فشارخون چگونه بالا می‌رود؟
فشارخون، یکی از مهم‌ترین تهدیدات سلامت انسان تلقی می‌شود که زمینه ابتلای به بسیاری از بیماری‌های غیر واگیر را فراهم می‌کند.
پرفشاری خون که معمولاً فشار خون بالا نامیده می‌شود، زمانی است که فشار پمپ شدن خون از قلب به درون سرخرگ‌ها به طور مداوم، خیلی قوی است. سرخرگ‌ها، رگ‌های خونی هستند که خون را از قلب به تمام نقاط بدن منتقل می‌کنند و فشار خون در اثر نیروی فشار خون پمپ شده توسط قلب در برابر دیواره رگ‌ها ایجاد می‌شود؛ بنابراین هر قدر فشار خون بالاتر باشد، قلب باید سخت‌تر کار کند.
متأسفانه پرفشاری خون معمولاً موجب بروز علائم و نشانه‌ای نمی‌شود. فشار خون بیش از حد بالا (پرفشاری خون بحرانی) ممکن است سبب ایجاد سردرد، اضطراب، تنگی نفس، خونریزی بینی، تهوع و استفراغ، درد شدید قفسه سینه و حرکاتی که شما نمی‌توانید کنترل کنید (تشنج)، شود.
مینا کاویانی مسئول آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور در مورد عوامل خطر ایجاد فشار خون بالا، گفت: عوامل خطری که کنترل آن برای فرد دشوار یا غیرممکن است، داشتن بیماری مزمن کلیوی، داشتن سابقه خانوادگی ابتلاء به پرفشاری خون و…، است.
وی با اشاره به نقش سن در بروز فشار خون بالا، افزود: با افزایش سن، خطر ابتلاء به پرفشاری خون افزایش می‌یابد. به طوری که تا قبل از ۴۵ سالگی مردان در معرض خطر بیشتری نسبت به زنان هستند. بعد از ۶۵ سالگی، زنان نسبت به مردان در معرض خطر بیشتری هستند.
کاویانی ادامه داد: عوامل خطری که فرد می‌تواند آن‌ها را کنترل کند، شامل مصرف دخانیات، ابتلاء به بیماری دیابت نوع ۲، داشتن کلسترول بالا و یا هر دوی این موارد، ورزش نکردن یا نداشتن فعالیت بدنی کافی، داشتن اضافه‌وزن و چاقی، دریافت مقدار زیاد چربی، قند و شکر، انرژی و نمک در رژیم غذایی خود و نوشیدن الکل است.
وی در ارتباط با تغییرات شیوه زندگی که می‌تواند منجر به کنترل فشار خون شود، گفت: از رژیم غذایی سرشار از منابع فیبر غذایی و پتاسیم و حاوی مقادیر کم سدیم، شکر افزوده و چربی استفاده کنید.
کاویانی افزود: مقدار مناسبی از میوه‌ها و سبزی‌های تازه بخورید. سعی کنید تا حد امکان نیمی از بشقاب غذای شما در هر وعده، با میوه‌ها و سبزی‌ها پر شود. همچنین، از غلات کامل (سبوس دار) در برنامه غذایی خود استفاده کنید. این موارد شامل پاستای تهیه شده از گندم کامل، برنج قهوه‌ای یا نان غلات کامل است. حدود یک چهارم بشقاب خود را از این مواد غذایی قرار دهید.
وی تاکید کرد: از فرآورده‌های لبنی کم چرب مانند شیر بدون چربی یا ماست کم چرب استفاده کنید.
مسئول آموزش همگانی انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، گفت: از مصرف برش‌های گوشت پرچرب، گوشت‌های فرآیند شده مانند سوسیس و کالباس و گوشت مرغ با پوست، خودداری کنید. حدود یک چهارم بشقاب خود را با منابع پروتئینی بدون چربی، مثل ماهی، گوشت مرغ بدون پوست، انواع لوبیا و تخم مرغ پر کنید.
کاویانی ادامه داد: از مصرف غذا‌های آماده و فرآیند شده، خودداری کنید. دریافت سدیم روزانه خود را کاهش دهید. بیشتر افراد مبتلا به پرفشاری خون باید کمتر از ۱۵۰۰ میلی گرم سدیم در روز مصرف کنند. ضمن اینکه از مصرف الکل بپرهیزید.
وی با تاکید بر این موضوع که با مراقبین بهداشتی خود درباره حفظ وزن بدن مناسب مشورت کنید، تصریح کرد: از آن‌ها بپرسید چه وزنی برای شما مناسب است.
کاویانی افزود: روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید طوری که قلب شما تندتر بزند. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری باشد. ورزش‌هایی را برای تقویت عضلات (ورزش‌های مقاومتی) در برنامه ورزشی هفتگی خود بگنجانید، نمونه آن پیلاتس است. سعی کنید این ورزش‌ها را حداقل ۳ بار در هفته و هربار به مدت ۳۰ دقیقه انجام دهید.
وی گفت: به هیچ عنوان از محصولات حاوی نیکوتین و تنباکو، مانند سیگار و قلیان استفاده نکنید. اگر برای ترک، نیاز به کمک دارید، از مراقبین بهداشتی خود بپرسید.
کاویانی ادامه داد: فشار خون خود را در منزل به همان روشی که مراقبین بهداشتی به شما گفته اند، اندازه گیری و پایش کنید. حتماً برای ویزیت، طبق برنامه زمانبندی که مراقبین بهداشتی شما می‌گویند، مراجعه کنید. این امر در کنترل فشار خون شما بسیار مهم است.
وی به مصرف داروها اشاره کرد و گفت: در صورتی که برای کنترل فشار خون شما دارو تجویز شده است، آن‌ها را دقیقاً مطابق دستور پزشک مصرف کنید. به هیچ عنوان، دوز دارویی را از قلم نیندازید و تمامی داروها را به تعداد و در وعده‌های تعیین شده توسط پزشک، مصرف کنید. از قلم انداختن داروها، شما را در معرض خطر مشکلات ناشی از آن قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به کاهش اثربخشی دارو شود.
کاویانی تاکید کرد: از مراقبین بهداشتی خود درباره عوارض جانبی یا واکنش‌های ممکنه بدن به دارو‌هایی که باید مصرف کنید، بپرسید.
