نفخ یک حالت خوش خیم، اما پردردسر است که البته میتواند عللی از عدم تحمل به لاکتوز گرفته تا ابتلا به سرطان را به همراه داشته باشد. در برخی از شرایط نفخ دیگر یک علامت مزاحم نیست و میتواند علتهای نگران کنندهای داشته باشد و به طوری که نیاز به توجه فوری پزشکی را ایجاد کند. در ادامه این مطلب را به نقل از بیتوته بخوانید.
علائم و نشانههای هشداردهنده
کاهش وزن یکی از علائم هشدار دهنده اصلی برای نفخ است. اگر شما بدون تغییر رژیم غذایی و یا شروع یک رژیم ورزشی جدید، شروع به از دست دادن چند پوند وزن کردهاید، باید در مورد بروز نفخ در خود نگران باشید بخصوص اگر بیش از ۱۰ درصد وزن بدنتان از دست رفته باشد. کاهش وزن میتواند به دلیل تومورهایی در رودهها ایجاد شود و به شما بعد از مصرف مقدار کمی از مواد غذایی احساس سیری دهند. از این تومورها همچنین موادی ترشح میشود که اشتها را سرکوب میکند.
آسیت و یا همان تجمع غیرطبیعی آب و مایعات در شکم و لگن یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده نفخ است. در این شرایط بر خلاف مورد قبل فرد دچار افزایش وزن شده و اندازه دور کم او نیز بیشتر خواهد شد. آسیت معمولا از بیماری کبدی ناشی میشود. اما در ۱۰ درصد موارد نیز وجود یک سرطان، علت ایجاد آسیت است. در موارد شدید، آسیت میتواند ظاهر یک خانم باردار چند ماهه را به فرد بدهد.
در مواردی که فرد علائم نفخ، یرقان و زردی پوست و چشمها را همراه با هم تجربه میکند، احتمال ابتلا به سرطان کبد وجود خواهد داشت. البته این علائم در بیماریهای کبدی خوش خیم مانند هپاتیت هم دیده میشود.
درد شکمی شدید و نفخی که به یکباره ایجاد شود، مخصوصا زمانی که با تهوع و استفراغ نیز همراه باشد، میتواند نشانهای از انسداد رودهای ناشی از زخم و یا تومور باشد. در این شرایط مراجعه هرچه سریعتر به پزشک و پیگیری درمان برای پیشگیری از عوارض خطرناکتری مانند سوراخ شدن روده و حتی مرگ ضروری خواهد بود. این انسداد به شدت دردناک است و شدت آن با غذاخوردن بیشتر خواهد شد.
وجود خون در مدفوع یا خونریزی واژن که مربوط به قاعدگی نیست میتواند ارتباطی با نفخهای شدید داشته باشد. خوشبختانه شایعترین دلایل اینگونه خونریزیها بیماریهایی مانند هموروئید، اختلالات قاعدگی، فیبرومهای رحمی و یا سایر مشکلات زنانگی است. اما گاهی اوقات نیز ارتباطی بین این علائم و سرطانهای متعدد از جمله سرطان کولون و سرطان رحم وجود خواهد داشت.
علاوه بر علائم بالا، تبی که همراه با نفخ تظاهر کند، معمولا نشانه وجود یک عفونت و التهاب خواهد بود. اگر این وضعیت با افزایش تعداد گلبولهای سفید خون همراه شود، شرایط جدیتر است و لازم است درمان هرچه سریعتر انجام شود. عفونتهای ادراری و عفونتهای گوارشی شایعترین بیماریها در این شرایطاند.
علتهای جدی نفخ
سرطان تخمدان: این علت خیلی نادر است، اما یکی از کشندهترین علتهای نفخ میتواند باشد. سرطان تخمدان پنجمین سرطان شایع در زنان است. این سرطان در زنان بالای ۵۰ سال شایعتر است. چاقی، عدم زایمان، سابقه خانوادگی، اختلالات ژنتیکی خاص و هورمون درمانی جایگزین برای طولانی مدت، از علل ابتلا به این سرطان هستند. نفخ مداوم و درد لگن از علائم ابتلا به این سرطان است.
چه کار میتوان انجام داد؟
انجام یک معاینه لگنی کامل و یا سونوگرافی ترانس واژینال بهترین راه برای تشخیص این سرطان است.
سرطان رحم: علاوه بر نفخ، درد لگن و یا درد هنگام دفع ادرار شود. این مهم است که مطمئن شوید نفخ و تغییر عادات روده مانند یبوست، میتواند نشانه اولیه ابتلا به سرطان رحم باشد. عوامل خطر دیگر عبارتند از مصرف تاموکسیفن، مصرف مکملهای استروژن، سابقه خانواده ابتلا به سرطان رحم.
چه کار میتوان انجام داد؟
ترکیبی از علائم فوق بخصوص اگر شما سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان رحم را دارید، باید همراه با تحقیقات فوری بیشتر شامل معاینات لگنی، آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن باشد. خوشبختانه حتی سرطان تهاجمی رحم به اندازه کافی به درمان پاسخ میدهد.
سرطان کولون: یکی از شایعترین علائم این سرطان نفخ است. اگر این سرطان در انتخاب کولون در رکتوم یا سیگموئید واقع شود، معمولا خونریزی و وخامت یبوست، علائم شایع هستند، اما اگر سرطان قسمتهای بالاتر روده بزرگ را درگیر کند، نفخ ممکن است تنها علامت اولیه باشد. سرطان روده بزرگ دومین علت شایع مرگ ناشی از سرطان در افراد غیر سیگاری است.
چه کار میتوان انجام داد؟
سرطان روده بزرگ عمدتا از طریق تغییر در شیوه زندگی قابل پیشگیری و از طریق کولونوسکوپی منظم قابل تشخیص است.
سرطان معده: این سرطان معمولا در اوایل بدون علامت است و یا علائم مبهمی مانند نفخ، سوء هاضمه و یا احساس پری در قسمت فوقانی شکم دارد.
چه کار میتوان انجام داد؟
عفونت هلیکوباکترپیلوری معمولا مهمترین عامل خطر برای ابتلا به سرطان معده است. پس انجام آزمایش برای تشخیص این عفونت، یک ایده خوب است، اگر شما فکر میکنید در معرض خطر آن هستید.
بیماری کرون: این بیماری یک حالت خود ایمنی است که روی دستگاه گوارش تاثیر میگذارد و ممولا در روده کوچک یا روده بزرگ است. نفخ یکی از شایعترین علائم کرون است ضمن این که کرون میتواند منجر به تنگی و انسداد روده شود و علاوه بر نفخ، کاهش وزن، تهوع و استفراغ بعد از غذا را ایجاد کند.
چه کار میتوان کرد؟
تشخیص کرون با اشعه ایکس یا کولونوسکوپی میسر است ضمن این که تکنیکهای تصویربرداری پیچیده مانند ام آر آی یا سی تی اسکن نیز ممکن است لازم باشد. تغییرات رژیم غذایی، در کاهش علائم کرون مفید است.
ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر، بیماری سلیاک، سیروز کبدی، آپاندیسیت، سنگ کیسه صفرا، و یا حتی بیماریهای غیر گوارشی مانند بسیاری از مشکلات ناشی از دیابت، بیماریهای تیروئیدی و بیماریهای التهابی روده نیز میتوانند در ابتدا به صورت نفخ شدید خود را نشان دهند و شناخت این علائم و بیماریها قطعا در پیگیری و درمان هر چه سریعتر آنها ارزش بسیاری خواهد داشت.