در سرمای شدید چه اتفاقی در بدنتان می‌افتد؟

سرمای زمستانی، بارش سنگین برف یا حتی یخبندان هم نمی‌تواند مانع از ادامه زندگی انسان شود. همه ما حتی در روز‌های بسیار سرد سال هم با پوشیدن ساق‌های پشمی، چکمه‌های بلند، پلیور‌های گرم و کاپشن‌های ضدآب از خانه به محل کار می‌رویم.

اما وقتی دما خیلی پایین و غیرقابل تحمل می‌شود، شاید بهتر باشد که در خانه بمانید و از اتاق نشیمن به انجام وظایفتان بپردازید. به این خاطر که سرمای شدید برای سلامت بدن مضر است.

برای اینکه بدانید در دما‌های بسیار پایین هوا چه اتفاقی در بدن شما می‌افتد، پیشنهاد می‌کنیم تا ادامه مطلب را از نظر بگذرانید

سرمازدگی

نخستین واکنش بدن در مقابل سرما، کاهش سرعت جریان خونی است که به سرانگشتان دست و پا می‌رسد.

دکتر ایوان میلر، پزشک متخصص اورژانس در مرکز درمانی وستچستر در شهر نیویورک می‌گوید: «بدن انسان، دمای زیر صفر درجه را به عنوان یک تهدید جدی می‌پندارد و به منظور حفظ حیات فرد، فورا واکنش نشان می‌دهد. نخستین واکنش بدن در مقابل سرما، کاهش سرعت جریان خونی است که به سرانگشتان دست و پا می‌رسد. بدن با این کار سعی می‌کند تا کمبود دما را جبران کند. یعنی با پیشگیری از رسیدن خون به پوست و اندام‌ها سعی دارد تا گرما را در اطراف اعضای حیاتی بدن حفظ کند.

در واقع، اندام‌هایی همانند دست و پا‌ها قربانی می‌شوند تا دمای داخلی بدن حفظ شده و در نتیجه فرد زنده بماند.»

اما، با اینکه این امر موجب حفظ ایمنی اندام‌های داخلی بدن می‌شود، اما برای انگشتان دست و پا چندان خوشایند نیست. این اندام یخ زده و دچار سرمازدگی می‌شوند. سرمازدگی تقریبا شبیه سوختگی است. به این ترتیب که موجب آسیب دیدن و از بین رفتن لایه‌های مختلفی از بافت اندام مذکور می‌شود.

سوختگی درجه اول همانند سرمازدگی درجه یک است. هر دو بیشتر لایه سطحی پوست را از بین می‌برند. همچنین، باید بدانید که هر سرمازدگی عمیق‌تر باشد و به لایه‌های زیرین برسد، درمان آن نیز دشوارتر خواهد بود.

نخستین نشانه‌های سرمازدگی شامل کرخت و مورمور شدن انگشتان دست و پاست. سرمازدگی همچنین نوک بینی را نیز تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

اگر بدن سریعا گرم نشود، این اندام‌ها حس خود را به طور کامل از دست می‌دهند و سفید و رنگ‌پریده خواهند شد. باید توجه داشته باشید که این اتفاقات در عرض چند دقیقه روی می‌دهند.

وقتی اندام‌های بدن دچار سرمازدگی می‌شوند، باید سریعا آن را با وسایل گرمایشی یا آب ولرم، گرم کنید. البته، در اولین قدم نباید هرگز به سراغ گرمای شدید یا آب داغ بروید. گرم کردن را به تدریج و مرحله‌ای انجام دهید. همچنین باید توجه داشته باشید که اندام‌های سرمازده را از هم جدا نگه دارید.

از آنجا که اندام‌ها در اثر سرما حس خود را از دست می‌دهند، توجه داشته باشید که هرگز آن‌ها را زیاد مالش ندهید، زیرا ممکن است پوست آسیب دیده و ساییده شود.

اگر اندام سرمازده شده پس از چند ساعت به حالت اولیه بازگشت و رنگش آبی یا کبود شد، سریعا به مرکز پزشکی و درمانی مراجعه کنید، زیرا احتمالا دچار سرمازدگی درجه ۴ شده است.

لرزیدن

لرزیدن یکی از مکانیزم‌های طبیعی برای حفظ حیات و دفاع در برابر سرماست.

همه ما تجربه لرزیدن در سرما را داریم. این اتفاق بسیار سریع روی می‌دهد. بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض هوای سرد، بدنتان شروع به لرزیدن می‌کند. شاید این واکنش بدن برایتان جالب نباشد، اما باید بدانید که یکی از مکانیزم‌های طبیعی برای حفظ حیات و دفاع در برابر سرماست.

