تحليل نقش آمريكا در همكاریهای هستهای ايران و روسيه(قسمت اول)
رويكرد روسيه نسبت به برنامه هستهای ايران به ويژه پس از يازده سپتامبر تابعي از روابط اين كشور با غرب و به خصوص آمريكا است
آفتاب‌‌نیوز : 
شهرود امیر انتخابی - با آغاز برنامه هسته اي ايران پس از انقلاب اسلامي ،از روسيه به عنوان كشوري كه ساخت نيروگاه بوشهر را بر عهده گرفت همواره به عنوان شريك هسته اي ايران ياد مي شود و اين در حالي است كه سياست هاي روسيه در قبال برنامه هسته اي ايران در مقاطع مختلف تحت تاثير عوامل متعدد -كه بحث خواهد شد – داراي نوسان بوده و گاه با اتخاذ مواضع ضد و نقيض نه تنها در روند همكاري هاي هسته اي خود با ايران اخلال نموده است بلكه در موضع گيري هاي خود در آژانس بين المللي انرژي اتمي و سپس در شوراي امنيت سازمان ملل- كه منجر به صدور چندين قطعنامه بي سابقه در تاريخ جمهوري اسلامي ايران شده است-عملاً به جبهه كشورهاي غربي و در بهترين حالت به عنوان يك كشور بي طرف مطرح بوده است .با مفروض قرار دادن اين مسا له كه رويكرد روسيه نسبت به برنامه هسته اي ايران به ويژه پس از يازده سپتامبر تابعي از روابط اين كشور با غرب و به خصوص آمريكا است ،اين سوال مطرح می شود كه اساسًا خط قرمز روسيه در همكاري هاي هسته اي اش با ايران چيست؟وجمهوري اسلامي ايران تا چه اندازه روي شريك هسته اي خود مي تواند حساب كند؟و اساساًجایگاه و نقش ایالات متحده در همکاری هسته ای بین ایران و روسیه در کجا قرار دارد؟
در خصوص نقش روسيه در برنامه هسته اي ايران بسياري از كارشناسان و تحليل گران علوم سياسي و روابط بين الملل بر اين باورند كه اساساًمواضع روسيه در قبال برنامه هسته اي ايران را نمي توان از نوسانات سياست خارجي اين كشور در دهه گذشته جدا كرد.آنها اين گونه تحليل مي نمايند كه رويكرد روسيه نسبت به همكاري هسته اي با ايران عموماً تابعي از روابط اين كشور با غرب و به ويژه آمريكا مي باشد. بنابراين منافع غرب در تمامي معادلات سياسي ،اقتصادي وغيره همواره مد نظر سياستمداران كرملين قرار دارد.ولي اين نيز نمي تواند به معناي همسويي مواضع روسيه با كشورهاي غربي و آمريكا تلقي گردد ،به طوري كه گروهي ديگر از كارشناسان نيز در تحليل وضعيت و نقش روسيه در برنامه هسته اي ايران بر اين باورند كه اساساً مواضع روسيه در قبال برنامه هسته اي ايران با مواضع آمريكا و كشورهاي اروپايي ناهماهنگ و در بسياري از مواقع مخالف است.از اين منظر همكاري هسته اي روسيه با ايران مي تواند از جهات مختلف براي روسيه حائز اهميت با شد.منافع اقتصادي و ملاحظات ژئوپليتيك اين دو عامل مهم و اساسي مي باشند.منافع اقتصادي روسيه شامل كسب منابع مالي براي حمايت از صنايع نيروگاه هاي هسته اي است كه از معدود صنايع پيشرفته باقي مانده پس از سقوط شوروي است. علاو ه براين براي وزارت انرژي اتمي روسيه كسب پول جهت عملي كردن برنامه تضمين امنيت سلاح هاي هسته اي وذخيره مواد هسته اي ،اهميتي حياتي دارد. از نظر ژئو پليتيكي نيز روسيه ،ايران را پايگاه خوبي براي گسترش نفوذ خود در خاور ميانه مي دانداز اين منظر روابط خوب ايران با روسيه عامل مهمي در تقويت موقعيت روسيه در آسياي مركزي است.
