صنعت خودروی اروپا در مسیر نابودی

هر کس که طی روز‌های اخیر مسابقات فوتبال یورو ۲۰۲۴ را تماشا کرده باشد، ممکن است به حضور لوگوی بی‌وای‌دی، شرکت چینی سازنده خودرو‌های برقی، در ورزشگاه‌های کشور میزبان یعنی آلمان توجه کرده باشد. این شرکت مشهور چینی یکی از اسپانسر‌های اصلی این رویداد مهم ورزشی است و طی این مسابقات، به جابه‌جایی تیم‌ها، مقامات و حتی تماشاگران در شهر‌های مختلف آلمان می‌پردازد.

به نوشته متیو لین در تلگراف، تقریبا همزمان با مسابقات یورو ۲۰۲۴، اتحادیه اروپا اخیرا تعرفه‌هایی را نسبت به واردات خودرو‌های برقی چینی اعمال کرده است. اروپا از یک سو از بِرند‌های چینی اینگونه استقبال می‌کند و از سوی دیگر به سازندگان خودرو‌های برقی این کشور می‌گوید که نمی‌توانید مانند قبل در بازار اروپا حضور داشته باشید.

این موضوع یک پاسخ معمول، ناامیدکننده و دچار سوء مدیریت نسبت به خودرو‌های الکتریکی از سوی اتحادیه اروپا است. جنگ این بلوک سیاسی بر واردات خودرو‌های برقی ارزان‌قیمت چین، به شکل قابل توجهی فاقد نتایج مد نظر خواهد بود و تبعات این تصمیم باعث نابودی صنعت خودروسازی حوزه یورو می‌شود که زمانی قدرت چشمگیری داشت.

طبق تصمیم اخیر اتحادیه اروپا، تعرفه‌های اضافی تا ۳۸ درصد بر واردات خودرو‌های برقی از چین اعمال خواهد شد که با احتساب تعرفه فعلی ۱۰ درصدی بر این خودروها، شرکت‌های چینی که خواهان صادرات خودرو‌های برقی خود به اتحادیه اروپا هستند، در مجموع شامل حدود ۵۰ درصد عوارض می‌شوند.

این تصمیم به دنبال اقدام جو بایدن -رئیس‌جمهور آمریکا- نسبت به اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی بر واردات خودرو‌های برقی چینی به این کشور انجام شده است.

در یک چشم بر هم زدن، مزیت قیمتی که شرکت‌هایی نظیر بی‌وای‌دی، جیلی و نیو خواهان استفاده از آن برای ایجاد یک حضور پررنگ‌تر در بازار اروپا بودند، ناپدید شده است. به دنبال این اتفاق، خودرو‌های برقی چین بسیار گران‌تر خواهند شد و اتحادیه اروپا به ازای فروش هر کدام از این خودروها، مالیات قابل توجهی جمع‌آوری خواهد کرد. 

درک ریشه‌های این تصمیم، دشوار نیست. مقامات در بروکسل به‌شدت نگران هستند که سازندگان خودرو‌های برقی چینی باعث محو شدن صنعت خودروسازی اروپا شوند؛ صنعتی که در آن حدود ۱۳/۸ میلیون نفر یا ۶ درصد از کل نیروی کار این اتحادیه در آن مشغول به کار هستند و ارزش صادرات سالانه آن به ۱۵۰ میلیارد یورو می‌رسد.
‌
می‌توان استدلال کرد که ساخت خودرو‌های چینی با اعطای یارانه از سوی دولت این کشور همراه می‌شود یا اینکه این خودرو‌ها به شکل بهینه‌تری توسط شرکت‌های چینی ساخته می‌شوند؛ شرکت‌هایی که توانسته‌اند در یک مدت‌زمان کوتاه به توانایی بسیار بالایی در فناوری ساخت خودرو‌های برقی دست پیدا کنند (حقیقت این است که این موضوع احتمالا ترکیبی از عوامل یاد شده است.)

اگر این موضوع را کنار بگذاریم، یک نکته قطعی است: این موضوع باعث توقف پیشروی شرکت‌های چینی می‌شود. زمانی که یک شرکت با تعرفه ۵۰ درصدی روبه‌رو است، رقابت کردن برایش دشوار می‌شود.

مشکل اینجاست که این تصمیم عواقب شدیدی برای اتحادیه اروپا خواهد داشت و اگر انگلستان نیز این تصمیم را بگیرد، با مشکلات مشابه مواجه می‌شود. سه دلیل برای نگرانی از عواقب این سیاست وجود دارد.

نخست، هر کس که فکر می‌کند چین واکنشی نخواهد داشت، سخت در اشتباه است. این سیاست به شکل غیرقابل اجتنابی باعث اقدام تلافی‌جویانه از سوی پکن می‌شود. هم‌اکنون گزارش‌هایی وجود دارد که چین با وضع تعرفه بر واردات خودرو‌های دارای موتور بزرگ از اتحادیه اروپا، به‌ویژه خودرو‌های لوکس و دارای بیشترین فروش در چین، اقدام تلافی‌جویانه انجام خواهد داد.

