آیا مصرف لبنیات منجر به تشکیل سنگ‌های کلیوی می‌شود؟
سنگ‌های کلیوی (کریستال‌های نامحلول) یکی از مشکلات بهداشتی شایع در جوامع مختلف دنیا محسوب می‌شود. وجود سنگ‌های کلیوی در کلیه و مجاری ادراری می‌تواند موجب درد ناگهانی و شدید و عوارض ناخوشایند دیگری از جمله دفع خون در ادرار، تهوع و استفراغ شود.
انواع سنگ‌های کلیوی
۱. سنگ‌های اگزالات کلسیم: این نوع از سنگ‌ها حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از سنگ‌های کلیوی را تشکیل می‌دهد و شایع‌ترین نوع سنگ به شمار می‌رود.
۲. سنگ‌های استراویتی: این سنگ‌ها به علت عفونت‌های ادراری و وجود باکتری‌های خاص تشکیل می‌شوند و اغلب از فسفات آمونیوم و کلسیم تشکیل می‌شود. این سنگ‌ها حدود ۱۰ درصد از انواع سنگ‌های کلیوی را تشکیل می‌دهد و بیشتر در افراد مبتلا به عفونت‌های مزمن ادراری مشاهده می‌شود.
۳. سنگ‌های فسفات کلسیم: این نوع سنگ‌ها بیشتر در زنان باردار در سه ماهه دوم و سوم بارداری و در pH ادرار قلیایی تشکیل می‌شود. حدود ۵ تا ۱۰ درصد از سنگ‌های کلیوی از این نوع است.
۴. سنگ‌های اسید اوریکی: این نوع سنگ‌ها ناشی از افزایش تولید اسید اوریک در بدن یا کاهش دفع آن از طریق ادرار ایجاد می‌شود. این سنگ‌ها حدود ۵ تا ۱۰ درصد از سنگ‌های کلیوی را تشکیل می‌دهد و بیشتر در افرادی با شرایط خاص نظیر نقرس یا بیماری‌های متابولیک مشاهده می‌شود.
۵. سنگ‌های سیستینی: این نوع سنگ‌ها ناشی از اختلالات ژنتیکی است که باعث افزایش دفع سیستین در ادرار می‌شود. سنگ‌های سیستینی نادر بوده و تنها یک درصد از تمام سنگ‌های کلیوی را تشکیل می‌دهد.
یکی از رایج‌ترین باور‌های غلط تغذیه‌ای این است که، چون لبنیات سرشار از کلسیم است و کلسیم جزء اصلی تشکیل دهنده شایع‌ترین انواع سنگ‌های کلیوی (اگزالات کلسیم) به شمار می‌آید؛ پس مصرف لبنیات می‌تواند منجر به افزایش خطر تشکیل سنگ‌های کلیوی شود. اما در حقیقت، موضوع برعکس است.
دریافت کم کلسیم در رژیم غذایی منجر به افزایش خطر تشکیل سنگ‌های اگزالات کلسیم می‌شود و دریافت مقادیر کافی کلسیم از طریق رژیم غذایی منجر به کاهش خطر تشکیل سنگ‌های اگزالات کلسیم می‌شود.
علت این مسئله آن است که کلسیم دریافت شده از طریق غذا با اگزالات رژیم غذایی در دستگاه گوارش متصل شده و مانع از جذب اگزالات و ورود آن به گردش خون و دفع آن از طریق ادرار می‌شود. بدین ترتیب، کلسیم می‌تواند میزان اگزالات وارد شده به کلیه‌ها را کاهش دهد و از بروز سنگ‌های اگزالات کلسیم جلوگیری کند. متاآنالیز‌هایی که در این حیطه انجام شده است نیز این موضوع را تایید می‌کند و گزارش شده که بین مصرف لبنیات و خطر ابتلا به سنگ‌های کلیوی ارتباط معکوس وجود دارد.
بنابراین، برای جلوگیری از تشکیل سنگ‌های اگزالات کلسیم باید دقت شود که در کنار هر وعده غذایی از یک منبع لبنیاتی با حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم کلسیم استفاده شود.
