چگونه از سلامت چشم‌ها مراقبت کنیم؟

مصطفی فقهی اهمیت مراقبت از چشم اظهار کرد: مراقبت از چشم بنا به شرایط کاری، سنی و وضعیت اقلیمی متفاوت است. به طور مثال در کودکان باید از برخورد اجسام نوک تیز مانند چاقو، اسباب بازی‌هایی از جنس شیشه یا طلق که به راحتی می‌توانند به چشم کودک اصابت و مشکل ایجاد کنند یا استفاده از لیزرهای تابش مضر، خودداری شود.  

وی افزود: نوع دیگر مراقبت مربوط به محیط کار است. کسانی که در مشاغلی مانند جوشکاری یا در کارخانه‌ها کار می‌کنند و در معرض مواد شیمیایی، اجسام پرتاب‌شونده یا اشعه‌های مضر هستند باید با استفاده از عینک‌های محافظ صنعتی یا طلق‌ها و شیشه‌های خاص، از چشم‌ها مراقبت کنند.

فقهی بیان کرد: بخشی از مراقبت از چشم‌ها نیز عمومی است. با توجه به شرایط اقلیمی به ویژه در تابستان به دلیل تابش نور خورشید همه باید از کلاه لبه‌دار و عینک‌های آفتابی استفاده کنند از تابش شدید نور خورشید به چشم‌ها جلوگیری کنند. در این خصوص هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین عینک مناسب باشد.

پیشگیری از «خشکی چشم»

این جراح و متخصص بیماری‌های چشم گفت: یکی دیگر از نکاتی که باید به ویژه افراد میانسال به بالا که در مناطق گرم و آفتابی و خشک ساکن هستند مد نظر قرار دهند، استفاده از مرطوب‌کننده‌های چشم است. در این مناطق به دلیل تبخیر اشک، چشم‌ها در معرض خشکی چشم و عوارض آن قرار می‌گیرند.

وی عنوان کرد: توصیه می‌شود کسانی که در معرض مواد شیمیایی یا آلودگی محیط یا گرمای شدید هستند روزانه از اشک مصنوعی استفاده کنند.

فقهی در خصوص محفاظت از چشم‌ها گفت: در چشم‌پزشکی پدیده‌ای به نام تطابق مطرح است و در افراد مختلف ممکن است سن تطابق متفاوت باشد. برخی افراد به طور عادی به استفاده از عینک نیاز ندارند بنابراین تا وقتی سن زیر ۴۰ باشد، سیستم طبیعی بدن فاصله مورد نیاز برای استفاده از کامپیوتر، کتاب خواندن و نوشتن را تنظیم می‌کند اما در مطالعاتی مشاهد شده است که اختلال در چشم‌های افراد دارای مشاغلی که چشم از فاصله نزدیک کار می‌کند مانند قالیبافی یا شغل ادرای که فرد ساعت‌های متمادی با کامپیوتر از فاصله نزدیک کار می‌کند، بیشتر است.

وی بیان کرد: رعایت نور مناسب در مراقبت از چشم بسیار مهم است و هر چه بیشتر از نور طبیعی استفاده شود چشم‌ها از نظر بینایی در شرایط مطلوب‌تری قرار می‌گیرند اما هر چه بیشتر از نور مصنوعی استفاده شود، چشم‌ها بیشتر دچار خستگی و مشکل می‌شوند.

تمرین‌هایی برای استراحت چشم‌ها

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: آنچه باید این افراد بیشتر رعایت کنند این است که در هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه کار، بین  ۵ تا ۱۰ دقیقه در فاصله بیش از شش متر به اشیای دورتر نگاه کنند یا چشم‌ها را دو تا سه دقیقه ببندند تا عضلات داخل چشم شل شوند و استراحت کنند در نتیجه از خستگی مفرط پیشگیری می‌شود و سلول‌ها دچار افت انرژی نمی‌شوند.

وی بیان کرد: تمام کسانی که در محدوده نیم متری اشیا قرار می‌گیرند و از فاصله نزدیک به اشیا نگاه می‌کنند حتما باید زمان استراحت چشم‌ها را رعایت کنند.

