پشه «آئدس» در چه نقاطی پیدا می‌شود؟
پژمان بختیاری‌نیا با اشاره به ویژگی‌های تب دانگ اظهار کرد: تب دانگ یا تب استخوان‌شکن یکی از مهمترین بیماری‌های ویروسی است که از طریق پشه آئدس منتقل می‌شود. این بیماری یکی از عمده‌ترین مشکلات بهداشتی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان است و مناطق بومی این بیماری کشورهایی از جمله کشورهای آسیای جنوب شرقی، چین، کوبا، اندونزی، سریلانکا، هندوستان، پاکستان، یمن و عربستان هستند.
وی با بیان اینکه معمولا همه‌گیری‌های بیماری دانگ در فصل‌های بارانی و گرم رخ می‌دهد، افزود: افزایش جمعیت شهرنشین و افزایش مسافرت‌ها به خصوص مسافرت‌های بین‌المللی، مهمترین عامل در افزایش بیماری تب دانگ است.
راه‌های انتقال بیماری تب دانگ
وی عنوان کرد: این بیماری از طریق نیش زدن انواعی از پشه‌های آئدس (Aedes) یعنی آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپیکتوس که ناقل ویروس هستند به انسان منتقل می‌شود. این پشه بر خلاف دیگر پشه‌ها بیشتر در طول روز از انسان خونخواری می کند و حداکثر خونخواری آن‌ها اوایل صبح تا قبل از تاریک شدن هوا است و پشه آلوده در زمان تغذیه خود، افراد متعددی را نیش می‌زند و موجب انتقال بیماری می‌شود.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: همچنین این بیماری از طریق اهدای عضو یا خون آلوده، از مادر به کودک هنگام بارداری یا پس از زایمان و از طریق شیر دادن منتقل می‌شود اما از انسان به انسان منتقل نمی‌شود.
ویژگی‌های پشه آئدس
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: این پشه‌ها در اطراف محل سکونت انسان‌ها زندگی می‌کنند. مکان‌هایی که آب باران و آب‌های سطحی در آن‌ها ذخیره می‌شوند، لاستیک‌های فرسوده اتومبیل، بشکه‌های نگهداری آب، آب پای نخیلات، نیزارها، قایق‌های رهاشده در بندرگاه‌ها، آب جمع شده در قوطی‌های کنسرو و ظروف یکبار مصرف حتی به مقدار کم و... محل‌های مناسب تخم‌گذاری پشه هستند.
بختیاری‌نیا گفت: این پشه‌ها از طریق مسافرت و تجارت بین‌المللی منتقل و جابه‌جا می‌شوند. وسایل نقلیه مهم در جابه‌جایی پشه آئدس از مناطق آلوده به سایر مناطق عمدتا کشتی‌ها و لنج‌ها هستند.
وی افزود: یکی از مناسب‌ترین محل‌ها برای رشد، تکثیر و جابه‌جایی تخم این پشه‌ها گیاهی به نام بامبو (Lucky Bamboo)، لاستیک‌های دست دوم و لاستیک‌های نوی بدون پوشش است.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: دوره نهفتگی بیماری تب دانگ چهار تا ۱۰ روز است و فرد آلوده به ویروس، چهار تا پنج روز و حداکثر ۱۲ روز بعد از شروع علائم بیماری می‌تواند منجر به آلوده شدن پشه‌ها از طریق نیش پشه شود و در نتیجه پشه آلوده به ویروس می‌شود و می‌تواند با نیش زدن، بیماری را به دیگران منتقل کند.
وی افزود: مهمترین علامت بیماری، تب ۳۹ تا٤٠ درجه‌ای دو هفته پس از گزش پشه است. دیگر نشانه‌ها مانند علائم سرماخوردگی شامل سردرد شدید، درد پشت کره چشم، دردهای عضلانی و استخوانی، حالت تهوع، استفراغ و بثورات پوستی است. این بیماری می‌تواند با آنفلوآنزا و کووید هم اشتباه گرفته شود.
گروه‌های در معرض خطر تب دانگ در مناطق آلوده
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: با افزایش موارد بیماری و مسافرت‌های متعدد به کشورهای آلوده و همچنین شناسایی پشه آئدس مهاجم ناقل بیماری در استان هرمزگان، استان گیلان، قسمت‌هایی از استان‌های سیستان و بلوچستان و بوشهر خطر بالقوه انتشار آن در استان‌های همجوار و کشور وجود دارد.
وی افزود: مسافران به مناطق آلوده به بیماری، نوزادان و کودکان، افراد دارای بیماری‌های مزمن مانند آسم و دیابت، زنان باردار و افراد شاغل در بنادر جزو گروه‌های در معرض خطر در مناطق آلوده هستند.
راه‌های پیشگیری از ابتلا
بختیاری‌نیا گفت: بهترین روش پیشگیری از ابتلا به تب دانگی محافظت از گزش پشه‌های ناقل بیماری است بنابراین توصیه می‌شود هنگام مسافرت به مناطق بومی بیماری، از لباس‌های آستین بلند، گشاد، رنگ روشن و شلوار بلند استفاده شود. برای استراحت در ساعات خونخواری پشه (در طول روز مخصوصاً ساعات ابتدای صبح و پایان روز) از پشه‌بند یا اتاقی که در و پنجره‌های آن دارای توری باشد، استفاده شود. همچنین می‌توان از اسپری حشره‌کش در منازل استفاده کرد.
وی بیان کرد: هنگام قرار گرفتن در فضای باز از مواد دافع حشرات دارای ماده موثر DEET روی سطح پوست استفاده شود. همچنین باید زیر گلدانی‌ها، سطل‌ها و... که محل تخم‌گذاری پشه‌ها هستند به طور منظم بررسی و آب ظرف‌ها خالی شود.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان گفت: لاستیک‌های فرسوده اتومبیل، ظروف یکبار مصرف، قایق‌های بدون استفاده، نخاله‌های ساختمانی و زباله‌ها نیز محل زیست پشه هستند و باید از محیط جمع‌آوری شوند.
وی افزود: باید از رها کردن ظروف یکبار مصرف در اطراف محل زندگی کار خودداری و از ریختن زباله و نخاله‌های ساختمانی در اطراف محل زندگی پرهیز شود.
بختیاری‌نیا گفت: در صورتی که از مخزن آب، بشکه و امثال آن‌ها برای ذخیره آب استفاده می‌شود، روی آن‌ها باید پوشانده شود.
وی بیان کرد: فروشندگان لاستیک باید روی لاستیک‌ها را با نایلون بپوشانند تا آب در آن‌ها جمع نشود. همچنین از قراردادن لاستیک‌ها در محیط باز خودداری شود.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: ظرف آب جمع‌آوری شده از خروجی کولرها نیز حداقل یک روز در میان به طور مرتب خالی شود.
وی افزود: با توجه به فعالیت پشه آئدس در روز، در مناطق آلوده به پشه از مواد دافع حشرات روی پوست استفاده شود. ظرف آب پرندگان و حیوانات مرتب شسته و یک روز در میان خالی شود.
بختیاری‌نیا گفت: در صورت سفر به مناطق با شیوع بیماری از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس مانند امارات، عراق و عربستان و... و استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بوشهر، چنانچه از زمان ورود تا ۱۴ روز پس از بازگشت دارای علائم تب بالا، سردرد، درد پشت چشم، درد عضلات و مفاصل، حالت تهوع و... بودید، به نزدیک‌ترین مرکز خدمات جامع سلامت مراجعه کنید و سابقه سفر خود را اطلاع دهید.
