تاثیر ناچیز قانون مالیات بر خانه‌های خالی بر بازار مسکن
مالیات بر خانه‌های خالی طی سال‌های اخیر یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های دولت برای افزایش عرضه مسکن به بازار بوده است؛ سیاستی که چندان موفقیتی نیز نداشته و باعث شده است هیچ‌کدام از تیر‌های دولت در این زمینه به هدف نخورد. اما حالا که زمان کمی تا روی کار آمدن مسعود پزشکیان به‌عنوان رئیس جمهوری باقی مانده است، دولت چهاردهم چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد تا روند عرضه واحد‌های خالی به بازار را بهبود بخشد؟ فردین یزدانی، کارشناس بازار مسکن، در این باره گفت: «نه دولت چهاردهم و نه هر دولت دیگری، نمی‌تواند اقدامی در این باره انجام دهد. این مسائل مختص شرایط عادی است.»
قانون مالیات بر خانه‌های خالی، قانونی مربوط به دیروز و امروز نیست. سال‌هاست که هر وقت بحران‌های مربوط به بازار مسکن تشدید می‌شود، صحبت‌های مسئولان هم در این زمینه افزایش پیدا می‌کند.
آخرین اظهارات در این باره، وجود ۵۰۰ هزار خانه خالی در کشور و نزدیکی زمان تکمیل سامانه املاک و اسکان است؛ سامانه‌ای که دولت ادعا می‌کند به وسیله آن می‌تواند شناسایی خانه‌های خالی را وارد مرحله جدیدی کند و ضمانت اجرایی این مالیات‌ستانی را افزایش دهد.
برخی از کارشناسان معتقدند هنگامی که بازار مسکن، هم از سمت عرضه و هم از سمت تقاضا با چالش مواجه می‌شود، افزایش عرضه مسکن از این طریق می‌تواند رونقی نسبی در بازار ایجاد کند و قیمت‌ها را به سمت تعادل پیش ببرد.
اما حالا که زمان کوتاهی تا روی کار آمدن دولت جدید باقی مانده است، دولت چهاردهم چه اقداماتی می‌تواند برای عرضه موفق واحد‌های خالی به بازار مسکن انجام دهد؟
دولت چهاردهم نمی‌تواند اقدامی برای عرضه خانه‌های خالی به بازار انجام دهد
فردین یزدانی، کارشناس بازار مسکن، درباره اقداماتی که دولت چهاردهم می‌تواند برای بهبود عرضه خانه‌های خالی به بازار انجام دهد به تجارت‌نیوز گفت: «نه دولت چهاردهم و نه هر دولت دیگری، نمی‌تواند اقدامی در این باره انجام دهد. این مسائل مختص شرایط عادی است که انحراف کوچکی در بازار وجود دارد و دولت سعی می‌کند با اقداماتی نظیر وضع مالیات بر خانه‌های خالی وضعیت را بهبود دهد.»
با عرضه ۵۰۰ هزار واحد خالی نمی‌توان بازار مسکن را نجات داد
این کارشناس بازار مسکن گفت: «اکنون بازار مسکن ایران تا اندازه‌ای نابسامان است که این اقدامات نمی‌تواند اثر خاصی داشته باشد. مالیات بر خانه‌های خالی از لحاظ تئوری اعتبار دارد. یا اینکه اگر یک یا دو میلیون واحد خالی در کشور وجود داشته باشد، ممکن است بتواند شرایط را سامان دهد.»
او ادامه داد: «وجود ۵۰۰ هزار واحد خالی حتی اگر درست باشد، میزانی نیست که بتوان با آن بازار مسکن را به شرایط معمول برگرداند. زیرا همیشه حدود هفت درصد از واحد‌ها باید خالی بماند تا جابه‌جایی صورت گیرد.»
قانون مالیات بر خانه‌های خالی نمی‌تواند معجزه کند
این کارشناس بازار مسکن درباره میزان تاثیرگذاری قانون مالیات بر خانه‌های خالی در شرایط فعلی بازار مسکن توضیح داد: «حتی اگر قانون مالیات بر خانه‌های خالی درست اجرا شود، نمی‌تواند در شرایط فعلی بازار معجزه کند. این‌گونه قانون‌ها بیشتر از اینکه هدف‌گذاری درستی داشته باشند، بازی‌های دولتی هستند.»
او درباره شرط دیگر مفید واقع شدن مالیات بر خانه‌های خالی افزود: «یکی از شروط اصلی تاثیرگذاری عرضه خانه‌های خالی به بازار این است که محل قرارگیری و در نتیجه قیمت واحد‌ها به توان اقتصادی مردم نزدیک باشد.»
یزدانی گفت: «در این شرایط که تورم بالایی در جامعه به چشم می‌خورد و افق مشخصی نیز وجود ندارد، مالکان ترجیح می‌دهند مالیات واحد‌های خود را پرداخت کنند تا اینکه آن را زیر قیمت اصلی بفروشند.»
سرنوشت تلخ مالیات بر خانه‌های خالی
البته شایان ذکر است قانون مالیات بر خانه‌های خالی طی سال‌های اخیر نیز سرنوشت خوبی نداشته است.
برای مثال دولت می‌پنداشت می‌تواند در سال ۱۴۰۲ با تکیه بر این قانون، به وضعیت عرضه واحد‌های مسکونی سروسامان دهد و مجرایی نیز برای درآمدزایی خود به وجود آورد، اما آمار‌ها بیانگر عملکردی دیگر در این عرصه است. طی سال ۱۴۰۲ دولت توانسته تنها پنج میلیارد تومان از محل خانه‌های خالی مالیات دریافت کند؛ یعنی مبلغی معادل یک واحد ۷۰ متری در تهران!
همچنین پیش‌بینی می‌شد درآمد دولت در سال ۱۴۰۱ از این محل به دو هزار میلیارد تومان برسد، اما مبلغ حاصل تنها یک میلیارد و ۸۵۲ میلیون تومان بود!
آمار‌ها نشان می‌دهد مالیات‌ستانی از واحد‌های خالی در سال ۱۴۰۰ نیز چندان موفقیت‌آمیز نبوده است و آورده دولت از این محل، تنها به یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان خلاصه می‌شود.
