چندی پیش و با بیمارستان ۷۰ تختخوابی آیتالله هاشمی رفسنجانی واقع در جنوب شرق تهران که توسط رئیسجمهور افتتاح شد، رئیس بیمارستان هاشمی رفسنجانی خبر داد که «هزینههای درمان برای بیماران خاص رایگان خواهد بود.» این در حالی است که این بیمارستان بخشهای مختلف اورژانس، تخصصی زنان و زایمان، اتاق عمل، آیسییو و بخشهای سرپایی شامل دیالیز، تالاسمی، شیمی درمانی و دیابت به جامعه تحت پوشش خود خدمات ارائه میکند. با این وجود، شاید یکی از ماموریتهای مهم مسعود پزشکیان، که خود پزشک است و یکی از مدیران خوشنام در حوزه نظام سلامت (محمدرضا ظفرقندی) را برای وزارت بهداشت و درمان انتخاب کرده، کاهش رنج بیماران خاص در تامین دارو با وجود بهانههایی همچون کاهش ارز و تحریم است.
بیماران SMA، تالاسمی، پروانهای (پانسمان که به عنوان شریان حیاتی این به حساب میآید) و… بیش از دیگر بیماران جانشان در معرض خطر است. چندی پیش یونس عرب، مدیرعامل انجمن بیماران تالاسمی از آمارهای فوت این بیماران بهدلیل نرسیدن داروی باکیفیت گفت: «بیش از هزار و ۱۲۰ بیمار تالاسمی بعد از بازگشت تحریمها فوت کردهاند. این آمار نشان میدهد، بیش از پنجدرصد جامعه تالاسمی را از دست دادهایم که دلیل آن هم فقط مشکلاتی است که در چرخه دارویی و دسترسی نداشتن به دارو در طول سالهای اخیر رخ داده است.» آمار فوت بیماران تالاسمی در سالهای قبل از تحریم دارویی، سالیانه ۲۰ تا ۳۰ مورد بود، اما حالا آنطور که یونس عرب توضیح میدهد، به بیش از ۲۵۰ نفر در سال رسیده است؛ آماری وحشتناک که نشان میدهد میزان مرگومیر این بیماران ۱۰ برابر افزایش داشته است.
تحریمها باعث محدودیت در واردات مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی شده و تأمین داروهای خاص را با چالش جدی مواجه کرده است. نوسانات شدید نرخ ارز، هزینه واردات دارو را افزایش داده و توانایی تأمین دارو برای بیماران خاص را کاهش داده است. عدم تخصیص به موقع و کافی ارز دولتی برای واردات دارو، باعث کمبود دارو در بازار شده است. تولید داخلی داروهای خاص در ایران هنوز به اندازه کافی توسعه نیافته و نمیتواند نیازهای بیماران را به طور کامل تأمین کند. مشکلات در زنجیره تأمین دارو، از جمله مشکلات گمرکی و حمل و نقل، باعث تأخیر در رسیدن دارو به دست بیماران شده است.
در بیشتر داروخانههای مهم شهر بیمارانی نسخه به دست در تردد هستند که به دنبال پیداکردن داروهایی برای درمان خود یا عزیزانشان هستند، داروهایی که به جان آنها وابسته است…». دارو، دردی دیگر برای بیماران، از چالش برای تهیه آن تا هزینههای بالا که هر کدام به شکلی مشکل تأمین آن را برای افراد سختتر میکند.
در این شرایط سید محمد جمالیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با انتقاد از حل نشدن مشکل بیماران خاص در تامین داروی مورد نیازشان میگوید: «طرح مشکلات سیاه نمایی نیست و خوب جلوه دادن شرایط قابل قبول نیست. هزینه درمان بیماران خاص و صعب العلاج بسیار بالا است و برای تامین داروهایشان با مشکل مواجه هستند. این افراد برای تایید داروها توسط بیمه و تهیه آن هم با چالش مواجه هستند. ما همیشه با کمبود برخی داروها در مقطعی مواجه بودیم، اما اینکه این کمبودها تداوم داشته باشد و جوابی برای مردم نداشته باشیم و شرایط را خوب جلوه بدهیم به هیچ وجه قابل قبول نیست.» این نماینده مجلس با یادآوری اینکه کمیسیون بهداشت و درمان و مجلس باید در این رابطه قوی عمل کند و دولت چهاردهم هم باید نگاه ویژهای به سلامت مردم داشته باشد، ادامه داد: «شعار امسال به نام جهش تولید با مشارکت مردم نامگذاری شده و محور تولید پایدار هم انسان سالم است و وقتی انسان سالم نداشته باشیم چگونه میتوان به سمت توسعه گام برداریم. چالشهای زیرساختهای توسعهای کشور، ما را با مشکلات اساسی مواجه میکند در این رابطه ممکن است برخی بگویند مشکلات را بزرگ و سیاه نمایی میکنید و باید به داشته هایمان هم توجه کنیم، اما منظور ما این نیست و نمیتوان منکر تلاشها و زحمات مسئولان مربوطه شد، اما واقعیت این است وقتی در بحث سلامت یک حلقه از زنجیر ناقص باشد تمامی زحمات و تلاشها از بین خواهد رفت.»