همهچیز از زمانی شروع شد که در اکتبر سال ۲۰۱۷ دو نشریه نیویورکتایمز و نیویورکر گزارش دادند که دهها زن مورد سوءاستفاده جنسی یکی از غولهای هالیوود یعنی هاروی واینستین قرار گرفتهاند. از آنجا بود که دومینوی رسوایی مردانی که از قدرت و شهرت و ثروتشان برای تعرض یا تجاوز به زنان و بعد خفه کردن صدای اعتراض آنها استفاده کرده بودند راه افتاد. زنانی که سالها به سکوت واداشته شده بودند یا هرچه فریاد زده بودند، صدایشان به گوش کسی نرسیده بود، از شجاعت همدیگر نیرو میگرفتند و پا پیش میگذاشتند و زخمهایی را که بر جسم و روحشان وارد آمده بود آشکار میکردند.
بازیگران زن مشهوری، به رغم به خطر افتادن حرفهشان، به افشاگری علیه واینستین دست زدند. دیوار بلند ترس برای قربانیان فروخته ریخته بود و حالا ترس در چشمان متعرضان و متجاوزان دیده میشد. جنبش #من_هم (metoo#)، که پیشتر در سال ۲۰۰۶ در فضای مجازی برای اعتراض به فرهنگ تجاوز، تعرض و سوءاستفاده جنسی راه افتاده بود، بعد از رسوایی واینستین، نیرویی تازه گرفت و زنان بسیاری را از اقصی نقاط دنیا زیر چتر خود متحد کرد. از امریکا تا اروپا، فاصله اقیانوس اطلس به چشمبرهمزدنی طی شد و کابوس رسوایی به قاره سبز رسید.
در چند سال گذشته، برخی از کسانی که در صنعت سینما به تعرض یا تجاوز متهم شده بودند در دادگاه متهم یا تبرئه شدند. برخی دیگر پیش از دادگاه با شاکی/ شاکیان پرونده مصالحه کردند. برخی حرفهشان به آخر رسید و برخی دیگر هرگز زیر بار اتهامات نرفتند و خودشان را از اینگونه انگها مبرا دانستند. هنوز خبرهایی از رسواییهای اخلاقی به صدر خبرها میآید، مثل دیروز که خبر بازداشت ژرار دوپاردیو، بازیگر مشهور فرانسوی، نشان داد که این جنبش تا زمانی که فضای صنعت سینما به جای امنی تبدیل نشود، قصد بازایستادن ندارد.
جنگهای فرانسوی
دوپاردیو ۷۵ ساله که یکی از بازیگران مشهور فرانسه است، در ایستگاه پلیسی در منطقه چهاردهم پاریس به اتهام تجاوز به دو زن، یکی در سال ۲۰۲۱ و دیگری در سال ۲۰۱۴، مورد بازجویی قرار گرفت. اینطور که ایسنا گزارش داده، دوپاردیو در سال ۲۰۲۰ به تجاوز جنسی به شارلوت آرنولد در سال ۲۰۱۸ متهم شد و در ادامه چندین زن دیگر علیه او افشاگری کردند و در نهایت به شهرت دوپاردیو ضربه خورد. در دسامبر گذشته نیز هلن داراس، هنرپیشه فرانسوی، نیز شکایتی را به پلیس ارائه کرد و مدعی شد که دوپاردیو در سال ۲۰۰۷ هنگام فیلمبرداری فیلم «دیسکو» به او تجاوز کرده است. فعالان فمینیست به شدت خواهان پیگیری این اتهامات بدون دخالت شهرت و قدرت دوپاردیو در روند افشای حقیقت هستند. از سوی دیگر، گروهی از هنرمندان از جمله کارلا برونی و شارلوت رمپلینگ از دوپاردیو در برابر این اتهامات دفاع کردند. در میان مدافعان دوپاردیو نام امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، هم که چندی پیش دوپاردیو را بازیگر بزرگی خوانده بود که مایه افتخار فرانسه است، دیده میشود.
دو پرونده قدیمی
هر وقت حرف تجاوز و تعرض و سوءاستفاده جنسی به میان میآید، نامهای رومن پولانسکی، کارگردان لهستانی و وودی آلن، کارگردان و بازیگر امریکایی، مطرح میشود. پولانسکی سالها پیش با دختری نوجوان و زیر سن قانونی در خانه جک نیکلسون، بازیگر افسانهای، رابطه برقرار کرد و بعد از آن برای فرار از مجازات عملش از امریکا گریخت و سالهاست که از این کشور دور است و حتی در اروپا هم از پا گذاشتن به کشورهایی که احتمال میدهد او را به مقامات امریکایی تحویل دهند خودداری میکند. تجاوز به یک نوجوان چیزی نیست که رسانهها به راحتی فراموش کنند و پولانسکی این را به خوبی میداند.
داستان وودی آلن هم بسیار طولانی است. میا فارو، بازیگر «بچه رزمری» و شریک زندگی آلن، در دهه ۱۹۹۰ او را به ارتباط با فرزندخواندهشان متهم کرد. به درستی مشخص نیست که این اتهام چقدر صحت داشت یا چقدر ناروا بود، اما چیزی که مشخص است این است که آلن با دخترخواندهاش ازدواج کرد و در تمام این سالها که همیشه حرف اتهامات او به رسانهها کشیده، با تمام قدرتش زیر بار پذیرش آنها نرفته است. در این سالها بعضی بازیگران زن فیلمهای قبلی آلن مثل کیت وینسلت اعلام کردند که دیگر حاضر به همکاری با او نیستند. بعضی دیگر مثل ال فانینگ که در «یک روز بارانی در نیویورک» با آلن همکاری کرده، گفته این اتفاقات قبل از به دنیا آمدن او رخ داده و او نمیتواند به درستی در این باره قضاوت کند.
نامهای بزرگ، ترسهای بزرگ
نامهایی مثل کوین اسپیسی، داستین هافمن، سیلوستر استالون، استیون سیگال، ازرا میلر، تِنوچ هوئِرتا، جاناتان میجرز، کیسی افلک، جیمز فرانکو، بیل کازبی و لوئیز سی. کی. از جمله مشهورترین افرادی هستند که نامشان در سیاهه رسواییهای جنسی سالهای اخیر ثبت شده. #من_هم (metoo#) شاید جلوی متجاوزان را نگیرد، اما کسی که میخواهد از حدش عدول کند میداند دیگر مثل گذشته در امنیت به سر نمیبرد و باید بهای کاری را که میکند با از دست دادن کار و حرفه و خویشاوندان و اطرافیانش بدهد. زندگی یک متجاوز حالا دیگر بسیار شبیه فیلمی ترسناک است.