قمار بزرگ «سوناک»
نخست وزیر انگلیس عصر دیروز (چهارشنبه) در هوای بارانی لندن، مقابل دفتر خود حاضر شد و اعلام کرد که انتخابات سراسری در این کشور ۴ جولای (۱۴ تیرماه) برگزار می‌شود. او درحالی که هر لحظه بر اثر شدت باران خیس‌تر می‌شد، گفت که در تماس تلفنی با «چارلز سوم» پادشاه انگلیس موافقت وی را برای انحلال پارلمان گرفته است. به این ترتیب امروز (پنجشنبه) و فردا (جمعه) پارلمان انگلیس آخرین لوایح پیشنهادی دولت را بررسی و سپس منحل می‌شود.
سوناک در سخنان خود اظهار داشت: اکنون زمان تصمیم‌گیری درباره آینده است. برای اینکه تصمیم بگیریم آیا می‌خواهیم پیشرفت‌هایی را که به دست آورده‌ایم، ادامه دهیم یا اینکه بدون هیچ برنامه‌ای به عقب بازگردیم.
وی ادعا کرد که حزب محافظه‌کار برخلاف حزب کارگر، در تمامی حوزه‌ها برنامه‌ها دارد و مردم کشور می‌توانند در شرایطی که اوضاع بین المللی، دوران بی‌ثباتی را سپری می‌کند، به سیاست‌های حزب او اعتماد کنند.
او درحالی این ادعا را مطرح کرد که محبوبیت حزب حاکم طبق قریب به اتفاق نظرسنجی‌ها ۲۰ واحد درصد نسبت به حزب رقیب (کارگر) کمتر است و انتظار می‌رود که در انتخابات پیش‌رو شکست سنگینی را تجربه کند. حزب محافظه‌کار در انتخابات شورا‌های شهر انگلیس که سه هفته پیش برگزار شد، نزدیک به ۵۰۰ کرسی خود را از دست داد و به این ترتیب از جایگاه نخست، به رده سوم سقوط کرد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که مشاوران دولت دیروز به سوناک هشدار دادند که اکنون زمان مناسبی برای برگزار انتخابات سراسری نیست؛ با این حال اکنون ۶ هفته به برگزاری انتخابات باقی مانده و سوناک به تعبیر ناظران، دست به بزرگترین قمار در زندگی سیاسی خود زده است.
انتخابات در انگلیس طبق یک سنت دیرینه در فصل بهار یا پائیز برگزار می‌شود. آخرین بار در سال ۱۹۴۵ بود که انتخابات سراسری انگلیس در تابستان برگزار شد. «وینستون چرچیل» نخست وزیر پیشین انگلیس گمان می‌کرد که می‌تواند از محبوبیت خود برای مدیریت کشور در دوران جنگ جهانی دوم استفاده کند و حزب محافظه‌کار را برای یک دوره دیگر بر مسند قدرت نگه دارد، اما محاسبات او اشتباه از آب درآمد. نتیجه انتخابات نشان داد که نگرانی مردم درباره دوران پسا جنگ و مدیریت اوضاع داخلی کشور، باعث پیروزی خیره‌کننده حزب رقیب (کارگر) شد؛ اتفاقی که به گواه تاریخ حزب محافظه‌کار را شوکه کرد.
جالب اینجاست که نتایج نظرسنجی‌ها پیش از برگزاری انتخابات جولای ۱۹۴۵ نشان می‌داد که چرچیل از محبوبیت بالایی در میان مردم انگلیس برخوردار است و همه‌چیز برای ادامه قدرت او مهیا بود. با این حال نتایج انتخابات ثابت کرد که مردم انگلیس به مدیریت او در خصوص مسائل غیرجنگی اعتماد ندارد.
طبق آخرین نظرسنجی‌های صورت گرفته در انگلیس، محافظه‌کاران تحت رهبری ریشی سوناک نه تنها شانسی برای پیروزی در انتخابات آتی ندارند که شکست سنگینی را تجربه خواهند کرد. این نکته را باید در نظر گرفت که سوناک در داخل حزب محافظه‌کار نیز از محبوبیت زیادی برخوردار نیست و انتخاب او به عنوان رهبر حزب حاکم در میان یک بحران سیاسی رخ داد. سوناک به عنوان یک عنصر هندی‌تبار در انتخابات درونی حزب محافظه‌کار در تابستان ۲۰۲۲ به «لیز تراس» انگلیسی‌الاصل باخت. پس از سقوط دولت ۴۴ روزه تراس، سوناک رقیب جدی نداشت و طی چند روز، قدرت را به دست گرفت.
تاکنون اعضای ارشد حزب حاکم محافظه‌کار، به ویژه طیف دست راستی این حزب، تلاش کرده‌اند تا وی را از قدرت برکنار کنند. چند ماه پیش هم چند نامه عدم اعتماد به رهبری سوناک برای رئیس فراکسیون حزب محافظه‌کار ارسال شد، اما به دلیل اینکه به حد نصاب نرسید، کار به انتخابات کشیده نشد.
مشاهده این شکاف در داخل محافظه‌کاران مردم را نسبت به آینده این حزب دلسرد کرده است. تازه‌ترین یافته‌های موسسه معتبر «یوگوو» نشان می‌دهد که ۴۷ درصد مردم انگلیس حامی حزب کارگر به رهبری آقای «کی‌یر استارمر» و ۲۰ درصد طرفدار محافظه‌کاران هستند.
سوناک با استناد به آمارها و شاخص‌های اخیر در کشور ادعا می‌کند که سیاست‌ها و برنامه‌های دولت او در مسیر درستی پیش می‌رود. ساعاتی پیش از آنکه او تاریخ برگزاری انتخابات را تعیین کند، مرکز آمار‌های ملی انگلیس اعلام کرد که نرخ تورم در این کشور به پایین‌ترین حد طی سه سال گذشته رسیده است.
