پیام مانور اوکراین در خاک روسیه

حمله اوکراین به منطقه کورسک روسیه سوالات زیادی را مطرح کرده است. چرا هزاران نیرو به شمال بفرستید در حالی که اوکراین در بخش‌های مختلف جغرافیای خود با چالش‌هایی جدی روبرو است؟ چرا مسکو را تشویق می‌کنیم تا منطقه مرزی را که نسبتاً آرام بوده است، نظامی کرده و تهدید امنیتی طولانی مدت برای اوکراین ایجاد کند؟ چرا نباید منتظر بمانید تا واحد‌های اوکراینی در شرق و جنوب در موضع قدرت قرار بگیرند تا بتوانند هرگونه ضد حمله نیرو‌های روس را دفع کنند؟ اهداف واقعی کی یف هر چه که باشد، این عملیات در مسیر بلند مدت جنگ تغییراتی جدی ایجاد خواهد کرد. از منظری دیگر می‌توان گفت که حمله کورسک صرفاً یک بازی فرصت طلبانه نیست، بلکه بخشی از یک کمپین نظامی گسترده‌تر است که می‌تواند تا سال ۲۰۲۵ ادامه یابد و به طور هدفمند زمینه را برای عملیات در جغرافیا‌های دیگر فراهم کند.

علاوه بر این، به نظر می‌رسد که این حمله شواهدی از توانایی اوکراین برای استفاده از آموزش غربی ارائه می‌دهد که در طول ضدحمله ناموفق سال ۲۰۲۳ دیده نشده، یعنی استفاده از مانور تسلیحاتی ترکیبی - همگام‌سازی ابزار‌های رزمی مختلف به‌گونه‌ای که شوک و سرگردانی ایجاد کرده و در نهایت زمینه ساز شکست رقیب خواهد شد. اگر این نتایج اولیه محقق شود، حمله کورسک می‌تواند یک نقطه عطف بزرگ باشد.

محرمانه‌های یک عملیات

به نوشته فارین پالسی، مقامات اوکراینی این حمله را بی سر و صدا و بدون ارائه جزئیاتی اجرایی کردند. از همین رو در باب چرای این حمله اطلاعات دقیقی در دست نیست، برخی از ناظران براین باورند که این عملیات عمدتاً برای نیل به اهداف سیاسی اجرایی شده. مطمئناً، در سطح استراتژیک - و زمانی که بسیاری در غرب به این فکر می‌کنند که در سال ۲۰۲۵ اوکراین برای یک ضد حمله گسترده به چه چیزی نیاز خواهد داشت - عملیات کورسک ممکن است نوعی خوش بینی در میان حامیان کی یف ایجاد کرده و تمایل آن‌ها را برای ارائه حمایت‌های مالی و آموزشی افزایش دهد. واکنش برخی از کشور‌های غربی گواه این ادعا است. با این همه نمی‌توان گفت که هدف اصلی از حمله کورسک صرفا سیاسی است و تلاشی است برای تقویت قدرت چانه زنی کی یف در مذاکرات صلحی که هنور برگزار نشده است.

البته، جنگ امتداد سیاست است. اما نتیجه گیری اینکه اوکراین هزاران نیرو را به شمال در یک عملیات مخاطره آمیز به خاک روسیه می‌فرستد در حالی که نیروهایش در جنوب و شرق به دلایل کاملا سیاسی به تدریج سنگرهایشان را از دست می‌دهند، اندکی مشکوک است. از سوی دیگر، برخی از مقامات اوکراینی ادعا کرده اند که عملیات کورسک با هدف جلوگیری از انتقال نیرو‌ها از نقاط دیگر روسیه به منطقه دونتسک شرقی اوکراین است. این امر با توجه به گستره نسبتاً محدود عملیات و فقدان شواهد در باب ممنوعیت استفاده از خطوط ریلی اصلی، جاده‌ها یا سایر زیرساخت‌های حمل و نقل یا سکو‌های مربوط برای انتقال پرسنل و تجهیزات به دونتسک، مشکوک به نظر می‌رسد. نیرو‌های اوکراینی باید به سمت شرق، احتمالاً به محل اتصال ریلی در ورونژ، تقریباً ۲۰۰ مایلی شرق شهر مرزی در استان کورسک، یا تقریباً در همان فاصله به سمت جنوب شرقی مستقر شوند تا خطوط ریلی را متوقف یا جاده‌هایی که در نهایت به دونباس اوکراین ختم می‌شوند را مسدود کنند.

خیز برای خرید زمان؟

مقام‌های اوکراینی همچنین مدعی شده اند که عملیات کورسک با هدف نابودی تأسیسات و سکو‌های روسیه که برای پرتاب بمب‌های گلاید و سایر عملیات‌های دوربرد علیه خاک اوکراین، تعریف شده، اجرایی شده است. ۱۳ اوت، یک مقام اوکراینی استدلال کرد که نیرو‌های کی یف از تسلیحات دوربرد کافی برای حمله به این اهداف از آن سوی مرز برخوردار نیستند. با این حال، در همان شب، اوکراین بزرگترین عملیات پهپادی خود را تا به امروز انجام داد و طبق گزارش‌ها، تعداد زیادی پهپاد برای ضربه زدن به تأسیسات و سکو‌ها در سراسر قلمرو روسیه، از جمله در کورسک، بلگورود، ورونژ، ولگوگراد، بریانسک، اورل، روستوف و نیژنی نووگورود دور - تقریباً ۵۰۰ مایل از مرز اوکراین به پروزا در آورد.