1- رويكرد روسيه نسبت به برنامه هسته اي ايران
اكثر كارشناسان و تحليل گران مسائل بين الملل در تحليل خود از سياست هاي اعلامي و اعمالي روسيه نسبت به ايران بر اين باورند كه روسيه در قبال برنامه هسته اي ايران يك رويكرد چند جانبه و پيچيده را در پيش گرفته است كه اين رويكرد بازتابي از اوضاع داخلي و نيروهاي موثر بر سياست خارجي اين كشور از يكسو و موقعيت در حال تغيير بين المللي آن از سوي ديگر است. تحليل گران نوسان در اين رويكرد را معلول تغييرات ايجاد شده در محيط داخلي و نيز خارجي سياست خارجي روسيه مي دانند.بنا براين تحليل ها از اوايل سال 1990 تا كنون روسيه در روابط خود با غرب و به ويژه آمريكا دوره هاي مختلفي را پشت سر گذاشته است و بر همين اساس رويكرد آن نسبت به همكاري هاي هسته اي با ايران نيز دچار نوسان بوده است.از اين منظر سياست خارجي روسيه جديد همواره با ابهام و سر در گمي روبرو بوده است.تلاش براي پيوستن به غرب، گسترش روابط با كشورهاي شرقي مثل چين ،هند و كره شمالي،و حفظ پيوند هاي سنتي و تقويت آن پيوند ها با متحدين پيشين(سوريه ،عراق،ليبي و يوگسلاوي)مقامات روسيه را با انتخاب هاي دشوار ي مواجه كرده است.بيشتر اين مشكلات از اين واقعيت سرچشمه مي گيرد كه آماج اصلي فشارهاي سياسي-اقتصادي و اقدامات نظامي آمريكا ،مناطق و كشورهايي تحت عنوان شر و سركش بوده اند كه در شمار مناطق استراتژيك ،حوزه هاي منافع سنتي و متحدان و دوستان روسيه قرار داشته يا دارند و روسيه براي حفظ آن مناطق و حمايت از آن متحدان يا حفظ روابط با غرب و به ويژه ايالات متحده با محدوديت ها و مشكلات زيادي روبرو شده است.با اين وجود برخي از كارشناسان و تحليل گران مسائل بين الملل نگاه روسيه به همكاري هاي هسته اي با ايران را از منظرهاي زير مورد بررسي قرار مي دهند(ادامه دارد).
شهرود امیر انتخابی - با آغاز برنامه هسته اي ايران پس از انقلاب اسلامي ،از روسيه به عنوان كشوري كه ساخت نيروگاه بوشهر را بر عهده گرفت همواره به عنوان شريك هسته اي ايران ياد مي شود و اين در حالي است كه سياست هاي روسيه در قبال برنامه هسته اي ايران در مقاطع مختلف تحت تاثير عوامل متعدد -كه بحث خواهد شد – داراي نوسان بوده و گاه با اتخاذ مواضع ضد و نقيض نه تنها در روند همكاري هاي هسته اي خود با ايران اخلال نموده است بلكه در موضع گيري هاي خود در آژانس بين المللي انرژي اتمي و سپس در شوراي امنيت سازمان ملل- كه منجر به صدور چندين قطعنامه بي سابقه در تاريخ جمهوري اسلامي ايران شده است-عملاً به جبهه كشورهاي غربي و در بهترين حالت به عنوان يك كشور بي طرف مطرح بوده است .با مفروض قرار دادن اين مسا له كه رويكرد روسيه نسبت به برنامه هسته اي ايران به ويژه پس از يازده سپتامبر تابعي از روابط اين كشور با غرب و به خصوص آمريكا است ،اين سوال مطرح می شود كه اساسًا خط قرمز روسيه در همكاري هاي هسته اي اش با ايران چيست؟وجمهوري اسلامي ايران تا چه اندازه روي شريك هسته اي خود مي تواند حساب كند؟و اساساًجایگاه و نقش ایالات متحده در همکاری هسته ای بین ایران و روسیه در کجا قرار دارد؟ در خصوص نقش روسيه در برنامه هسته اي ايران بسياري از كارشناسان و تحليل گران علوم سياسي و روابط بين الملل بر اين باورند كه اساساًمواضع روسيه در قبال برنامه هسته اي ايران را نمي توان از نوسانات سياست خارجي اين كشور در دهه گذشته جدا كرد.