افزایش موارد ابتلا به بیماریهای منتقله از پشهها بر اساس اطلاعات به دست آمده، ناشی از گرمتر شدن هوا و به تبع آن، بیشتر شدن شمار پشههایی است که این بیماری را منتقل میکنند.
پشهها ممکن است یک مزاحم کوچک به نظر برسند، اما این حشرات آزاردهنده از جمله موانع تقویت شده به واسطه تغییرات آب و هوایی برای سپری کردن تعطیلاتی ایمن و مفرح در ایام تابستان به حساب میآیند.
تغییرات اقلیمی باعث شده تا برنامهریزی برای تعطیلات تابستانی بیش از پیش غیرقابل پیشبینی و نیازمند بررسیهای بیشتر شود.
در ادامه به برخی از بیماریهایی که از طریق پشهها به انسان منتقل میشود، خواهیم پرداخت.
تب نیل غربی
این ویروس میتواند برای افراد مسنتر یا کسانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده، خطرناک باشد و احتمال ابتلای آنان به مننژیت یا التهاب عضلات وجود دارد. این ویروس بیشتر در کشورهای آسیایی و آفریقایی دیده میشود، اما دانشمندان وجود آن را در جنوب فرانسه، ایالات متحده، کشورهای جنوب شرقی اروپا و کانادا هم ثابت کردهاند. تا به حال واکسنی در برابر آن ساخته نشده و داروی موثری نیز وجود ندارد.
زیکا
پشه تب زرد و پشه ببری ناقل ویروس زیکا هستند. این ویروس در مناطق استوایی و گرمسیر مانند آفریقا، آمریکای جنوبی و مرکزی و در فلوریدا و تگزاس نیز وجود دارد. مناطق جنوب شرق آسیا مانند تایلند، ویتنام و فیلیپین نیز از گزند آن در امان نمانده اند. در سال ۲۰۱۵ در برزیل کودکان زیادی به دنیا آمدند که به بیماری میکروسفالی مبتلا شده بودند. جمجمه و مغز مبتلایان به این بیماری بسیار کوچکتر از حد معمول است.
تب دنگی
پشههای ببری (نام علمی: Aedes albopictus) ناقل تب دنگی هم هستند. ویروس تب دنگی در بخشهای بزرگی از جنوب شرق آسیا هم وجود دارد. کشورهای افغانستان، شمال استرالیا، آفریقای سیاه، آمریکای مرکزی و جنوبی و برخی از ایالات جنوبی آمریکا نیز از این ویروس در امان نماندهاند.
تقریبا ۴۰ درصد از همه انسانها ساکن مناطقی هستند که خطر ابتلا به مالاریا در آن جا وجود داردفرد مبتلا دچار درد عضلات و مفاصل، سردرد و تب خواهد شد. همچنین به گفته متخصصان، پیامدهای ابتلای مجدد به این بیماری بدتر از بار نخست خواهد بود.
لشمانیا
پشههای خاکی ناقل بیماری لشمانیا هستند. این بیماری در کشورهای جنوبی و مناطق گرمسیر و استوایی وجود دارد. در افغانستان نیز این بیماری وجود دارد. هر سال تا ۱۲ میلیون تن به این بیماری مبتلا میشوند. لشمانیا قابل علاج است، اما فرد بیمار که دچار عوارض این بیماری شده، باید فورا به پزشک مراجعه کند. عدم درمان ممکن است به مرگ بیمار منجر شود. واکسن موثری در برابر آن وجود ندارد.
تب سیندبیس
پشههای کولیکس ناقل ویروس سیندبیس هستند. این ویروس در مناطق آفریقایی وجود دارد، اما دانشمندان وجود آن را در کشورهای اروپایی در پشهها و انسانها ثابت کرده اند. عوارض ابتلا به این ویروس شبیه نشانههای آنفلوآنزا است و فرد مبتلا تب میکند. در اغلب موارد سیستم ایمنی بدن میتواند بر این ویروس غلبه کند و عوارض این بیماری پس از چند هفته فروکش میکند. واکسنی در برابر آن وجود ندارد.
تب زرد
پشههای ببری و برخی از پشههای دیگر ناقل بیماری تب زرد هستند. خطر گزیده شدن توسط این پشه و ابتلا به این بیماری در ۳۴ کشور آفریقایی و ۱۳ کشور آمریکای لاتین و مرکزی وجود دارد. فردی که توسط این پشه گزیده شده، نخست تب میکند و عوارض این بیماری مشابه آنفلوآنزاست. اگر این بیماری معالجه نشود، احتمال ابتلا به مننژیت و صدمه دیدن اندامهای حیاتی انسان وجود دارد. اما در برابر تب زرد واکسن وجود دارد.
