آفتاب‌‌نیوز : رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، بهسازی محیط، آموزشی مردمی و آگاهی بخشی عمومی را مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از بیماری‌های منتقله از پشه آئدس دانست و گفت: هم اکنون مبارزه با پشه آئدس حداقل در ۸۷ نقطه کشور در حال انجام است.
دکتر شهنام عرشی در نشست «مدیریت بهینه، پیشگیری و کنترل بیماری‌های منتقله از پشه آئدس» که با حضور نمایندگان وزارتخانه ها، دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف در ستاد وزارت بهداشت برگزار شد، گفت: هم اکنون ۴۰ شهر ایران درگیر پشه آئدس هستند. پشه آئدس چهار بیماری تب دانگ، تب زرد، چیکونگونیا و زیکا را ایجاد می‌کند که در حال حاضر هیچ کدام از این بیماری‌ها واکسن و درمان قطعی ندارند.
وی ادامه داد: تغییرات اقلیم و گرم‌تر شدن هوا در تخم گذاری و توسعه پشه آئدس و بیماری‌های منتقله از آن در دنیا موثر بوده است. در ۵۰ سال گذشته ۱۰ کشور دنیا به آئدس آلوده شدند، ولی هم اکنون تعداد این کشورها به ۱۲۰ کشور رسیده است.
رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه بیش از ۵۰ درصد جمعیت دنیا در معرض ابتلا به بیماری‌های منتقله از پشه آئدس هستند، گفت: همه گیری ایجاد شده از گونه اجیپتی پشه آئدس می‌تواند انفجاری باشد. مانند اپیدمی اخیر در کشور بنگلادش که موجب بستری شدن ۲۶۰۰ بیمار در یک روز شد. این وضعیت نشان می‌دهد تعداد مبتلایان در آن کشور هزاران هزار نفر بوده است.
عرشی با بیان این که در فرم شدید بیماری، مرگ و میر گزش پشه آئدس و بیماری‌های منتقله از آن از یک تا ۱۰ درصد می‌تواند افزایش داشته باشد، اظهار کرد: وجود این پشه فقط یک مشکل بهداشتی نیست، بلکه در صورت عدم پیشگیری منشاء مشکلات دیگری نیز برای کشورها می‌شود. عوارض بیماری‌های منتقله از این پشه نیز متفاوت است، به عنوان مثال بیماری زیکا موجب عقب ماندگی ذهنی در نوزادان می‌شود.
وی با اشاره به تاریخچه مبارزه با پشه مالاریا در ایران، گفت: ایران سابقه مبارزه صد‌ها ساله با مالاریا دارد. ۸۰ سال قبل از هر سه نفر فوتی در ایران یک فوتی مربوط به بیماری مالاریا بود و ۴۰ درصد عامل مرگ‌ها در کشور پشه مالاریا بوده است. در سه سال گذشته نیز دوباره در برخی استان‌ها مالاریا شیوع یافته که عامل اصلی آن تغییر اقلیم است.
رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در خصوص تفاوت‌های پشه آئدس و پشه آنوفل، بیان داشت: پشه مالاریا شب‌ها و در منزل خونخواری می‌کند؛ بنابراین زدن اسپری یا بستن پشه بند برای دفع آن مفید است؛ ولی پشه آئدس در روز و خارج از منزل و اوایل صبح و نزدیک غروب خوانخواری می‌کند.
عرشی با توصیه به خارج نشدن از منزل در هنگام صبح و غروب در مناطق آلوده به پشه آئدس، گفت: کسانی که می‌خواهند در این مناطق رفت و آمد یا به این مناطق سفر کنند حتما لباس آستین بلند بپوشند. پشه آئدس به ویژه آئدس اجیپتی، علاقه زیادی به خونخواری از انسان دارد و اگر شرایط مساعد باشد، هر یک ساعت خونخواری کرده و در طول ۲۴ ساعت تعداد زیادی را مبتلا به بیماری می‌کند و همین مساله عامل همه گیری انفجاری این پشه است.
