کرد.
اتفاقات امروز تعیین‌کننده میزان بروز سرطان در آینده کشور
تغییراتی که منجر به بروز این سرطان می‌شوند، در مدت یک تا دو دهه اتفاق می‌افتند؛ پس بروز پایین سرطان دهانه رحم درحال‌حاضر نیز به دو دهه پیش برمی‌گردد که رفتارهای اجتماعی متفاوتی در مقایسه با امروز وجود داشت. علت دیگر این رقم پایین درحال‌حاضر می‌تواند به انجام پاپ اسمیر در بسیاری از زنان مربوط باشد؛ به‌طوری‌که حدود نیمی از زنان در ایران دست‌کم یک بار تست پاپ اسمیر را در طول عمر خود انجام می‌دهند و این منجر به برداشتن ضایعات پیش‌بدخیم و جلوگیری از افزایش بروز سرطان دهانه رحم درحال‌حاضر شده است.
البته باید مجدد تأکید کنیم وقتی که درباره کنترل اچ‌پی‌وی صحبت می‌کنیم، فقط با یک سرطان یا حتی یک بیماری مواجه نیستیم؛ بلکه طیفی از بدخیمی‌ها و بیماری‌های خوش‌خیم را در بر می‌گیرد و راهبردهای ما برای کنترل اچ‌پی‌وی، بر کنترل همه آنها اثرگذار خواهد بود. ابتلا به این ویروس ابعاد فردی، اجتماعی و اقتصادی دارد.
ابتلا به این ویروس می‌تواند بیماری‌های خوش‌خیم ایجاد کند که به آن زگیل می‌گوییم و می‌تواند سبب بیماری‌های بدخیم شود که پیش‌تر توضیح دادیم. در مطالعات مختلف، حتی ابتلا به انواع خوش‌خیم، گسست‌های خانوادگی را بیشتر می‌کند. به جز این احتمال ناباروری را در مردان و زنان افزایش می‌دهد. اگر برای نظام سلامت و حتی ورای آن، موضوع کاهش جمعیت اهمیت دارد، باید بر کنترل ویروس اچ‌پی‌وی توجه بیشتری کرد.