شاخص تورم پس از شکست رکورد ۱۱ درصدی در سال ۲۰۲۲ میلادی به ۲.۳ درصد در ماه آوریل ۲۰۲۴ رسید که یک کاهش چشمگیر به شمار می‌رود. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این شاخص از مرز ۲ درصد عبور کرده و پیش از اوج گیری مجدد، به ۱.۸ درصد برسد. بدیهی است که این دوره کوتاه زمان مناسبی برای دولت شکننده سوناک است که برای جلب آراء انتخاباتی، مصادره به مطلوب کند.
در حوزه کاهش آمار مهاجران نیز سوناک طرح جنجال‌برانگیز اخراج این افراد به کشور آفریقایی رواندا را ماه پیش در مجلس تصویب کرد. نخستین گروه پناهجویان قرار است که تابستان امسال اخراج شوند. درحالی که گروه‌های حقوق بشری برای جلوگیری از انجام این پرواز فعال شده‌اند، سوناک می‌گوید که انتقال پناهجویان پس از برگزاری انتخابات سراسری صورت می‌گیرد.
افزایش ۷۵ میلیارد پوندی بودجه دفاعی انگلیس از دیگر تصمیماتی است که سوناک طی هفته‌های اخیر گرفت. او به بهانه افزایش تهدید‌های بین‌المللی و ادعای تبدیل شدن جهان به مکانی خطرناک‌تر از پایان جنگ سرد، اعلام کرد که ۷۵ میلیارد پوند به بودجه دفاعی این کشور اضافه خواهد کرد.
او چهارم اردیبهشت در یک کنفرانس خبری با حضور دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در لهستان اعلام کرد: ما مخارج دفاعی را تا سال ۲۰۳۰ به ۲.۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش خواهیم داد. این طرح ۷۵ میلیارد پوند دیگر به بودجه دفاع کشور اضافه و جایگاه ما را به عنوان بزرگترین قدرت دفاعی در اروپا تضمین می‌کند.
در همین پیوند وزیر دفاع انگلیس هفته پیش از سفارش ۶ ناو جنگی جدید خبر داد و ادعا کرد که این تصمیم در پی تصمیم دولت برای افزایش بودجه دفاعی کشور اتخاذ شده است. این در حالی است که اولا کارشناسان نظامی نحوه محاسبات صورت گرفته در طرح افزایش بودجه نظامی دولت را زیر سوال می‌برند و معتقدند که اختصاص ۲.۵ درصد تولید ناخالص داخلی طی ۶ سال آینده، معادل ۷۵ میلیارد پوند نمی‌شود. درثانی اوضاع ارتش انگلیس طبق گزارش‌ها به حدی شکننده و ضعیف است که «اگر جنگ شود مهمات نظامی آن در عرض چند روز تمام می‌شود.»
از این منظر ادعا‌های تبلیغاتی سوناک برای جمعیت رای دهنده انگلیس چنگی به دلی نمی‌زند و طبق آمارها، تغییری در محبوبیت این حزب ایجاد نکرده است. رسانه‌های انگلیس می‌گویند که احتمالا نخست وزیر به این نتیجه رسیده است که شاخص‌ها در کشور طی ماه‌های آینده به ضرر دولت خواهد بود و یا در بهترین حالت تغییری نمی‌کند؛ به همین خاطر او زمان برگزاری انتخابات را به جلو انداخته است.
سوناک دیروز در یک جلسه تبلیغاتی ادعا کرد که حزب کارگر می‌خواهد این گونه وانمود کند که نتیجه انتخابات از پیش تعیین شده و آن‌ها پیروز میدان هستند. در مقابل رهبر حزب کارگر هشدار داد که اگر محافظه‌کاران برای پنج سال دیگر قدرت داشته باشند، «هیچ چیز در کشور تغییری نخواهد کرد.»
نظریه پردازان در انگلیس معتقدند که حزب کارگر در انتخابات پیش‌رو ۴۰۰ کرسی پارلمان را تصاحب و شکست سنگینی را به محافظه‌کاران تحمیل خواهد کرد؛ اگر چنین شود، رکورد انتخابات سال ۲۰۱۹ که در جریان آن، «بوریس جانسون» با اختلاف ۸۰ کرسی پارلمانی، بر حزب کارگر تحت رهبری «جرمی کوربین» غلبه کرد، شکسته خواهد شد.
پارلمان انگلیس ۶۵۰ کرسی دارد و حزبی که اکثریت کرسی‌ها (نصف به علاوه یک) را در اختیار داشته باشد، صاحب قدرت است و می‌تواند دولت تشکیل دهد. گاهی پارلمان در وضعیت معلق قرار می‌گیرد و هیچ‌کدام از احزاب سیاسی انگلیس نمی‌توانند اکثریت ۶۵۰ کرسی مجلس عوام (۳۲۶ کرسی) را به دست آورند. در صورت بروز این وضعیت، حزبی که بیشترین کرسی‌های مجلس عوام را به دست آورده است برای تشکیل دولت باید با یک حزب دیگر ائتلاف کند.
برخی ناظران بر این باورند که حزب کارگر هم قادر به تصاحب اکثریت کرسی‌های مجلس عوام نیست و احتمالا پدیده «پارلمان معلق» رخ خواهد داد. به هر روی پنجم جولای (۱۵ تیر ماه) نتیجه انتخابات انگلیس روشن و مشخص خواهد شد که کلید خانه شماره ۱۰ برای پنج سال آینده در اختیار کدام حزب قرار خواهد گرفت.
