بدهی ده‌ هزار میلیارد تومانی دولت به سازمان تأمین اجتماعی

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب – پرویز بابایی: به رغم ادعاهای مدیرعامل تأمین اجتماعی، مبنی بر اوضاع عادی و خوب سازمان تأمین اجتماعی، اطلاعات منتشر شده توسط برخی سایت‌ها و خبرگزاری‌ها از بحرانی بودن وضعیت بزرگترین و ثروتمندترین سازمان کشور حکایت دارد. بر اساس یکی از این گزارش‏ها، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی، در نامه‌ای به رئیس‌جمهور، درخواست کمک مالی و فوری برای ثروتمندترین سازمان کشور به دلیل اوضاع بحرانی کرده است.

بنا بر این گزارش، ذبیحی که این روزها، همه انتقادها به شیوه مدیریت ناکارآمد خود را علت ارتباط دوستانه‌اش با دولت می‌داند، به خاطر مشکلات گوناگون، نتوانسته است برای این سازمان عریض و طویل تأمین اجتماعی ـ که بر سر ریاست آن میان مجلس، وزارت رفاه، هیأت مدیره تأمین اجتماعی، شورای عالی رفاه و خود مدیر عامل کنونی آن، نزاع و دعواست ـ آینده‌ای روشن تدوین کند که البته با توجه به درگیری‌ها و حواشی‌های متعدد و تیغ نظارت مجلس امری بدیهی است.

سازمان تأمین اجتماعی که سالانه 51787 میلیارد ریال کسری داشته، امسال نیز با کسری بودجه حدود 25 هزار میلیاردی روبه‌روست و با نزدیک شدن به پایان سال و واریز حقوق و عیدی افراد تحت پوشش خود، قطعا مردم، بیمه‌شدگان و بازنشستگان نیز با مشکلات عدیده روبه‌رو خواهند شد.

این کسری بودجه هنگفت سازمان تأمین اجتماعی، در حالی است که این سازمان که حدود 40 درصد جمعیت کل کشور را تحت پوشش خود دارد، مالک بزرگترین و ثروتمندترین شرکت سرمایه‌گذاری کشور (شستا) است و علاوه بر فعالیت‌های متعدد اقتصادی، از امتیازهای ویژه در زمینه کشتیرانی و راهسازی و نفت و غیره بهره‌مند است که البته همه امتیازهای ویژه قانونی است؛ اما نکته جالب توجه اینجاست که این شرکت، همه سود به دست آمده خود را در راستای چاق شدن خود شرکت هزینه کرده و هیچ منابعی را به تأمین اجتماعی و سهامداران منتقل نمی‌کند! 

ادعای کسری بودجه و زیانده بودن سازمان تأمین اجتماعی در حالی توسط مدیران دولت و خود سازمان مطرح می شود که بسیاری از درآمدها و دارایی های این سازمان نامعلوم و غیرشفاف بوده و با حسابی سرانگشتی می‌توان ثابت کرد این سازمان سودده است اما درآمدها و سودهای آن توسط مدیران سازمان اعلام نمی‌شود.

بر اساس گزارشات مرکز آمار ایران از حدود 25 میلیون جمعیت فعال کشور کمتر از 23 میلیون نفر شاغل و حدود10 درصد بیکار هستند.از میان 23 میلیون جمعیت فعال کشور براساس آمار سازمان تأمین اجتماعی کمتر از 8 میلیون بیمه شده اصلی بوده و حدود 500 هزار نفر از مزایای بیمه بیکاری, بیمه خویش فرماو... برخوردارند.باتوجه به این آمارها حدود70 درصد شاغلان ایران بیمه تأمین اجتماعی نداشته و از مزایای بازنشستگی برخوردار نخواهند بود در حالیکه در کشوری مثل فنلاند 5 میلیون از جمعیت 8 میلیون نفری این کشور شاغل و دارای بیمه تأمین اجتماعی هستند یا در آمریکا 153 میلیون نفر از جمعیت 305 میلیونی این کشور, شاغل ودارای بیمه تأمین اجتماعی هستند.

مطالبات سازمان تأمین اجتماعی از دولت

با وجود اینکه بیش از 90 درصد از درآمدهای سازمان تأمین اجتماعی و بازنشستگی کشوری توسط بخش خصوصی(کارفرمایان و کارگران )تأمین شده و این سازمان در حقیقت متعلق به کارگران و آینده آنهاست اما بیمه پردازان و کارگران هیچ نقشی در اداره این سازمان و درآمدهای آن ندارندو تمام اختیارات این وزارتخانه توسط دولت تصرف شده و هرازچندگاهی دولت درمواقع نیاز بخشی از هزینه های خود را نیز از درآمدهای سازمان تأمین اجتماعی برداشت می کند که کمک به بنگاههای زودبازده طی سال گذشته و امسال یکی از این اقدامات بوده است. 

علاوه بر موارد فوق، بنا به اظهارات مدیران سازمان تأمین اجتماعی، دولت بیش از 10 هزار میلیارد تومان به سازمان تأمین اجتماعی بدهکار است که ظاهرا به این زودی ها قصد پرداخت این بدهی را ندارد.
وجود مسائلی از قبیل دولتی بودن، بورورکراسی دولتی و عدم پرداخت بدهی‌های سازمان تأمین اجتماعی باعث ظهور حرکتها و اقدامات غیرقانونی در این سازمان شده که از این موارد می‌توان افزایش حداقل سن بازنشستگی از 10 به 17 سال، انتشار روزنامه و مجلات به سفارش دولت با هزینه‌های میلیاردی اشاره نمود. 

