همکاری «پست» با فضایی‌ها
علی صادقی نائینی امروز در رویداد فناوری فضایی، ابزار پایش الگو‌های آب و هوایی که به مناسبت هفته جهانی فضا در پژوهشگاه هواشناسی برگزار شد، با اشاره به کاربرد‌های داده‌های ماهواره «خیام»، گفت: این ماهواره در ۱۸ خرداد سال ۱۴۰۱ پرتاب شد. این ماهواره مجهز به دوربین اپتیک با قدرت تفکیک یک متر و ۴ باند طیفی و عرض تصویربرداری ۱۲.۵ کیلومتر است.
وی با بیان اینکه از ایستگاه‌های زمینی داده‌های این ماهواره در ایران وجود دارد و داده‌های آن به صورت روزانه از بخش‌های مختلف کشور دریافت و پردازش و تحلیل می‌شود، ادامه داد: همچنین ژئوپورتالی در سازمان راه‌اندازی شده و در صورت ارسال درخواست‌هایی از سازمان‌ها برای دسترسی، داده‌های این ماهواره در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.
صادقی نائینی یکی از موضوعات مطرح در فناوری‌های فضایی را موضوع کالیبراسیون ماهواره ذکر کرد و یادآور شد: بعد از اینکه ماهواره در آزمایشگاه با موفقیت تست و کالیبره شد، پرتاب خواهد شد و در دوره‌های زمانی مختلف فرایند کالیبره آن‌ها صورت می‌گیرد و در شهریور سال قبل فرایند کالیبراسیون «خیام» انجام شد. همزمان با تصویربرداری ما از «خیام» از منطقه‌ای خاص گذر ماهواره سنتینل ۲ آژانس فضایی اروپا را داشتیم و تصاویر دو ماهواره مورد تدقیق قرار گرفت.
مشاور سازمان فضایی ایران با اشاره به فرایند کالیبره کردن ماهواره، اضافه کرد: خروجی «خیام» با ۴ باند طیفی بسیار نزدیک به ماهواره ۴ باند طیفی سنتینل ۲ بوده است و نشان می‌دهد که داده‌های ما دقیق است و شاید یکی دو درجه با تصاویر سنتیل ۲ که بخشی از پروژه کوپرنیک با بودجه ۷ میلیارد یورو تفاوت داشته باشد.
صادقی نائینی یادآور شد: ماهواره سنتینل در ۴ باند طیفی دارای رزولوشن ۱۰ متر است، ولی در خیام رزولوشن ۴ متر دارد.
وی با اشاره به کاربرد‌های ماهواره خیام اظهار کرد: تصاویر سیل اول آذر سال ۱۴۰۲ رودخانه کشکان در نزدیکی رودخانه معمولان در استان لرستان نمونه‌ای از کاربرد‌های داده‌های این ماهواره است. از آنجایی که داده‌های مربوط به سیل سال ۹۸ و تخریب پل این رودخانه را داشتیم، متوجه شدیم که این تخریب به واسطه سیل اخیر نیست.
صادقی نائینی، ماهواره «خیام» را یک ماهواره Flexible توصیف کرد که می‌توان در ایستگاه کنترل تصمیم گرفت که ماهواره حرکت دواری داشته باشد، ادامه داد: از این رو قدرت تفکیک زمانی ماهواره «خیام» کمتر از ۴ روز است، به این معنا که اگر در جایی از کشور حادثه‌ای رخ دهد، در حداکثر بازه زمانی ۴ روز می‌توان تصویربرداری کرد. بر این اساس اگر حادثه‌ای در نزدیکی گذر ماهواره «خیام» رخ دهد، ممکن است ظرف مدت چند ساعت تصویربرداری کند و در بدترین شرایط در مدت ۴ روز تصویربرداری‌ها انجام شود.
وی اضافه کرد: به همین خاطر است که دنیا به سمت منظومه‌های ماهواره‌ای پیش رفته است تا این زمان تصویربرداری را کاهش دهد و اگر ما ماهواره دیگری در کنار خیام داشته باشیم، این عدد کاهش می‌یابد و تا ۵۰ درصد تفکیک زمانی را بهبود می‌بخشد.
صادقی نائینی، تصویربرداری از آب گرفتگی منطقه‌ای واقع در بلوچستان در ۱۲ اسفند سال ۱۴۰۲ را از دیگر قابلیت‌های این ماهواره ذکر کرد و افزود: از دیگر کاربرد‌های تصاویر «خیام» می‌توان به تغییر کاربری اراضی اشاره کرد.
مشاور رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه در حال حاضر پروژه‌های متعددی در دستور کار این سازمان قرار دارد، یادآور شد: یکی از این پروژه‌ها همکاری با سازمان پست برای آدرس‌دهی و کد پستی به ساختمان‌ها به‌ویژه در روستا‌ها است. در این پروژه هم جانمایی جاده‌ها بهروز رسانی می‌شود و هم ساختمان‌هایی که فاقد کد پستی هستند، شناسایی می‌شوند تا شرکت پست نسبت به اختصاص کد پستی اقدام کند.
وی تعیین سطح زیر کشت در اسلام شهر را از دیگر کاربرد‌های داده‌های ماهواره «خیام» دانست و افزود: در تصاویر به دست آمده از «خیام» به وضوح چاه‌های قنات قابل مشاهده است.