با توجه به اینکه ارزش سالانه صادرات وسایل نقلیه اتحادیه اروپا به چین در سطح ۱۸ میلیارد یورو قرار دارد و این اتحادیه حتی پول بیشتری در عملیات سرمایه‌گذاری مشترک محلی با چین سرمایه‌گذاری کرده است، این امر برای شرکت‌های خودروسازی اروپایی بسیار دردناک خواهد بود. 

چین حتی می‌تواند دیگر کالا‌های اتحادیه اروپا را هدف قرار دهد. دومین اقتصاد بزرگ جهان دارای یک سیاست تجاری قوی است و در حفاظت از صنایع خود به‌سرعت عمل می‌کند.

به دنبال تصمیم اتحادیه اروپا، ۴/۵ میلیارد یورو از ارزش خودروسازان اصلی آلمان از میان رفت، زیرا سرمایه‌گذاران در انتظار یک پاسخ غیرقابل اجتناب از سوی پکن هستند.

امر غیرقابل اجتناب این است که غول‌های خودروسازی اروپا باید بهای بالایی بپردازند و در نهایت توان رقابت در جایی که به‌زودی به بزرگ‌ترین بازار جهان تبدیل خواهد شد را نخواهند داشت. نمی‌توان این موضوع را به عنوان یک پیروزی بزرگ در نظر گرفت.

نکته دیگر آن است که تولیدکنندگان اروپایی به دلیل تعرفه‌ها به‌طور قطع کم‌بازده خواهند شد. اروپا دارای یک تاریخ طولانی از جنگ‌های تجاری، تعرفه‌ها و سیاست‌های حمایت‌گرایی است و در طول تاریخ، نتیجه همیشه یکسان بوده است.

صنعت محافظت‌شده دیگر مجبور نیست که رقابت کند، دیگر زحمت نوآوری را به خود نمی‌دهد و صرفا با بالا بردن قیمت‌ها، سود آسانی از مشتریان به دست می‌آورد؛ مشتریانی که گزینه دیگری برای خرید خودرو ندارند.

خودرو‌های برقی هنوز هم یک فناوری جدید محسوب می‌شوند و اگر این تمایل وجود دارد که این خودرو‌ها به شکل معمول و استاندارد حمل‌ونقل تبدیل شوند، نیاز است بهبود‌های قابل توجهی در توان پیمایش مسافت، عمر باتری، وزن وسیله نقلیه و همچنین قیمت این خودرو‌ها ایجاد شود.

این اتفاق تنها زمانی رخ می‌دهد که یک رقابت شدید میان تعداد بسیار زیادی از شرکت‌های خودروسازی ایجاد شده باشد.

زمانی که گروهی از خودروسازان اروپایی بر بازار این حوزه یورو تسلط یابند، فرآیند در جا زدن آن‌ها آغاز می‌شود. نتیجه؟ با وجود اینکه تولیدکنندگان اروپایی در خانه تحت حفاظت قرار دارند، رقابت‌پذیری آن‌ها در بازار جهانی به شکل متناوب کاهش می‌یابد. در بازار جهانی، خودروسازان اروپایی دیگر نمی‌توانند پشت دیوار تعرفه پنهان شوند.

در آخر، افزایش قیمت خودرو‌های برقی توسط مصرف‌کنندگان اروپایی پرداخت خواهد شد. در حالیکه دولت‌های سراسر اروپا به تشویق شهروندان خود برای خرید خودرو‌های برقی می‌پرداختند تا اهداف مربوط به کاهش انتشار کربن تحقق یابد، اکنون آن‌ها در حال ایجاد تعرفه بر این خودرو‌ها هستند.

علاوه بر این، گران‌تر شدن خودرو‌های برقی به معنای کاهش قابل توجه قدرت هزینه‌کرد شهروندان اتحادیه اروپا است که تأثیر منفی بر اقتصاد خواهد داشت و تغییر به سوی انرژی‌های پاک را دشوارتر می‌کند.

به سختی می‌توان به سیاستی با سوء مدیریت خنده‌دارتر فکر کرد، یا سیاستی که احتمالا آسیب بیشتری به بار آورد.

در واقع، این سیاست اتحادیه اروپا یک فاجعه است. این اتحادیه باید پیش از اعمال هرگونه تعرفه، از این موضوع اطمینان حاصل می‌کرد که در زمینه تولید خودرو‌های برقی می‌تواند به خوبی رقابت کند.

باید پیش از هرگونه اقدام از این موضوع مطمئن می‌شد که صنعت تولید خودرو‌های برقی آن در عرصه فناوری، پیشتاز است و توانسته راهی برای افزایش تولید و تحویل خودرو‌های برقی ارزان‌تر پیدا کند؛ امری که آن را در این صنعت به پیشتاز جهانی تبدیل می‌کرد.

با اعمال تعرفه‌ها، خیلی دیر است که بتوان این مشکل را حل کرد. اتحادیه اروپا در نهایت یکی از بزرگ‌ترین و استراتژیک‌ترین صنایع خود را در معرض نابودی قرار داده است و مسئول این اتفاق ناگوار، خودش است.