خروج خانوادگی پوتین از سایه؛ چرا رهبر کرملین برای بقا دست به دامن آقازاده‌ها شد؟

چیز‌های کمی در رزومه آنا سیویلووا وجود داشت که نشان می‌داد او قرار است این هفته توسط ولادیمیر پوتین به عنوان معاون وزیر دفاع روسیه منصوب شود، رزومه‌ای که شامل کار در بیمارستان روانی به عنوان روانپزشک و فروش تجهیزات پزشکی قبل از تبدیل شدن به یک غول صنعت زغال سنگ است.

در عوض، به نظر می‌رسد که صلاحیت کلیدی سیویلووا یک راز آشکار است: او دختر عموی پوتین است، عضوی از خانواده نزدیکی که رئیس‌جمهور روسیه به ندرت به آن اذعان می‌کند.

به نوشته فایننشال تایمز، ترفیع بی‌سابقه سیویلووا، ۵۲ ساله، بخشی از موج انتصابات رده بالا برای فرزندان و سایر بستگان نزدیک مقامات ارشد روسیه، پس از انتخاب مجدد پوتین در ماه مارس است که حکومت او را حداقل تا سال ۲۰۳۰ تمدید کرد.

تحلیلگران می‌گویند که برجسته شدن نقش آقازادگان در کرملین نشان می‌دهد که پوتین ۷۱ ساله در حال برنامه ریزی برای تضمین پایداری رژیم خود است، حتی در شرایطی که کشور را در وضعیت جنگ قرار داده است تا تهاجم خود به اوکراین را تامین کند.

ایلیا شومانوف، رئیس بخش روسیه موسسه شفافیت بین‌الملل، گفت: «موضوع جانشینی است. این تلاشی برای واگذاری قدرت است. نسل جدید شاهزاده‌ها و پرنسس‌ها در حال برجسته‌تر شدن [در صحنه سیاسی]هستند.»

پس از آن که پوتین، آندری بلوسوف، یک مقام اقتصادی دولتی را در ماه گذشته در راس وزارت دفاع قرار داد و به او مأموریت داد تا هزینه‌های امنیتی متورم روسیه برای را با دقت بیشتری بررسی کند، انتصاب سیویلووا به اولویت‌های مغایر پوتین اشاره می‌کند

معاون ارشد بلوسف، لئونید گورنین، معاون برجسته وزیر دارایی خواهد بود که نشان می‌دهد کرملین واقعاً خواهان کنترل بهتر منابع خود است.

اما شومانوف گفت، نیاز به قرار دادن آینده رژیم پوتین در دستان قابل اعتماد آقازادگان کرملین با تلاش تکنوکرات‌های او برای سرپا نگه داشتن این سیستم در تضاد است.

او افزود: «زمانی که تعداد زیادی طایفه هستند که نه به دلیل ویژگی‌های حرفه‌ای‌شان، بلکه به این دلیل که از حمایت رئیس‌جمهور برای دسترسی به منابع مالی برخوردار هستند، عدم تعادل به وجود می‌آید. افراد در مشاغلی هستند که نباید باشند.»

از جمله معدود افراد خوش شانسی که توانستند در کابینه جدید پوتین در ماه مه ترفیع بگیرند، دیمیتری پاتروشف، پسر نیکولای پاتروشف، رئیس سابق شورای امنیت روسیه و بوریس کوالچوک، پسر میلیاردر بانکی و رسانه‌ای یوری کوالچوک، یکی از نزدیک‌ترین دوستان پوتین بودند.

دیمیتری پاتروشف، که پیش از این شش سال به عنوان وزیر کشاورزی روسیه کار کرده بود، به سمت معاون نخست وزیر ارتقا یافت. کوالچوک جوان اکنون اتاق حسابرسی روسیه را اداره خواهد کرد که یک نهاد پاسخگویی دولتی است.

در سال‌های اخیر به چندین فرزند دیگر در خانواده اطرافیان پوتین نقش‌های برجسته و مهم دولتی یا تجاری داده شده است. پاول فرادکوف، که پدرش میخائیل نخست وزیر سابق و رئیس اداره اطلاعات خارجی است، روز دوشنبه در کنار سیویلووا به عنوان معاون وزیر دفاع منصوب شد. برادر بزرگترش پتر یک بانک بزرگ دولتی را اداره می‌کند که به صنعت دفاعی خدمات می‌دهد.

یکی از مقامات بلندپایه سابق دولت روسیه گفت که تسخیر چنین نقش‌های مهمی توسط نسل‌های بعدی به این دلیل است که پوتین در حال پس دادن دِین خود به کسانی است که مسیر او را به سمت قدرت هموار کرده‌اند.