چیکونگونیا
ویروس بیماری چیکونگونیا در مناطق جنوبی و شرقی آفریقا و در شبه قاره هند، در جزایر اقیانوس هند و آسیای جنوب شرقی پیدا میشوند. چیکونگونیا با تب آغاز میشود که معمولا پس از سه روز فروکش میکند. اما درد عضلات که پس از آن آغاز میشود حدود یک تا دو هفته به طول میانجامد و بعد از بین میرود. واکسنی در برابر آن وجود ندارد، اما فرد بیمار پس از ابتلا تمام عمرش در برابر آن مصون خواهد بود.
مالاریا
تقریبا ۴۰ درصد از همه انسانها ساکن مناطقی هستند که خطر ابتلا به مالاریا در آن جا وجود دارد. فرد مبتلا نخست تب میکند. سردرد و درد مفاصل، عرق کردن، تب و لرز و اسهال از جمله عوارض این بیماری است. در جریان ابتلا سیستم عصبی ممکن است به شدت آسیب ببیند. هر سال یک میلیون نفر به خاطر ابتلا به مالاریا جان میسپارند. هنوز واکسن موثری در برابر آن ساخته نشده است. البته امکان معالجه با دارو وجود دارد.
تب دنگی را بیشتر بشناسیم
اکثر افرادی که به تب دنگی مبتلا میشوند، در ابتدا هیچ علائمی را احساس نمیکنند. علائم این بیماری در صورت بروز، معمولا بین چهار تا ۱۰ روز پس از عفونت ظاهر شده و دست کم دو تا هفت روز با بیمار همراه است.
به گزارش یورونیوز، برخی از این علائم، نظیر تب بالا، سردرد شدید، درد پشت چشم و درد عضلات و مفاصل، شبیه علائم بیماری آنفلوآنزا هستند.
در برخی موارد، درد عضلات و مفاصل ناشی از این بیماری به قدری شدید است که باعث شده تا به تب دنگی لقب «بیماری استخوانشکن» نیز داده شود.
حتی مقدار کمی آب به اندازه یک درب بطری برای رشد لاروها یا کرمینههای حشرات کافی استاین بیماری برای حدود پنج درصد از افراد مبتلا ممکن است به شکل حاد و حتی به طور بالقوه کشنده ظاهر شود.
تب دنگی در مناطق گرمسیری جهان مانند برخی نقاط آفریقا و آسیا، آمریکای مرکزی و جنوبی، کارائیب، جزایر اقیانوس آرام و برخی مناطق جنوبی آمریکای شمالی شایعتر است.
به گفته متخصصان، اقدامات پیشگیرانه سادهای وجود دارد که میتوان آنها را در سفرهای خارجی برای کاهش خطر قرار گرفتن در معرض نیش پشههای ناقل بیماری انجام داد.
از جمله این اقدامات پوشاندن بدن به خصوص با لباسهای روشن است، زیرا لباسهای تیره بیشتر پشهها را به سوی خود جذب میکنند.
استفاده از مواد دفع کننده حشرات دیگر نکته توصیه شده در این زمینه است؛ برای این منظور گفته میشود که بهتر است به جای گزینههای مبتنی بر اسانس از محصولات حاوی DEET، IR ۳۵۳۵ یا Icaridin استفاده شود.
پشههای حامل ویروس بیماری تب دنگی معمولا در طول روز نیش میزنند، اما احتیاط برای محافظت از نیش آنها در شب نیز ضروری است.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای اروپا توصیه میکند از پشهبند برای تخت خواب و از توری برای در و پنجرهها استفاده کنید و تا آنجا که ممکن است در اتاقهای مجهز به تهویه مطبوع اسکان پیدا کنید.
بنا به آنچه در این گزارش آمده، باد ناشی از فنهای قوی در دستگاههای خنککننده میتواند حشرات را گیج و فرود آمدن آنها را سختتر کند.
از آنجایی که پشهها در آبهای راکد تکثیر میشوند، این فرصت را به سادگی در اختیار آنها قرار ندهید. حتی مقدار کمی آب به اندازه یک درب بطری برای رشد لاروها یا کرمینههای حشرات کافی است؛ بنابراین تا جایی که میتوانید آبهای راکد را خالی کنید و حواستان به جمع شدن احتمالی آبهای راکد در باغچه یا بالکن محل اقامت خود باشد.