وجود این علائم یعنی مشکوک به ام اس هستید

سید امیر حجازی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی قم و عضو هیئت علمی دانشگاه در خصوص بیماری ام اس بیان کرد: برای بروز این بیماری نیاز به وجود زمینه ژنتیکی است و فاکتور‌های محیطی متعددی باید بر بدن فرد اثر کند تا سیستم ایمنی بدن به اشتباه علیه رشته‌های میانی (روکش‌های روی رشته‌های عصبی انسان) در سیستم‌های عصبی مرکزی وارد عمل شود.

وی ادامه داد: وظیفه رشته‌های میانی این است که سرعت جریان عصبی را در شخص چند صد تا چندین هزار برابر افزایش می‌دهند. از بین رفتن این رشته‌ها سبب اختلالات حرکتی و ناتوانی در شخص می‌شود.

عوامل محیطی موثر در بروز ام اس

وی اظهار داشت: از مهم‌ترین فاکتور‌های محیطی می‌توان به استرس (فشار‌های سنگین روحی یا فیزیکی)، کمبود ویتامین ۳ D به دلیل در معرض تماس نور خورشید قرار نگرفتن به مدت کافی، تروما و عفونت‌های ویروسی اشاره کرد.

شایع‌ترین نشانه‌ها

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی قم در خصوص علائم بیماری ام اس عنوان کرد: نشانه‌های حسی (احساس سوزن سوزن شدن در دست یا پاها، گزگز یا خواب رفتگی اندام ها) از شایع‌ترین و نخستین علامت‌هایی است که در مبتلایان به ام اس بروز پیدا می‌کند.

وی در خصوص شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری اضافه کرد: هنگامی که فرد در معرض گرمای شدید مانند سونا یا حمام بخار قرار می‌گیرد، این نشانه‌ها شدت پیدا می‌کند. به طور معمول ۵۰ درصد از افراد در شروع بیماری ام اس دچار نشانه‌های حسی هستند و طی پیشرفت بیماری تقریبا تمام مبتلایان به ام اس این نشانه‌ها را تجربه می‌کنند.

حجازی با بیان اینکه خواب رفتگی دست و پا در تمامی موارد به منزله ابتلا به بیماری ام اس نیست، تاکید کرد: عوامل دیگری مانند سندرم کارپال تونل، کمبود آهن، چربی‌خون بالا و کمبود ویتامین نیز سبب خواب رفتن دست و پا می‌شوند.

وی افزود: مبتلایان به ام اس هنگامی که از خواب بر می‌خیزند احساس می‌کنند که یک غبار جلوی چشمانشان را فراگرفته است که به این عارضه اپتیک نورایتیس اطلاق می‌شود که در این مشکل یکی از اعصاب چشم انسان دچار التهاب شده و در نتیجه بینایی فرد با اختلال مواجه می‌شود.

حجازی بیان کرد: ۲۵ درصد از افراد در شروع بیماری ام اس دچار درگیری سر عصب اپتیک هستند که با پیشرفت این بیماری این میزان به حدود ۵۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه یادآور شد: احساس ضعف در اندام‌ها مانند دست یا پا به خصوص پس از راه رفتن طولانی مدت یا ورزش سنگین از علامت‌های شایعی است که در مبتلایان به ام اس بروز پیدا می‌کند که این نشانه به ویژه پس از حمام یا سونای داغ یا در معرض هوای گرم قرار گرفتن شدت پیدا می‌کند. همچنین در زنان در دوران عادت ماهانه احساس ضعف در اندام‌ها تشدید می‌شود.

حجازی اظهار داشت: از دیگر نشانه‌هایی که مبتلایان به ام اس از آن رنج می‌برند می‌توان به علامت‌های مخچه‌ای مانند اختلال در تعادل و صحبت کردن، لرزش دست، سرگیجه‌های شدید و مزمن، ناتوانی در گرفتن اشیاء و حرکات ناموزون چشمی اشاره کرد که البته شیوع این علائم از میزان پایینی برخوردار است.

وی با بیان این که علامت‌های ساقه مغزی از دیگر نشانه‌های بیماری ام اس محسوب شده و به صورت سرگیجه، دوبینی و به ندرت اختلال در بلع ظاهر می‌شوند، عنوان کرد: از دیگر نشانه‌های مبتلایان به ام اس می‌توان به عارضه (INO) (فلج اعصاب حرکتی چشم، اغلب عصب ۶) اشاره کرد که در این اختلال وقتی فرد به سمت راست نگاه می‌کند چشم چپش به داخل نمی‌آید و چشم راستش حرکت جبرانی دارد؛ بنابراین اگر این حالت دوطرفه باشد به خصوص در زنان جوان ما مشکوک به بیماری ام اس می‌شویم.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی قم تصریح کرد: فلج عصب زوج ۷ صورت، جاری شدن آب بزاق دهان، تغییر مزه غذا‌ها، احساس درد یا گرفتگی صورت، درد‌های خنجری در صورت، اندام‌ها و علامت‌های شناختی از دیگر نشانه‌های بیماری ام اس به شمار می‌آیند.

حجازی افزود: حدود ۴۰ تا ۷۰ درصد مبتلایان به ام اس با پیشرفت این بیماری دچار علامت‌های شناختی، کاهش حجم موثر سلول‌های مغزی، اختلال حافظه، اضطراب، نگرانی و اختلالات اسفنکتر می‌شوند.

وی عنوان کرد: شایع‌ترین سن بیماری ام اس بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بوده و بیش از ۷۰ درصد از بیماران در این سنین قرار دارند. افراد جوان که بدون علت خاصی دچار علائم بالینی نظیر ضعف دست و پا، اختلالات حرکتی، کاهش بینایی، دوبینی، سرگیجه و از دست دادن تعادل می‌شوند حتما باید به متخصص نورولوژیست مراجعه کنند تا آزمایش‌های مربوطه و (MRI) برای آن‌ها صورت گیرد.

روش‌های کنترل علائم بیماری ام اس

حجازی توصیه کرد: هنوز درمان قطعی برای بیماری ام اس وجود ندارد به دلیل این که یک علت واحد در پیدایش این عارضه نقش ندارد و چندین دسته علل در بروز آن دخالت می‌کنند، ولی با استفاده از روش‌هایی نظیر گفتگو با فرد بیمار، پرهیز از خستگی، اضطراب وکار زیاد، دوری از گرما و سایر روش‌های کمک درمانی افراد دچار این عارضه می‌توانند به زندگی عادی خود ادامه دهند.

وی یادآور شد: متاسفانه اکنون کشور ما در زمره کشور‌های با شیوع بالا از نظر بیماری ام اس قرار گرفته است. این در حالی است که در سال‌های گذشته ما جزء نواحی با شیوع متوسط بوده ایم. همچنین طبق بررسی‌های صورت گرفته اگر افراد زمینه‌ی ژنتیکی ابتلا به بیماری ام اس را داشته باشند، ولی به میزان کافی در معرض نور خورشید قرار گرفته و دچار کمبود ویتامین D ۳ نباشند در تمام طول عمرشان علائم این عارضه را تجربه نمی‌کنند.