وی خاطرنشان کرد: در استان‌های شمالی کشور بیشتر پشه آئدس آلبوپیکتوس وجود دارد. از ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ تاکنون ۱۴۹ مورد بیمار آئدس شناسایی شده اند که ۱۳۰ نفر از آنان از کشور امارات به ایران وارد شدند. پشه آئدس علاقه زیادی به محیط‌های سیاه مانند لاستیک‌های فرسوده خودرو‌ها در مناطق دپوی زباله‌ها دارد. تخم این پشه تا یک سال و نیم می‌تواند زنده بماند و در مکان‌های ماندابی تخم گذاری می‌کند و در صورت بارش مجدد باران تخم آن تکثیر می‌شود.
رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه کشور‌های اروپایی مانند ایتالیا، فرانسه و اسپانیا با وجود کنترل شدید مرز‌ها در ۱۰ سال اخیر به پشه آئدس و ویروس آلوده شده اند، ابراز داشت: وجود پشه در یک کشور موجب صادرات تخم پشه به مناطق مختلف آن کشور می‌شود، به همین دلیل هم اکنون فرانسه درگیر آئدس است.
عرشی یادآور شد: پشه‌های مهاجم از طریق هواپیما، خودرو و کشتی به سایر کشورها قابل انتقال هستند. پشه آئدس هم اکنون جزایر جنوبی کشور مانند کیش، بندرلنگه، هرمز و قشم را آلوده کرده است.
وی با اشاره به اهمیت توجه به این پشه توسط دستگاه‌های مختلف در کشور، یادآور شد: تعداد کارشناسان بهداشت محدود است و مه پاشی هم به طبع محدود صورت می‌گیرد لذا بهسازی محیط و پیشگیری از گزش افراد توسط پشه، مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است که باید توسط سازمان‌ها و مردم انجام شود.
بنابر اعلام وزارت بهداشت، وی با تاکید بر لازم الاجرا بودن وظایفی که سازمان پدافند غیرعامل به دستگاه‌ها در خصوص آئدس ابلاغ کرده است، گفت: مناطق آزاد و مناطق آلوده باید اقدامات لازم را در خصوص پیشگیری از شیوع بیماری انجام دهند و استانداران بالاترین مقام‌های استانی هستند که باید در این زمینه ورود کنند وگرنه همه گیری ممکن است منجر به تعطیل شدن برخی از جزایر و کنترل رفت و آمد‌ها شود.
رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه پشه آئدس بعد از استقرار از بین رفتنی نیست، ولی باید تحت کنترل قرار گیرد، اظهار کرد: وقوع سیل در امارات موجب آلوده شدن گسترده این کشور به ویژه شهر دوبی به آئدس شد و هم اکنون تمام بیمارستان‌های این کشور درگیر بیماری بوده و هزاران بیمار از طریق این کشور وارد ایران شده اند.
عرشی خاطرنشان کرد: گسترش پشه و بیماری هایش اجتناب ناپذیر است، اما فعالیت‌هایی نظیر بهسازی محیط، جمعیت پشه را کمتر می‌کند و احتمال آلوده شدن بیماران را کاهش داده و از وسعت همه گیری می‌کاهد. اگر دستگاه‌ها اقدامات لازم را انجام ندهند ممکن است در آن واحد با هزاران بیمار در همه گیری گسترده مواجه شویم.
وی بهترین اقدامات برای کاهش بیماری و جلوگیری از همه گیری آئدس را بهسازی محیط و افزایش سواد سلامت افراد و آموزش مردمی در خصوص ویژگی‌های این پشه و بیماری‌های آن دانست و گفت: افرادی که دچار گزش شده و علائم بیماری همچون تب و بدن درد در آنان بروز می‌کند، باید به مراکز بهداشتی مراجعه کنند.
رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تاکید کرد: آئدس استان‌های جنوبی کشور، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان را آلوده کرده است. در شمال کشور نیز استان گیلان آلوده شده و استان‌های مازندران و گلستان احتمال قریب به یقین آلوده می‌شوند. استان‌های دیگر به ویژه استان‌های همجوار این استان‌ها هم در معرض تکثیر و آلودگی آئدس قرار دارند، ولی تا زمانی که استانی آلوده نشده فرصت بهسازی وجود دارد.
پای پشه آئدس به اردبیل باز شد
همچنین رئیس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل نیز گفت: پای پشه آئدس به اردبیل باز شد تا زنگ خطر برای بیماری ناشی از گزش آن و شیوع تب دنگی را به صدا درآورد.