درآمدهای سازمان تأمین اجتماعی

مهمترین نکته در عملکرد سازمان تأمین اجتماعی , درآمدها و نحوه هزینه کرد آنهاست که برای کارگران و کارفرمایان مشخص نشده است .بر اساس اعلام مدیر عامل تأمین اجتماعی از 3/8 میلیون نفر بیمه شده اصلی40درصد حداقل حقوق را دریافت می کنند, حدود30 درصد میانگین 300 هزار تومان در ماه , حدود20 درصد بیمه شدگان میانگین 400 هزار تومان در ماه و 10 درصد بقیه نیز میانگین 500 هزار تومان و بیشتر در ماه دریافتی دارند.براساس این داده ها 40 درصد معادل 3 میلیون و 320هزار نفر در هر ماه حداقل 220 هزار تومان دریافتی دارند که 30 درصد حق بیمه پرداختی آنها حداقل 66 هزار تومان درماه و 792 هزار تومان در سال خواهد بود که این گروه جمعا در سال 2630 میلیارد تومان به ساب تأمین اجتماعی واریز می‌نمایند.
 
گروه دوم که 30درصد بیمه پردازان را تشکیل می دهند 2 میلیون و 490هزار بیمه شده می باشند که ماهانه میانگین 300 هزار تومان دریافت می نمایند و 30 درصد حقوق آنها معادل 90 هزار تومان در هر ماه و سالانه یک میلیون و 80 هزارتومان به حساب تأمین اجتماعی ریخته می شود.این گروه سالانه حداقل 2690 میلیاردتومان به حساب تأمین اجتماعی می‌ریزند. 

گروه سوم حدود20درصد بیمه پردازان و به تعدادیک میلیون و 660 هزار نفر می باشند که با دریافتی میانگین 400 هزار تومان در ماه حدود120 هزار تومان حق بیمه و سالانه یک میلیون و 440 هزار تومان به حساب تأمین اجتماعی واریز می نمایندکه این گروه جمعا در طول سال 2390 میلیارد تومان به حساب تأمین اجتماعی واریز می کنند. 

گروه چهارم 10 درصد بیمه شدگان به تعداد 830 هزار نفر می باشند که ماهانه حداقل 500 هزار تومان دریافتی دارند و ماهانه 150 هزار تومان و سالانه یک میلیون و 800 هزار تومان به حساب تأمین اجتماعی پرداخت می نمایند که با این حساب این گروه در سال 1495 میلیارد تومان به حساب تأمین اجتماعی واریز می کنند.
 
بر اساس آمار فوق کل بیمه شدگان در سال حداقل 9200 میلیارد تومان بابت حق بیمه به حساب تأمین اجتماعی واریز می‌کنند.
شرکت‌های تحت مالکیت سازمان تأمین اجتماعی نیز یکی دیگر از منابع درآمدی این سازمان محسوب می‌شوند که با توجه به تعلق حدود 45درصد سیمان کشور، 40درصد صنایع شیر و لبنیات، 35درصد صنعت دارویی، حدود30 درصد صنعت کاشی، حدود10 درصد صنعت پتروشیمی، حدود10درصد صنعت فولاد کشور، تعلق 95 درصد بانک رفاه کارگران، تعلق حدود 15درصد سهام صنعت خودروسازی و غیره به سازمان تأمین اجتماعی و شرکت‌هایی از قبیل شرکت سرمایه‌گزاری تأمین اجتماعی (شستا) با سرمایه 2 هزار میلیارد تومانی و سایر شرکتهای ریزو درشت، حداقل دارایی سازمان تأمین اجتماعی در این حوزه بیش از 20 هزار میلیارد تومان خواهد بود که سالانه حداقل هزار میلیارد تومان سود نصیب تأمین اجتماعی می‌نماید.
 
با این حساب مجموع درآمدهای سالانه سازمان تأمین اجتماعی و بازنشستگی کشوری حداقل 10 هزار میلیارد تومان خواهد بود.

هزینه‌های سازمان تأمین اجتماعی
بر اساس اظهارات مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی هم اکنون یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از سازمان تأمین اجتماعی مستمری دریافت می‌کنند. 

از سوی دیگررئيس سازمان بازنشستگي كشوري حداقل حقوق بازنشستگان را 247 هزار تومان اعلام کرده كه بيش از 90 درصد بازنشستگان نیز همین حداقل حقوق را دريافت مي‌كنند. بر اساس اظهارات رئيس سازمان بازنشستگي كشوري حدودا ماهانه 240 ميليارد تومان صرف پرداخت حقوق بازنشسته‌ها مي‌شود . با جمع بندی این آمار و ارقام سالانه کمتر از 3هزار میلیارد تومان توسط تأمین اجتماعی به بازنشستگان و مستمری بگیران پرداخت می گردد.

از سوی دیگر بر اساس بودجه سالانه تأمین اجتماعی هزینه های درمانی و سایر هزینه های سازمان از جمله مقرری بیکاران و ... کمتر از 1300 میلیارد تومان در سال است.

با جمع ارقام فوق مجموع هزینه هاس سالانه سازمان تأمین اجتماعی کمتر از 5 هزار میلیارد تومان است درحالیکه درآمد سالانه اش بیشتر از 10 هزار میلیارد تومان است اما باز هم این سازمان هر روز بخشی از خدماتش به بیمه پردازان را سانسور می کند و مراجعه کنندگان در چنبره بروکراسی این سازمان سردرگم و سرگردانند. اما سوال اساسی این است که درآمدهای واقعی این سازمان چقدر است و کجا هزینه می شود؟ و دولت تا کی قصد دارد با عدم پرداخت مطالبات و حق و حقوق کارگران این سازمان، همچنان بر این سازمان حکمرانی کرده و کارگران و کارفرمایان را از حق خویش محروم نماید؟