علی روئینتن نویسنده و کارگردان فیلم دلشکسته درباره نسبت عاشورا با سینما گفت: فیلم دلشکسته باور آرمانی انسانی است که عاشق امام حسین (ع) است و معتقد است تنها چیزی که میتواند انسانها را فارغ از دین و جبهه دور هم جمع کند، پرچم امام حسین (ع) است. این باور من بود که تنها زیر پرچم امام حسین (ع)، بیحجاب و باحجاب میتوانند یکدیگر را بفهمند. تمام شهدای کربلا، شخصیتهای بکری دارند که میتواند تبدیل به فیلم شود؛ به شرط آنکه تحت کلیشهها ساخته نشود و دغدغه خود فیلمساز باشد. یکی از شخصیتها، غلامسیاه حسین است
این کارگردان، عاشورا را یک میراث فرهنگی دانست و ادامه داد: عاشورا بزرگترین گردهمایی مذهبی جهان است؛ رویدادی که در هیچ کجای جهان وجود ندارد. در هر اقلیم ایران نیز یک شکل عزاداری برای امام حسین (ع) وجود دارد و این میراث فرهنگی است.
روئینتن با بیان اینکه هر شخصیتی در واقعه کربلا ظرفیت روایت و تولید اثر دارد، گفت: تمام اهلبیت (ع) و شهدای کربلا، شخصیتهای بکری دارند که میتواند تبدیل به فیلم شود؛ به شرط آنکه تحت کلیشهها ساخته نشود و دغدغه خود فیلمساز باشد.
وی توضیح داد: یکی از شخصیتهایی که ذهن مرا برای تولید فیلم درباره عاشورا درگیر کرده، غلامسیاه حسین (ع) است. این شخصیت به قدری بکر و عمیق است که امام حسین (ع) با آن تفاخر عربی، سینه او را میبوسد و میگویند «تو انسانی» امام حسین (ع) تمایز طبقه را هم میشکند. در حال حاضر، هر فیلمی بخواهیم بسازیم که طبقه را بشکند، امکانپذیر نیست، اما این فیلم بسیار مورد اقبال قرار میگیرد؛ داستانی که در آن یک غلام، جای سردار را میگیرد.
این نویسنده در پاسخ به اینکه چه سوژههایی برای تولید اثر درباره عاشورا وجود دارد، افزود: روزگار فعلی ما، روزگار حر است؛ چه کسی میتواند در این روزگار، حر بسازد؟ اینها سوژههای کمی نیستند. آن فرد عثمانی که همسر خود را به خاطر امام حسین (ع) طلاق داد و بعد شهید شد، سوژه کمی است؟ در حال حاضر دغدغهها این نیست، اما اگر سینمای عاشورایی برای کسی مساله باشد، اینها نمونههای قابلتاملی است. کسی میتواند درباره موضوعی فیلم بسازد که دغدغه آن را داشته باشد. من درباره امام حسین (ع) فیلم ساختم، مردم همچنان فیلم دوست دارند و رکورد فروش دلشکسته در سینمای ایران، همچنان دست نیافتنی است.
وی ادامه داد: من یاحسین گفتم و هنرم را به نام او متبرک کردم و اجر آن را نیز گرفتم. ارادتم به امام حسین (ع) فیلم دلشکسته، ارادتم به امیر المومنین (ع) فیلم زمهریر و ارادتم به حضرت زینب (س) فیلم عشق جامگان است. فارغ از اینکه چه دولتی و با چه سلیقه سیاسی حاکم باشد، با عشق درباره اهل بیت (ع) و شهدا فیلم خواهم ساخت.
روئینتن رکورد فروش دلشکسته را دستنیافتنی دانست و گفت: کسی میتواند درباره موضوعی فیلم بسازد که دغدغه آن را داشته باشد. من درباره امام حسین (ع) فیلم ساختم و به خانم بیحجاب، چادر پوشاندم. مردم هم همچنان فیلم دوست دارند و رکورد فروش دلشکسته در سینمای ایران، همچنان دست نیافتنی است.
این کارگردان به دغدغهمندی در سینمای عاشورایی اشاره کرد و بیان کرد: اگر چیزی دغدغه کسی باشد، به ذلت تن نمیدهد و آن کار را انجام میدهد. وقتی سینمای عاشورایی دغدغه فیلمسازان ما باشد، حتی با وجود تحتالشعاع قرار گرفتن مسائل اقتصادی و زندگی، همچنان در اینباره فیلم میسازند. من تنها کارگردانی هستم که خانه و ماشین ندارد و تن هم به ذلت ندادم. بعضی، اما برای امام حسین (ع) فیلم نمیسازند؛ بلکه برای میز رئیسی که به آنها دستور داده فیلم میسازند و این رویه درستی نیست.
روئینتن درباره آخرین وضعیت فیلم چریک توضیح داد: این فیلم درباره زندگی شهید ابراهیم هادی است. همچنان درگیر کسب اجازه از خانواده شهید هستیم. قانون جدیدی که ما را ملزم به کسب اجازه از خانواده شهدا کرده، رویه ساخت فیلم را پیچیدهتر ساخته است. مگر ابراهیم حاتمیکیا در فیلم چ از خانواده شهید اصغر وصالی نامه یا اجازه گرفت؟ یا مگر محمدحسین مهدویان برای تولید ایستاده در غبار از خانواده احمد متوسلیان کسب اجازه کرد؟ سینمای عاشورایی بودجه جدی، سرمایهگذار جدی و در نهایت یک فرد جدی میخواهد و نبود همه اینها، یکی از دلایل مهم کاهش تولیدات در این زمینه است
این کارگردان ادامه داد: خانواده شهدا به این دلیل که در جریان شکل سینمایی پروژه نیستند، ممکن است راضی به تولید فیلم درباره زندگی فرزند شهید خود نباشند. ضمن اینکه فیلمنامه خواندن سخت است و فیلمساختن، یک امر تخصصی است. نباید توقع داشته باشیم آنها عمق فیلمنامه را درک کنند و تولید فیلم، منوط به رضایت یا عدمرضایت آنها باشد.
او با مقایسه سرمایهگذاری در سینمای عاشورایی و موضوعات دیگر در سینما تشریح کرد: سینمای عاشورایی بودجه جدی، سرمایهگذار جدی و در نهایت یک فرد جدی میخواهد و نبود همه اینها، یکی از دلایل مهم کاهش تولیدات در این زمینه است. فیلمهای کمدی با سرمایهگذاری شخصی تولید میشوند و نمیتوان از همان سرمایهگذار برای تولید یک اثر جدی درباره محرم یا امام حسین (ع) بهره برد.
روئینتن، گذر از کلیشهها را مهم دانست و افزود: در حال حاضر، نیاز به روشنفکر دینی و انگارههای دینی بدون کلیشه داریم تا شرایط تلطیف شود و دغدغهها برای تولید فیلم درباره محرم و عاشورا، هم مخاطب و هم فیلمساز را به سمت خود جذب کند.