علی محمدیان اردی به مهر گفت: پشه آئدس مربوط به مناطق گرمسیر دنیاست که با تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین شاهد افزایش زادوولد پشه در مناطق مختلف جهان هستیم که در کشور ما نیز در مناطق گرمسیری به ویژه جنوب و جنوب شرقی بیشتر مشاهده می‌شد.
وی خاطرنشان کرد: دو روز پیش اولین شناسایی پشه را در شهرستان مرزی بیله سوار شاهد بودیم که این به منزله شیوع بیماری تب دنگی نیست بلکه اگر مراقبت‌ها انجام شود این پشه ناقل بیماری نخواهد بود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل افزود: در ۸۰ درصد گزش پشه تب خفیف و ملایمی رخ می‌دهد و در پنج درصد عوارض آن شدید و تنها در یک درصد گزش پشه آئدس می‌تواند منجر به شوک عصبی، خونریزی و کشندگی شود.
محمدیان اردی بیان کرد: محل تجمع این پشه آب‌های راکد است که بیشترین تخمگذاری را در آنجا انجام می‌دهد که ضرورت دارد نسبت به بهسازی محیط، رعایت بهداشت عمومی، برطرف کردن ظروفی که آب در آن جمع می‌شود و آب مانداب در لاستیک‌ها، زیر گلدان، کولر و سایر مکان‌ها را باید تخلیه کرده و به بهسازی آن کمک کرد.
وی از همشهریان خواست؛ به ویژه در هنگام روز از لباس آستین دار استفاده کرده و در صورت مشاهده پشه از حشره کش، اسپری، پماد و پشه بند و توری منزل استفاده کرده و از ورود این پشه موزی جلوگیری کنند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل تصریح کرد: اردبیل به هیچ وجه کانون شیوع این بیماری نیست چرا که منطقه سردسیری است و به تدریج با گذر از گرمای تابستان می‌توانیم از شیوع تب دنگی به سرعت عبور کنیم.
محمدیان اردی افزود: مراقبت و توجه به عناصر پیشگیری بسیاری ضروری است و خانواده‌ها تنها در صورت مشاهده تب شدید و علائم این بیماری می‌توانند به مراکز درمانی و بیمارستانی مراجعه کرده و کودکان و فرزندان خود را تحت مراقبت قرار دهند.
تب دنگی چیست و چه علائمی دارد؟
تب دنگی، مریضی ناشناخته‌ای نیست. این بیماری ویروسی شماری از کشور‌های آفریقایی نظیر سودان و ۹۹ کشور دیگر بومی شناخته می‌شود بر اثر عفونت ناشی از نیش پشه آئدس به‌وجود می‌آید.
طول عمر پشه آئدس یک تا چهار هفته است؛ بر این اساس جلوگیری از تولیدمثل این پشه‌ها می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد. پشه‌های بالغ هر یک تا دو ساعت یک خونخواری و به طور متوسط در طول عمر خود ۴۰ تا ۵۰ خونخواری انجام داده و امکان انتقال بیماری دارد.
از علائم ابتلا به تب دنگی می‌توان تب‌ولرز، خستگی، درد عضلات، سر درد، معده‌درد، اسهال، استفراغ و بثورات و در موارد شدیدتر وجود خون در استفراغ، خونریزی‌های مخاطی و مشکلات تنفسی نام برد.
راه پیشگیری از تب دنگی
مساعدترین مکان برای تولیدمثل و تکثیر پشه آئدس، عامل بیماری تب دنگی آب‌های راکد و فاضلاب‌ها هستند تخلیه یا دوری از این آبها، بررسی سالم‌بودن مخزن و دورنگه‌داشتن از حشرات ضروری است. استفاده از اسپری یا قلم ضد حشرات، سکونت در مکان‌های مسقف با تور، استفاده از لباس‌های روشن، بلند و گشاد، پوشاندن پا‌ها و مراجعه به پزشک در صورت بروز علائم شدید بیماری از جمله مواردی است که برای پیشگیری و درمان تب دنگی توصیه شده است.
تب دنگی مسری است؟
انتقال تب دنگی از طریق پشه به انسان و انسان به پشه صورت می‌گیرد و بر این اساس انتقال انسان به انسان تنها از طریق انتقال خون یا سرنگ آلوده، مادر به جنین و پیوند اعضا خواهد بود.
منبع: نورنیوز
