آتش بس در غزه؛ شرط ایران برای عدم حمله به اسرائیل؟
رویترز مدعی شد: سه مقام ارشد ایرانی گفتند که تنها یک توافق آتش بس در غزه که ناشی از مذاکرات در این هفته است، ایران را از انتقام مستقیم علیه اسرائیل برای ترور اسماعیل هنیه رهبر حماس در خاک خود باز می‌دارد.
ایران متعهد شده است که به قتل هنیه که در اواخر ماه گذشته در جریان سفرش به تهران رخ داد و اسرائیل را مقصر آن دانست، پاسخ جدی خواهد داد. اسرائیل دخالت خود را نه تایید و نه رد کرده است. از سوی دیگر نیروی دریایی ایالات متحده کشتی‌های جنگی و یک زیردریایی را برای تقویت دفاع از اسرائیل در خاورمیانه مستقر کرده است.
بنا بر این گزارش یکی از مقامات ارشد امنیتی ایران گفت که اگر مذاکرات غزه شکست بخورد یا تصور شود که اسرائیل مذاکرات را به تعویق می‌اندازد، ایران به همراه متحدانی مانند حزب الله، حمله مستقیم را انجام خواهد داد. این منابع نگفتند که ایران تا چه زمانی اجازه می‌دهد تا مذاکرات پیش از پاسخگویی به پیش برود.
به گفته این منابع، با افزایش خطر یک جنگ گسترده‌تر در خاورمیانه پس از کشته شدن هنیه و فرمانده حزب الله، فواد شکر، ایران در روز‌های اخیر درگیر گفت و گوی شدید با کشور‌های غربی و ایالات متحده در مورد راه‌های تنظیم انتقام بوده است. اما به دلیل حساسیت موضوع این منابع چیزی از این تلاش‌ها را افشا نکردند.
به نوشته شفقنا، در اظهاراتی که روز سه‌شنبه منتشر شد، سفیر آمریکا در ترکیه نیز تأیید کرد که واشنگتن از متحدان خود می‌خواهد تا ایران را برای کاهش تنش متقاعد کنند. از سوی دیگر سفارت ایران در سازمان ملل روز جمعه در بیانیه‌ای اعلام کرد: امیدواریم پاسخ ما به موقع و به گونه‌ای اجرا شود که به آتش بس احتمالی آسیبی وارد نشود. وزارت امور خارجه ایران هم روز سه‌شنبه اعلام کرد که درخواست‌ها برای اعمال خویشتن‌داری «در تضاد با اصول حقوق بین‌الملل» است.
این درحالی است که حماس اعلام کرده به پیشنهاد قبلی جو بایدن رییس جمهور آمریکا در مورد آتش بس پایبند است و زیر بار مذاکرات جدیدی نمی‌رود.
انتظار بایدن
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نیز روز سه‌شنبه در کنفرانسی خبری با ابراز نگرانی نسبت به شرایط خاورمیانه اظهار کرد: ما باید ببینیم که ایران چگونه پاسخ خواهد داد و ما چه کاری می‌توانیم انجام بدهیم.
بایدن همچنین در پاسخ به این سوال که آیا انتظار دارد ایران در صورت حصول آتش‌بس در غزه از پاسخ خودداری کند، گفت: من چنین انتظاری دارم.
پایان جنگ غزه؛ اسرائیل معامله با عربستان را می‌پذیرد یا تن به شرایط ایران می‌دهد؟
جروزالم پست نیز در گزارشی به قلم خبرنگار خود آورده است که ایران ممکن است بتواند تحت شرایطی مسبب پایان یافتن جنگ در غزه شود و از این رهگذر اعتبار و نفوذی بیش از عربستان سعودی، رقیب منطقه‌ای خود در خاورمیانه کسب کند.
نویسنده گزارش فقدان یک استراتژی کلان برای اسرائیل را در این زمینه دخیل دانسته و آورده است که این موضوع ممکن است سبب شود تا ایران با کسب اعتبار برای پایان دادن به درگیری‌های غزه، نفوذ بیشتری در منطقه به دست آورد.
وی در ابتدا این احتمال را که ایران و حزب‌الله به صورت هماهنگ‌شده به اسرائیل حمله کنند، بسیار زیاد دانسته است.
خبرنگار جروزالم پست در ادامه یادآور می‌شود که اگر این حمله انجام نشود، و یا حتی اگر صورت بگیرد و در نهایت متعاقب آن، توافقی برای آزادی گروگان‌ها (میان اسرائیل و حماس) بدست آید، ایران و حزب‌الله خواهند توانست به جای سعودی‌ها اعتبار پایان دادن به درگیری‌های منطقه‌ای را به نام خود ثبت کنند.
دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا از چند ماه پیش معامله‌ای بزرگ را به اسرائیل پیشنهاد کرده است: توقف جنگ با حماس به شکل پایدار در ازای بازگشت گروگان‌ها و در نهایت عادی‌سازی روابط با عربستان که اسرائیل پیش از هفت اکتبر و در پی آن جنگ غزه در آستانه دستیابی به آن بود.
براساس این گزارش؛ این معامله بزرگ می‌توانست تحولی عظیم در منطقه ایجاد کند. با این توافق، احتمالاً شش کشور عربی و اسلامی دیگر و شاید هم شمار بیشتری از کشور‌های منطقه روابط خود را با اسرائیل عادی می‌کردند. این اتفاق، به مراتب بیش از پیمان ابراهیم میان اسرائیل و کشور‌های عربی، نقشه سیاسی منطقه را دستخوش تحول می‌ساخت.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بنا به ادعای خبرنگار جروزالم پست چندین ماه است که معامله با عربستان را به‌طور مکرر رد کرده است.
دلیل این موضوع محل بحث و مناقشه است؛ برخی می‌گویند که او خواهان توافق است، اما منتظر روی کار آمدن دولت جدید آمریکا به ریاست دونالد ترامپ است تا بتواند از طریق روابطی که با وی دارد شرایط بهتری را برای اسرائیل در مذاکرات رقم بزند.
برخی معتقدند که بنیامین نتانیاهو حاضر نیست حتی عبارت «دولت فلسطینی» به زبان بیاورد، حتی اگر این عبارت طی سال‌های آینده در عمل الزام عملی چندانی در پی نداشه باشد.
برخی دیگر نیز می‌گویند که نخست وزیر اسرائیل قصدی برای پایان دادن به حملات علیه حماس ندارد، زیرا او یا به واقع معتقد است که حتی به بهای اعتبار جهانی‌اش باید غزه را برای چند سال هم که شده تحت اشغال نظامی قرار داد و یا آنکه می‌ترسد در صورت پایان یافتن جنگ توسط وزرای افراطی کابینه‌اش همچون اسموتریچ و بن گویر سرنگون شود.
اگر نتانیاهو جنگ را مطابق خواست خود چند ماه دیگر تا زمان وقوع درگیری متقابل اسرائیل با حزب‌الله و ایران طولانی کند و این مسئله تهدید جمهوری اسلامی به یک جنگ منطقه‌ای بزرگ را به همراه داشته باشد، آیا در واقع شرایط و زمان‌بندی توافق بر سر گروگان‌ها و پایان جنگ غزه را تهران دیکته خواهد کرد؟
نویسنده گزارش جروزالم پست پس از طرح این سوال آورده است که در صورت تحقق چنین سناریویی، به جای پایان دادن به جنگ از موضع قدرت و استفاده از این اهرم برای بازگرداندن گروگان‌ها و تضعیف و منزوی کردن ایران بواسطه تشکیل یک ائتلاف بزرگ‌تر سنی در منطقه، پایان درگیری‌ها در غزه از موضع ضعف حاصل می‌شود.
این گزارش سپس می‌افزاید که در چنین شرایطی به نظر می‌آید اسرائیل آن‌قدر از درگیری با ایران و حزب‌الله هراس داشته که سرانجام شلیک به سوی حماس را متوقف کرده است. چنین نتیجه‌ای می‌تواند به جای آنکه جمهوری اسلامی را از مداخله مستقیم‌تر در مناقشه اسرائیل و اعراب بازدارد، ایران را برای مداخله‌ای تهاجمی‌تر در آینده جسورتر کند. در این صورت، حتی اقدامات نظامی کوچک‌تر اسرائیل علیه حماس در آینده نیز ممکن است نیاز به در نظر گرفتن ملاحظاتی در خصوص واکنش احتمالی تهران علیه دولت یهود داشته باشد.
نویسنده گزارش جروزالم پست در پایان یادآور می‌شود که احتمال امتناع تهران از پاسخ نظامی را باید منتفی دانست، زیرا ایران و حزب‌الله احتمالاً مصمم به حمله هستند.
وی سپس این سوال را مطرح می‌کند که اگر آن‌ها حمله کنند، اسرائیل هم متقابلاً پاسخ دهد و سپس اندک زمانی بعد توافقی برای آزادی گروگان‌ها و پایان جنگ غزه حاصل شود، آیا این نتیجه تهران را تشویق نمی‌کند که در آینده بار دیگر در امور اسرائیل و فلسطینیان دخالت کند؟ مقامات دفاعی و ارتش اسرائیل اخیراً بیش از هر زمان دیگر درباره نبود یک استراتژی کلان برای بهبود موقعیت کلی اسرائیل در منطقه سخن به میان آورده‌اند.
اگر ایران به جای سعودی‌ها اعتبار پایان دادن به جنگ کنونی را به‌دست آورد، پاسخ به این انتقادات دشوارتر خواهد شد.