این شخص گفت: «مردم زیادی هستند که او [پوتین]چیزی به آن‌ها مدیون است.»

به گفته این مقام سابق، پوتین به‌ویژه می‌خواست به نیکولای پاتروشف پاداش دهد، که زمانی که پوتین در ابتدا به عنوان رئیس سرویس امنیتی روسیه معرفی شد، مردان FSB را تحت فشار قرار داد که از او حمایت کنند؛ و همچنین به یوری کوالچوک، که وزارت خزانه‌داری آمریکا او را به عنوان «بانکدار شخصی» پوتین معرفی کرده بود، و نقش کلیدی در متقاعد کردن او برای صدور دستور حمله به اوکراین ایفا کرد.

شومانوف گفت، انتصاب‌های خویشاوندان نشان می‌دهد که نخبگان ریشه‌دار روسیه می‌خواهند موقعیت خود را در بلندمدت حفظ کنند.

او افزود: «آن‌ها می‌دانند که تاریخ مصرف پوتین نامحدود نیست؛ بنابراین هر چه آن‌ها بتوانند بالاتر بروند، شانس بیشتری برای زنده ماندن و یافتن مکانی امن در صورت فروپاشی سیستم دارند. به همین دلیل است که آن‌ها سعی می‌کنند کنترل دارایی‌های بیشتری را در دست بگیرند، تا موقعیت چانه‌زنی قوی‌تری داشته باشند.»

پوتین، تنها فرزند نجات یافته دو بازمانده محاصره لنینگراد در طول جنگ جهانی دوم، به طرز بدنامی درباره خانواده‌اش خاموش بوده است.

با این حال، اخیراً، دو دختر او و همسر سابقش، لیودمیلا پوتینا نقش‌های عمومی بر عهده گرفته‌اند. در ماه ژوئن، هر دو دخترش، ماریا ورونتسوا و کاترینا تیخونوا، علناً در مجمع اقتصادی بین‌المللی سن پترزبورگ صحبت کردند.

پس از اینکه همسر آنا سیویلووا، سرگئی در سال ۲۰۱۸ فرماندار کوزباس، یک منطقه بزرگ تولید زغال سنگ در سیبری شد، سیویلووا، معاون جدید وزیر دفاع، به تدریج با حضور در کانون توجهات راحت‌تر شد. در سال ۲۰۲۲ مقامات بازدید کننده از کوزباس از این که متوجه شدند این سیویلووا بود که در واقع منطقه را اداره می‌کرد و نه فرماندار، شگفت زده شدند.

در این ماه، ماریا ورونتسوا، دختر پوتین به طور علنی در مجمع اقتصادی سنت پترزبورگ، معادل روسی اجلاس داووس، سخنرانی کرد.

سال گذشته، پوتین سیویلووا را برای اداره یک بنیاد جدید به نام مدافعان میهن به کار گرفت تا به کهنه سربازان جنگ روسیه کمک کند.

به نظر می‌رسد تأثیر این بنیاد محدود بوده است: طبق پرونده‌های خود، بنیاد مدافعان میهن سال گذشته تنها ۱۴۶ میلیون روبل از بودجه ۲.۵ میلیارد روبلی خود را صرف «حمایت اجتماعی و خیریه» کرد و ۲ میلیارد روبل نیز صرف حقوق و سایر هزینه‌های سازمانی شد.

پاول لوزین، محقق دانشکده حقوق و دیپلماسی فلچر در دانشگاه تافتس، گفت: «مشخص نیست که آیا پوتین خودش سیویلووا را برای این سمت پیشنهاد کرده است یا اینکه این ایده از سوی بلوسوف بوده است که متحدان کمی در داخل وزارت دفاع دارد.

او گفت: «من فکر می‌کنم که خود بلوسوف سیویلووا را پیشنهاد کرده است، زیرا او به ارتباط مستقیم بیشتر با پوتین نیاز دارد، و همچنین به یک فرد مورد اعتماد در میان معاونان نیاز دارد که از طریق ارتباطات شخصی و دپارتمانی با کسی مرتبط نباشد.».

اما الکساندرا پروکوپنکو، یکی از همکاران مرکز کارنگی روسیه-اوراسیا در برلین، گفت که انتصاب سیویلووا و سه معاون جدید وزیر دفاع در این هفته بیشتر بر میزان اتکای بلوسوف به رئیس جمهور در زمان ورود به سمت جدید خود تأکید کرد.

او خاطرنشان کرد: «در طول سال‌ها حضور در تشکیلات پوتین، بلوسوف تک رو باقی مانده است؛ و اگر تک رو باشید، پسر نخست وزیر سابق و خواهرزاده پوتین را به عنوان معاون به شما می‌دهند.»