این جراح و متخصص بیماری‌های چشم گفت: گاهی کودکان ساعت ها به کامپیوتر خیره می شوند و علاوه بر خستگی شدید عضلانی و بروز عیب ها دچار خشکی مفرط می شوند در نتیجه درمان آنها طولانی می شود.

وی افزود: عده‌ای می‌گویند حتما باید در فاصله معین به تلویزیون نگاه شود اما در حقیقت این گونه نیست و این مساله به ابعاد تلویزیون بستگی دارد. با توجه به پیشرفت تکنولوژی اکنون تلویزیون‌ها بسیاری از امواج نامطلوب را می‌گیرند، بنابراین بحث رعایت فاصله زیاد اثبات نشده است و افراد از هر جا راحت هستند می‌توانند به تلویزیون نگاه کنند.

فقهی گفت: توصیه می‌شود مرتب پلک زده شود تا قرنیه خشک نشود و استراحت کند. اپراتورهای حرفه‌ای که ساعت‌ها روبه‌روی مانیتورها می‌مانند می‌توانند از عینک‌های مخصوص استفاده کنند که حدودی کمک‌کننده است اما در مجموع هیچ چیز جایگزین رعایت فاصله شش متر و یا بستن دو سه دقیقه چشم‌ها و استراحت عضلات نیست و اگر این موضوع رعایت نشود مطمئنا با بیماری های چشمی مواجه می‌شوند.

کی به چشم‌پزشک مراجعه کنیم؟

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: مراجعه به چشم‌پزشک به شرایط سنی و بیماری زمینه‌ای بستگی دارد اما حتما افراد تا زیر شش سالگی باید معاینه شوند.

وی افزود: والدین به ویژه والدینی که عینکی هستند یا سابقه بیماری چشمی دارند باید به حرکات چشم کودک توجه کنند. گاهی وقت‌ها برخی حرکات کودک مانند اصرار به نزدیک شدن به تلویزیون یا انحراف چشم‌ها می تواند ما را هدایت کند تا زودتر به پزشک مراجعه کنیم.

فقهی بیان کرد: اگر خانواده یا والدین عینکی باشند یا بچه به عینک نیاز دارد باید تا قبل از ۱۰ سالگی از عینک استفاده شود تا تبلی چشم ایجاد نشود، زیرا اگر تنبلی چشم ایجاد شود بعد از ۱۴ سالگی دیگر درمان نخواهد شد.

وی افزود: اگر فردی عینکی است باید عینک زده شود مگر اینکه با روش‌هایی مانند لیزر عینک را حذف کند.

این جراح و متخصص بیماری‌های چشم گفت: جوانانی که مشکلی ندارند غالبا نیازی به معاینات دوره‌ای ندارند مگر اینکه عینکی باشند که سالی یک بار باید به پزشک مراجعه کنند.

وی عنوان کرد: کسانی که در سنین میانسالی به بالا هستند باید به صورت دوره‌ای معاینه شوند و کسانی که بیماری زمینه‌ای ندارند معمولا هر پنج سال باید معاینه شوند. از ۴۰ سالگی به بعد که پیرچشمی رخ می‌دهد معمولا استفاده از عینک نزدیک‌بینی شروع می‌شود، بنابراین باید این افراد دو سال یک بار چشم‌های خود را چکاپ کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: در افراد ۵۰ سال به بالا احتمال ابتلا به خشکی چشم و آب مروارید وجود دارد و افراد باید برای معاینات دوره‌ای مراجعه کنند. کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند به ویژه دیابت که یک بیماری مخرب است و یکی از ارگان‌های هدف آن چشم‌ها است باید بنا به تشخیص پزشک و در فواصل زمانی مرتب به پزشک مراجعه کنند. گاهی مصرف داروها باید دوره‌ای کنترل شود.

وی عنوان کرد: کسانی که سابقه بیماری آب سیاه چشم دارند باید از ۴۰ سال به بالا از نظر فشار چشم بررسی شوند. افرادی که بیماری فشار خون بالا یا چربی بالا دارند هم زمینه بروز بیماری‌های چشم را دارند و باید به صورت دوره‌ای معاینه شوند، گرچه گاهی آنقدر دچار علائم می‌شوند که بیمار مجبور است به پزشک مراجعه کند.