پاول دورف کیست و چرا بازداشت شد؟

پاول دورف در فرانسه بازداشت شد. مدیر و از بنیان‌گذاران پیام‌رسان تلگرام که به واسطه همین پیام‌رسان در ۳۹ سالگی از چهره‌های مطرح دنیای فناوری است.

مجله فوربز ثروت او را بیش از ۱۵ میلیارد دلار تخمین می‌زند و با این ثروت در رده‌بندی این مجله در رتبه ۱۲۰ ثروتمندترین مردم جهان قرار گرفته است.

پاول دورف پاییز ۱۹۸۴ میلادی (۱۳۶۳ شمسی) در سنت‌پترزبورگ روسیه به دنیا آمد و بیشتر کودکی را به دلیل شغل پدرش در تورین ایتالیا گذراند.

دورف که فارغ‌التحصل دانشگاه سن‌پترزبورگ است در سال ۲۰۰۶ با الهام از فیسبوک شبکه اجتماعی وی‌کی VKontakte (VK) را به همراه هم‌کلاسی سابقش یتزچاک میریلاشویلی راه انداخت. این شبکه اجتماعی با رشدی سریع در اواخر سال ۲۰۰۸ تبدیل به بزرگترین شبکه اجتماعی روسیه شد و ارزشی فراتر از ۳ میلیارد دلار پیدا کرد.

در طول دوران مدیریت دورف در وی‌کی، بار‌ها با درخواست پلیس روسیه برای پاک کردن صفحه فعالان اپوزوسیون از جمله ناوالنی و در اختیار گذاشتن اطلاعات آن‌ها، مخالفت شد. او سرانجام در سال ۲۰۱۳ سهام خود در VKontakte (VK) را فروخت و سال بعد روسیه را ترک کرد.

سنت‌کیتس و نویس، جزیره‌ای در کارائیب اولین خانه دورف پس از ترک روسیه بود. او با دریافت شهروندی این کشور کوچک و البته ۳۰۰ میلیون دلاری که از تجارت موفق قبلی خود به دست آورده بود، تمرکزش را روی تلگرام گذاشت.

دفتر اصلی شرکت تلگرام ابتدا در برلین باز شد و سپس به امارات متحده عربی نقل مکان کرد. از مهم‌ترین محصول این شرکت می‌توان به پیام‌رسان مشهور تلگرام و بستر شبکه باز تلگرام به اختصار «تون» و رمزارز گرام بر همین بستر اشاره کرد.

تلگرام پیام‌رسانی متن‌باز که نخستین بار در سال ۲۰۱۳ برای اندروید، ویندوزفون و آی‌اواس در دسترس قرار گرفت و طی یکسال بعد به بیش از ۱۵ میلیون کاربر دست پیدا کرد و پس از آن با هر بروزرسانی امکانات گوناگونی را به کاربران ارائه کرد. اوایل مرداد پاول دورف در کانال شخصی خود در تلگرام اعلام کرد که این پیام‌رسان در مرز رسیدن به یک میلیارد کاربر قرار دارد.

از امکانات این پیام‌رسان می‌توان به گروه، کانال، چت محرمانه، تماس صوتی و تصویری، تلگراف و پوشه‌های سفارشی اشاره کرد.

نیکلای همراه همیشگی، مرد پشت پرده

نیکلای دورف بردار بزرگتر پاول دورف است که در تمام پروژه‌های موفق او در پیاده‌سازی و اجرا همراهش بوده است. نیکلای که هم‌بنیان‌گذار پیام‌رسان تلگرام است را می‌توان مرد پشت پرده تلگرام نامید نابغه‌ای که بنا به ادعای منابع روسی در سه سالگی کتاب خواندن را شروع کرد و تا هشت سالگی معادلات سخت ریاضی را حل می‌کرد.

او برنده مدال در مسابقات جهانی ریاضی و کامپیوتر است و پروتکل MTProto را برای تلگرام در سال ۲۰۱۳ توسعه داد.

انتقاد‌ها از تلگرام

ماهیت تلگرام در جایگاه پیام‌رسانی که ویژگی‌های یک شبکه اجتماعی (با گروه‌ها و کانا‌های انبوه) را در کنار هم دارد، بستری مناسب برای انتشار محتوا با حداقل محدودیت و نظارت فراهم آورده است. منتقدان باور دارند که تلگرام بستری برای انتشار محتوای پدوفیلی و کودک‌آزاری، ترویج خشونت و کلاهبرداری و فروش مواد و... همانند دارک وب شده است.

تلگرام به صورت پیش‌فرض از رمزگذاری سرتاسری استفاده نمی‌کند. به این معنا که تلگرام می‌تواند محتوای چت‌های کاربران را نظارت کند. تلگرام از پروتکل رمزنگاری اختصاصی MTProto استفاده می‌کند که به اندازه پروتکل‌های رایج‌تر آزمایش نشده است. سازندگان تلگرام بر امنیت برنامه خود تأکید بسیاری دارند. در نوامبر سال ۲۰۱۴ برای یافتن باگ در تلگرام مسابقه‌ای با جایزه ۳۰۰ هزار دلار برگزار شد که این مسابقه در فوریه ۲۰۱۵ بدون برنده پایان یافت.

دسترسی به تلگرام در برخی کشور‌ها به شکل دائم یا موقت مسدود شده است. در حالی که در سال ۲۰۱۸ تلگرام در روسیه فیلتر شده بود، در بهار ۲۰۲۰ سازمان فدرال نظارت بر ارتباطات، فناوری اطلاعات و رسانه‌های جمعی روسیه، با موافقت دادستان کل این کشور محدودیت‌های دسترسی کاربران روسی به پیام‌رسان تلگرام را لغو کرد.

پیام‌رسان تلگرام در ۱۰ اردیبهشت ۹۷ در ایران با دستور قضایی از دسترسی کاربران خارج شد. چین، برزیل و پاکستان دیگر کشور‌هایی هستند که تلگرام را یا به صورت دائمی یا به صورت موقت فیلتر کرده‌اند.

بازداشت در پاریس و واکنش‌ها

پاول دورف، بنیانگذار تلگرام شامگاه شنبه در فرودگاه لوبورژه در حومه پاریس بازداشت شد. بازداشت او بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و فضای مجازی داشت.

برای نمونه ایلان ماسک مالک شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) در توییت‌های به انتقاد از بازداشت دورف پرداخت. ماسک در این توییت‌ها بازداشت دورف را علیه آزادی بیان دانسته است.

تاکر کارسون چهره مشهور رسانه‌ای و مجری سابق فاکس‌نیوز هم در واکنش به این رویداد در توییتر نوشت: «پاول دورف زمانی روسیه را ترک کرد که دولت تلاش کرد شرکت رسانه اجتماعی او، تلگرام را کنترل کند. اما در نهایت، این پوتین نبود که او را به خاطر اجازه دادن به مردم برای اعمال آزادی بیان دستگیر کرد. این یک کشور غربی، متحد دولت بایدن و یکی از اعضای ناتو بود که او را بازداشت کرد. پاول دورف امشب در یک زندان فرانسه نشسته است، هشداری زنده برای هر صاحب پلتفرمی که از سانسور حقیقت به دستور دولت‌ها و آژانس‌های اطلاعاتی امتناع می‌کند. تاریکی به سرعت جهان آزاد سابق را فرا می‌گیرد.»