جرم انتشار عکس جعلی وایرال شده از ترانه علیدوستی و پدرش چیست؟
چندی پیش بود که عکسی جعلی از احسان علیخانی، مجری سابق تلویزیون در در فضای مجازی منتشر شد و حکایت از تغییرات باورنکردنی او داشت. بعد از بازتاب عکس دستکاری شده او در رسانه‌ها علیخانی با انتشار یک عکس سلفی نوشت: وسط این اوضاع و احوال عکس ادیت می‌کنند و هنرمندانه پخش می‌کنند. کلی پیج و خبرگزاری هم منتشر می‌کنند و منم باید جواب کلی آدم را بدهم، که نه بابا من نیستم!
از ۱۴ دی ۱۴۰۱ که ترانه علیدوستی با قرار وثیقه آزاد شد، دیگر کمتر مثل سابق با جنجال سر زبان‌ها بود، تا اینکه این اواخر نادره حکیم الهی، مادر ترانه علیدوستی بدون اینکه نامی از بیماری دخترش ببرد، گفت که ترانه به بیماری سختی مبتلا شده، که اکنون حالش خوب است. او بدون اینکه نامی از بیماری ببرد، گفت: منشا بیماری دخترش مشخص نیست.
چند روز بعد تصاویری از ترانه علیدوستی و ملاقات پدرش و بازیگران با او در فضای مجازی منتشر شد، که مشخص شد این تصاویر متعلق به بستری شدن الناز شاکردوست است، که چند سال پیش سر صحنه فیلمبرداری دچار حادثه شده بود.
چندی پیش پرویز پرستویی در صفحه اینستاگرام خود عکسی از چهره تکیده بهرام بیضایی منتشر کرد و ضمن گلایه همیشگی‌اش نوشت: از دیروز عکس استاد بهرام بیضایی را در فضای مجازی دیدم، بسیار نگران شدم؛ دلم نمی‌خواست این عکس را منتشر کنم. ولی امروز استاد عزیز و بزرگوار آقای پرویز جاهد، منتقد و نویسنده در اینستاگرامش پستی درباره بیماری استاد بیضایی منتشر کرد و نوشت استاد بیضایی گرفتار هیولای وحشتناکی شده و با آن می‌جنگد، تا آن را شکست دهد.
در مقابل، حمید امجد هنرمند تئاتر و سینما و از دوستان نزدیک بهرام بیضایی واکنش تندی به خبرسازی‌های جعلی داد و آن را نتیجه شلوغ بازی ژورنالیستی و خبرسازی جعلی دانست و با طعنه نوشت: در حال حاضر، استاد بیضایی با آمادگی و روحیه‌ای بهتر از قبل تمرین‌های نمایش خود را از سر گرفته‌اند. به جای دست به دست کردن اخبار نادرست می‌شود منتظر تماشای اجرای نمایش تازه استاد بود.
بر اساس ماده ۱۶، قانون جرائم رایانه‌ای، هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد، یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. اگر تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، متهم به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
بر اساس ماده ۱۷، هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
سید رضا نقی‌نژاد اورنگ، کارشناس و منتقد سینما در واکنش به خبرسازی‌های جعلی که چند وقت یکبار یقه هنرمندان را می‌گیرد، گفت: متاسفانه بعضی از شبه هنرمندان و شبه بازیگران برای اینکه توی چشم باشند، برای خودشان شایعه درست می‌کنند، یا به افرادی پول می‌دهند تا برایشان اینکار را کند. وقتی خبر منفی درباره آن‌ها منتشر شد، ناگهان سر زبان‌ها می‌افتند. چون آن‌ها نمی‌توانند با هنرشان دیده شوند، دست به دامن اخبار جعلی می‌شوند.
اورنگ ادامه داد: بعضی از فعالان فضای مجازی به دنبال خوراک می‌گردنند. آن‌ها وقتی می‌بینند خوراکی ندارند، از صدا، تصویر و فیلم افراد سوء استفاده می‌کنند. افراد باید به حریم یکدیگر احترام بگذارند. اگر بنا به کنترل فضای مجازی است، باید نظارت‌ها شدید باشد تا دیگر شاهد این سوء استفاده‌ها نباشیم. وقتی ناگهان در فضای مجازی اعلام می‌شود که فلان شخص فوت کرده یا در بیمارستان بستری است و بلافاصله تکذیب می‌شود، با جان مردم بازی می‌کند. الان فضای مجازی به گونه‌ای شده که آدم‌ها فکر می‌کنند هر کاری می‌توانند انجام دهند و دیده نمی‌شوند.
به گفته این کارشناس سینما، وقتی یک خبرنگار مطلبی را می‌نویسد، همه نهاد‌ها به سراغش می‌روند و شکایت می‌کنند. چرا برای بی‌سامانی فضای مجازی کاری نمی‌شود؟ حتماً باید سوء استفاده رخ دهد؟ ما باید به دنبال پیشگیری باشیم. از طرفی، استفاده از هوش مصنوعی در فضای مجازی قوز بالا قوز شده است.