یکی از گزینه‌های محتمل که برخی از مقام‌های اوکراین نیز بدان اشاره دارند، این است که این عملیات کورسک با هدف کاهش فشار بر نیرو‌های اوکراینی در جنوب و شرق طراحی شده است. این عملیات همچنین ممکن است برنامه‌ریزان نظامی مسکو را وادار کند که مقوله دفاع طولانی‌مدت از مرز روسیه با شمال اوکراین را در نظر بگیرند و نیرو‌های بیشتری را در آنجا مستقر کرده و محدودیت جدیدی را برای فرماندهان روسی ایجاد کنند. تاکنون برخی گزارش‌ها مبنی بر تغییر مسیر نیرو‌های روسی از بخش جنوبی جبهه و همچنین از کالینینگراد منتشر شده است.

با این حال، حتی اگر این فرضیه نیز درست باشد، بعید است که نیرو‌های اوکراینی در شرق و جنوب، حداقل در کوتاه مدت، امکانات لازم برای انجام یک ضد حمله از سوی خود را داشته باشند. برای اثبات این ادعا دو دلیل وجود دارد. اولاً، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد واحد‌های اوکراینی که تلاش می‌کنند خطوط را در شرق و جنوب حفظ کنند، هم خسته هستند و هم از کار افتاده. نیرو‌های خسته بدون مزیت عددی نسبت به مدافع، موفقیت را دشوار خواهند یافت. دوم، حتی اگر واحد‌های اوکراینی قادر به پاک کردن دستاورد‌های روسیه در چند ماه گذشته باشند، درست در پشت این دستاورد‌ها همان استحکامات عمیق روسیه - سنگرها، خندق‌های تانک، میادین مین - وجود دارد که عملیات ضد تهاجمی اوکراین را در سال ۲۰۲۳ ناکام گذاشت. در عوض، حمله کورسک ممکن است بخشی از یک استراتژی کمپین گسترده‌تر و طولانی‌مدت باشد که به دنبال خرید زمان برای بازگشت نیرو‌های اوکراینی در باقی‌مانده سال جاری است و همزمان پیشروی آهسته، اما پیوسته نیرو‌های روسیه در شرق را متوقف می‌کند. تغییرات در قوانین اجباری اوکراین - از جمله کاهش سن سربازی اجباری به ۲۵ سال، تسهیل شناسایی آسان‌تر مردان واجد شرایط سربازی، ارائه مشوق‌های مالی بیشتر و مجوز استخدام برخی از زندانیان - در ماه آوریل تصویب شد و برخی از این اصلاحات اجرایی شدند. حال فرایند جذب نیرو‌های جدید از طریق آموزش‌های پایه، آموزش ویژه پلت فرم و آموزش واحد جمعی - که عمدتاً در خارج از اوکراین انجام می‌شود - چندین ماه طول می‌کشد.

پوتین در موضع ضعف

حقیقت دیگری که در حمله کورسک آشکار شد این است که موفقیت اوکراین شواهدی را ارائه می‌دهد که نشان می‌دهد آموزش جنگ مانور‌های تسلیحاتی ترکیبی به سبک غربی به نیرو‌های اوکراینی موضوعی قابل تامل است. برخی از ناظران استدلال کرده‌اند که نیرو‌های اوکراینی با توجه به عمق استحکامات دفاعی روسیه، فقدان نیروی هوایی پوششی کافی، نظارت همه‌جانبه میدان نبرد هستند یا نمی‌خواستند از آموزش به سبک غربی استفاده کنند. با این حال، آنچه تاکنون از حمله کورسک می‌دانیم، شواهدی از توانایی و اراده اوکراین برای به کارگیری این سبک از جنگ در شرایط مناسب ارائه می‌دهد.

مانور تسلیحات ترکیبی شامل به کارگیری هم افزایی از چندین «سلاح» - برای مثال، پیاده نظام، توپخانه، زره پوش و هوانوردی تهاجمی است. "مانور" - برخلاف "تحرک" صرف - شامل اقدامات سریع، غیرمنتظره و خشونت آمیز است که انسجام دشمن را از بین می‌برد و حتی به نیروی کوچکتر اجازه می‌دهد تا فرصت طلبانه از آسیب پذیری‌های دشمن سوء استفاده کند. حمله اخیر شامل همه این موارد بود و با توجه به محتمل نبودن شکست روسیه در یک جنگ فرسایشی، برای عملیات‌های نظامی آینده اوکراین نویدبخش بود.

با این وجود، و علی‌رغم موفقیت آشکار حمله تاکنون، عملیات اوکراین در کورسک بعید است در کوتاه مدت مسیر جنگ را تغییر دهد. واضح است که پاسخ روسیه چالش‌ها در فرماندهی و کنترل کرملین را عریان کرد، اما به احتمال زیاد ارتش روسیه در نهایت نیرو‌های اوکراینی را بیرون خواهد کرد.

در واقع، رویکرد منفعل روسیه - در سطوح سیاسی - استراتژیک و عملیاتی - ناشی از حمله کورسک ممکن است منجر به افزایش قابل توجه حضور نظامی روس‌ها در کورسک و مناطق همجوار در امتداد مرز شمالی اوکراین شود. در نهایت، این مقوله می‌تواند برای کی یف چالش ایجاد کند، زیرا لازم است که ارتش اوکراین موضع دفاعی اش را در شمال را تقویت نماید. علاوه بر این، خطوط تدارکاتی اوکراین احتمالاً با ادامه پیشروی به سمت کورسک و احتمالاً مناطق همسایه روسیه، مانند بلگورود، گسترش خواهند یافت. این کشش لجستیکی ممکن است به عامل محدودکننده برای اوکراین تبدیل شود. با این حال، فارغ از همه گزاره‌ها حمله کورسک در باب توانایی نظامی اوکراین و استعدادش در به کارگیری کمک‌های غربی را عریان کرد.