وقتی فرد وارد یک فضای سرد می‌شود، بدن شروع می‌کند به لرزاندن اندام‌های بدن تا به موجب این حرکات ریز و مداوم، گرمای بدن حفظ شود.

این لرزش با اینکه خفیف است و با هیچ تکان شدید یا بالا و پایین پریدنی همراه نیست، اما تا حد زیادی به حفظ گرمای بدن به طور موقت کمک می‌کند. لرزیدن مزیت دیگری نیز دارد و آن هشدار دادن به انسان برای گرم نگه داشتن خود است.

ماهیچه‌هایی که در اثر سرما نمی‌لرزند، سریعا منقبض می‌شوند. همچون نرمش‌هایی که قبل از ورزش انجام می‌دهید، گرم کردن بدن در سرما نیز بسیار ضروری است، زیرا ماهیچه‌ها منقبض و سفت می‌شوند و می‌توانند برای فرد مشکل ایجاد کنند.

کم‌گرمایی (هیپوترمی)

یکی از خطرات اصلی وقتی نمی‌توانید لرزش‌های آن را متوقف کنید، کم‌گرمایی است. هیپوترمی در واقع کاهش دمای بدن به زیر ۳۵ درجه سانتی گراد است.

وقتی دمای بدن خیلی کاهش پیدا می‌کند، نشانه‌های کم‌گرمایی نیز محسوس‌تر هستند. لرزیدن به یک فعالیت غیرقابل کنترل تبدیل می‌شود و فرد گیج شده و قدرت تصمیم گیری درست را از دست می‌دهد. این واکنش باعث می‌شود تا فرد تصمیمات اشتباه بگیرد و در نتیجه نتواند از سرما رها شود.

مدت زمان کم‌گرمایی برای افراد مختلف، متفاوت است. دکتر میلر در این رابطه گفته، هیپوترمی به فاکتور‌هایی همانند سایز بدن، سن و تعداد لباس‌هایی که فرد پوشیده بستگی دارد. وقتی متوجه می‌شوید که فردی دچار افت گرمای شدید شده است حتما با اورژانس تماس بگیرید.

در حالی که منتظر امدادرسانی پزشکی هستید، فرد را به محیط مسقف ببرید و با پتو یا ملافه‌های گرم و خشک گرم کنید. نوشیدنی‌های گرم نیز در این شرایط مفید خواهند بود.

سردرد

هوای سرد می‌تواند سبب بروز سردرد‌های شدید شود. تغییرات فشار هوا ممکن است موجب تشدید سردرد‌های میگرنی (در افرادی که به آن مبتلا هستند) شود. همچنین باد‌های سرد زمستانی می‌توانند موجب کاهش شدید فشار هوا شوند.

یخ زدن مغز، مثل وقتی که بستنی می‌خورید، یکی از بارزترین اثرات هوای سرد روی بدن انسان است. سردردی که ناشی از سرماست، زمانی بروز می‌کند که ناگهان از فضای گرم به محیط سرد و منجمد وارد می‌شوید.

از آنجا که ورود هوای خشک به ریه‌ها چندان خوشایند نیست، بینی سعی می‌کند با افزایش رطوبت محیط، هوای تنفسی را مرطوب و عمل دم را آسان کند.

آبریزش بینی و اشک‌ریزش

هوای بسیار سرد همچنین موجب خشکی هوا نیز می‌شود. از آنجا که ورود هوای خشک به ریه‌ها چندان خوشایند نیست، بینی سعی می‌کند با افزایش رطوبت محیط، هوای تنفسی را مرطوب و عمل دم را آسان کند.

وقتی هوایی که تنفس می‌کنید خیلی خشک باشد و سیالات زیادی نیز وجود داشته باشد، بخشی از این مایعات به طور ناخوشایندی از حفره‌های بینی به بیرون سرازیر می‌شوند. محققان به این فرایند پدیده بینی اسکی‌باز لقب داده اند.

خشکی هوا همچنین موجب تحریک و آزردگی چشم هم می‌شود. چشم برای حفظ رطوبت خود اشک بیشتری تولید می‌کند و به همین خاطر در روز‌های سرد زمستانی، اشک‌ریزش هم بیشتر می‌شود.

نفس‌های کوتاه

هوای سرد و خشک همچنین به ریه‌ها هم آسیب می‌رساند. به‌ویژه افرادی که به آسم، برونشیت و دیگر مشکلات ریوی مبتلا هستند بیشتر از بقیه در معرض خطر هوای سرد و خشک قرار دارند.

تنفس هوای منجمد منجر به ایجاد سرفه، خس‌خس گلو و نفس‌های کوتاه و سطحی می‌شود.

منبع: روزیاتو