آنها اين گونه تحليل مي نمايند كه رويكرد روسيه نسبت به همكاري هسته اي با ايران عموماً تابعي از روابط اين كشور با غرب و به ويژه آمريكا مي باشد. بنابراين منافع غرب در تمامي معادلات سياسي ،اقتصادي وغيره همواره مد نظر سياستمداران كرملين قرار دارد.ولي اين نيز نمي تواند به معناي همسويي مواضع روسيه با كشورهاي غربي و آمريكا تلقي گردد ،به طوري كه گروهي ديگر از كارشناسان نيز در تحليل وضعيت و نقش روسيه در برنامه هسته اي ايران بر اين باورند كه اساساً مواضع روسيه در قبال برنامه هسته اي ايران با مواضع آمريكا و كشورهاي اروپايي ناهماهنگ و در بسياري از مواقع مخالف است.از اين منظر همكاري هسته اي روسيه با ايران مي تواند از جهات مختلف براي روسيه حائز اهميت با شد.منافع اقتصادي و ملاحظات ژئوپليتيك اين دو عامل مهم و اساسي مي باشند.منافع اقتصادي روسيه شامل كسب منابع مالي براي حمايت از صنايع نيروگاه هاي هسته اي است كه از معدود صنايع پيشرفته باقي مانده پس از سقوط شوروي است. علاو ه براين براي وزارت انرژي اتمي روسيه كسب پول جهت عملي كردن برنامه تضمين امنيت سلاح هاي هسته اي وذخيره مواد هسته اي ،اهميتي حياتي دارد. از نظر ژئو پليتيكي نيز روسيه ،ايران را پايگاه خوبي براي گسترش نفوذ خود در خاور ميانه مي دانداز اين منظر روابط خوب ايران با روسيه عامل مهمي در تقويت موقعيت روسيه در آسياي مركزي است.
1- رويكرد روسيه نسبت به برنامه هسته اي ايران
اكثر كارشناسان و تحليل گران مسائل بين الملل در تحليل خود از سياست هاي اعلامي و اعمالي روسيه نسبت به ايران بر اين باورند كه روسيه در قبال برنامه هسته اي ايران يك رويكرد چند جانبه و پيچيده را در پيش گرفته است كه اين رويكرد بازتابي از اوضاع داخلي و نيروهاي موثر بر سياست خارجي اين كشور از يكسو و موقعيت در حال تغيير بين المللي آن از سوي ديگر است. تحليل گران نوسان در اين رويكرد را معلول تغييرات ايجاد شده در محيط داخلي و نيز خارجي سياست خارجي روسيه مي دانند.بنا براين تحليل ها از اوايل سال 1990 تا كنون روسيه در روابط خود با غرب و به ويژه آمريكا دوره هاي مختلفي را پشت سر گذاشته است و بر همين اساس رويكرد آن نسبت به همكاري هاي هسته اي با ايران نيز دچار نوسان بوده است.از اين منظر سياست خارجي روسيه جديد همواره با ابهام و سر در گمي روبرو بوده است.تلاش براي پيوستن به غرب، گسترش روابط با كشورهاي شرقي مثل چين ،هند و كره شمالي،و حفظ پيوند هاي سنتي و تقويت آن پيوند ها با متحدين پيشين(سوريه ،عراق،ليبي و يوگسلاوي)مقامات روسيه را با انتخاب هاي دشوار ي مواجه كرده است.بيشتر اين مشكلات از اين واقعيت سرچشمه مي گيرد كه آماج اصلي فشارهاي سياسي-اقتصادي و اقدامات نظامي آمريكا ،مناطق و كشورهايي تحت عنوان شر و سركش بوده اند كه در شمار مناطق استراتژيك ،حوزه هاي منافع سنتي و متحدان و دوستان روسيه قرار داشته يا دارند و روسيه براي حفظ آن مناطق و حمايت از آن متحدان يا حفظ روابط با غرب و به ويژه ايالات متحده با محدوديت ها و مشكلات زيادي روبرو شده است.با اين وجود برخي از كارشناسان و تحليل گران مسائل بين الملل نگاه روسيه به همكاري هاي هسته اي با ايران را از منظرهاي زير مورد بررسي قرار مي دهند(ادامه دارد).
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید