چشم انداز روابط ایران و آمریکا؛ پزشکیان چه کاری می تواند انجام دهد؟
"پاتریک کلاوسون" عضو ارشد انستیتو واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک و مدیر برنامه ایران و سیاست ایالات متحده آن اندیشکده با اشاره به این که پزشکیان به زمان نیاز دارد تا پیش از هرگونه حرکت مهم در سیاست خارجی در داحل کشور به اجماع دست یابد، به تصمیم گیرندگان امریکایی توصیه می‌کند که واشنگتن نیز باید همین کار را انجام دهد.
او می‌نویسد:"پس از مراسم تحلیف پزشکیان سیاستگذاران در واشنگتن به سختی تحت فشار قرار خواهند گرفت تا توجه زیادی به ایران داشته باشند. با این وجود، پزشکیان احتمالا به چند ماه زمان نیاز دارد تا دولت خود را سازماندهی کند و در موقعیت مناسبی برای ارائه پیشنهاد تغییرات عمده در سیاست خارجی قبل از آن زمان نخواهد بود. مقام‌های امریکایی باید رویکرد خود را بر این اساس تعدیل کنند.
اگر دولت پزشکیان در تعقیب تغییر سیاست هایش کُند باشد اختلافات عمیق سیاسی درون نظام محتمل‌ترین مقصر خواهد بود. طیف‌های تندرو که مخالف برنامه آشکارا اصلاح طلبانه او هستند، مناصب مهمی را در برعهده دارند که می‌توانند از سرعت اصلاحات پزشکیان بکاهند، اگر نگوییم آن را کاملا مسدود می‌کنند.
از لحاظ تاریخی ابتکار عمل‌های مهم ایران تا زمانی که در شورای عالی امنیت ملی مورد بحث قرار نگیرند اجرایی نمی‌شوند. اکنون بسیاری از اعضای آن شورا از مخالفان پزشکیان هستند: از سعید جلیلی گرفته تا محمد باقر قالیباف. در نتیجه، پزشکیان نیاز دارد تاییدیه شورای امنیت ملی را برای پیشنهادات اش دریافت کند.
پزشکیان در طول دوره کوتاه کارزار انتخاباتی ماه گذشته به شدت بر ضرورت تقویت مجدد دیپلماسی تاکید کرد و آن را کلید حل مشکل اصلی ایران یعنی وخامت اقتصادی توصیف کرد. در نتیجه، پیش بینی می‌شود ابتکار عمل‌های او متفاوت از دولت رئیسی باشد.
برخی از اعضای تیم او مانند "محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه سابق در مطرح کردن پرونده ایران در رسانه‌های بین المللی مهارت دارند. احتمالا آنان به زودی برای ایالات متحده و سایر دولت‌های غربی به منظور ارائه امتیازات اساسی در پاسخ به حال و هوای جدید در تهران لابی خواهند کرد.
"کلاوسون" در ادامه در توصیه به مقام‌های امریکایی در مورد ایران می‌نویسد:" علیرغم آن که مقام‌های آمریکایی می‌توانند چشم انداز مذاکره مستقیم با ایران در مورد موضوع هسته‌ای را مطرح کنند (یا حداقل مذاکرات غیرمستقیم با میانجیگری عمان) آنان نیازی به توضیح آنچه در چنین مذاکراتی ارائه خواهند کرد ندارند، مشابه آنچه پزشکیان در جریان مناظره‌های انتخاباتی به رای دهندگان گفت مبنی بر آن که توضیح دادن جزئیات آن چه ایران آماده ارائه پیش از آغاز مذاکرات است برای او مناسب نیست.
هنگامی که چرخه انتخابات ایالات متحده به پایان رسید و تیم پزشکیان سازماندهی شد، واشنگتن می‌تواند برای رسیدگی به مشکلات خاصی که از ظرفیت بالقوه پیشرفت برخوردارند ابتکار عمل را اتخاذ کند. در مورد برنامه هسته‌ای ایران طرفین ممکن است بتوانند بر روی اقدامات کوچکتری به توافق برسند. برای مثال، دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته‌ای و کاهش تولید اورانیوم غنی شده ایران. در ازای آن واشنگتن می‌تواند ادامه انفعال در مورد فروش نفت ایران به چین را پیشنهاد دهد در حالی که مقام‌های اروپایی می‌توانند متعهد شوند که اجازه دهند مفاد بازگشت فوری تحریم‌ها در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی شود. البته در موارد دیگر امکان توافق اندک است. برای مثال، پزشکیان انگیزه چندانی برای کمک به واشنگتن برای ایجاد یکی دیگر از اولویت‌های اصلی خود را ندارد: اجتناب از یک جنگ بزرگ بین حزب الله و اسرائیل. هیچ جناح سیاسی ایرانی خواهان چنین جنگی نیست بنابراین، او با پیگیری مذاکرات یا دادن امتیاز در این زمینه هیچ سودی در داخل کشور عایدش نخواهد شد. واشنگتن نیز به همین ترتیب محدودیت‌ها و ملاحظات جدی برای ارائه پیشنهاد‌های بزرگتر دارد.
واقعیت ساده این است که هیچ رئیس جمهوری در ایالات متحده نمی‌خواهد نسبت به ایران ملایم یا ساده لوح به نظر برسد صرفنظر از این که چه کسی در ماه نوامبر انتخاب می‌شود. بر این اساس، مقام‌های ایالات متحده در هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه باید پیشنهاد‌هایی را که می‌توانند از حمایت گسترده در داخل ایالات متحده برخوردار شوند را به جای تمرکز انحصاری بر آنچه که برای تحت تاثیر قرار دادن ایران لازم است در اولویت دهند. در شرایط کنونی یک ابتکار سیاست جسورانه با ایران به احتمال زیاد انتقادات حزبی شدید ایالات متحده را به همراه خواهد داشت و خطر انحراف در مرحله اجرا را به دنبال دارد. چه به دلیل مخالفت کنگره یا پیروزی احتمالی ترامپ در ماه نوامبر. در نتیجه، واشنگتن می‌تواند به مذاکرات محرمانه با ایران ادامه دهد و پیشنهاداتی را ارائه کند که به نفع هر دو طرف باشد.
اکونومیست: امید جدید ایران: رئیس جمهور متخصص قلب؛ پس چندین دهه مردم عادی ایران رئیس جمهوری دارند که شبیه آن هاست و مثل آنان حرف می‌زند
نشریه "اکونومیست" نیز در گزارشی درباره پیروزی پزشکیان در انتخابات از او به عنوان امید جدید ایران یاد می‌کند و می‌نویسد:" انتخاب مسعود پزشکیان متخصص قلب و عروق اصلاح طلب به عنوان رئیس جمهور ایران در تاریخ ۵ ژوئیه باعث شادی شد. انتخاب پزشکیان مطمئنا منادی تغییر است. پس از چهار دهه بالاخره مردم عادی ایران رئیس جمهوری دارند که شبیه آنان به نظر می‌رسد و مثل آنان حرف می‌زند. او نگرانی‌های طبقه متوسط که هر روز فقیرتر شده را بیان می‌کند. محمد خاتمی رئیس جمهور محبوب اصلاح طلب سابق که برای مدت زمانی طولانی پشت پرده بود ناگهان در انظار عمومی ظاهر شد تا از پزشکیان حمایت کند. همچنین، وزرای دولت حسن روحانی رئیس جمهور اسبق نیز به تیم او پیوستند. از جمله آنان می‌توان به "علی طیب نیا" وزیر اقتصاد اسبق که یک دهه پیش برای اولین بار از سال ۱۹۹۰ به این سو نرخ تورم ایران را تک رقمی کرد اشاره نمود. بسیاری از ایرانیان امیدوارند که او این ترفند را این بار نیز تکرار کند. قیمت مرغ و گوجه فرنگی از آخرین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۱ میلادی به این سو هفت برابر افزایش یافته است.
انتخاب کابینه پزشکیان یک آزمایش اولیه خواهد بود. پزشکیان وعده داده که ترکیب کابینه فراگیر باشد. تیم او از دولت وحدت ملی سخن به میان آورده است. باید دید آیا پزشکیان می‌تواند به تابوی چندین دهه‌ای وزارت زنان و اقلیت‌ها پایان دهد یا خیر. تعامل مجدد با غرب نیز دشوار خواهد بود به خصوص اگر دونالد ترامپ دوباره در انتخابات امریکا پیروز شود. بنابراین، دوره پزشکیان ممکن است با تلاش او برای راضی کردن مقام‌های عالی رتبه نظام و افرادی که به او رای داده اند تعریف شود. ممکن است این جراح بتواند بیماری‌های ایران را تشخیص دهد، اما دارویی برای درمان آن نداشته باشد".
