خاموشی به بهانه مازوت و به دلیل عدم تخصیص بودجه برای خرید گازوئیل
هیرش سعیدیان- شرکت توانیر جدول خاموشی‌ها در استان تهران را منتشر کرد. بر اساس این جدول، خاموشی‌ها در این استان تنها در مناطق فقیرنشین و حاشیه‌ای مانند ملارد، قرچک، اسلامشهر، رباط کریم، خاوران، پرند و پاکدشت رخ خواهد داد.
در حال حاضر خاموشی‌ها در استان کرمانشاه اجرایی شده و بر اساس اطلاعیه وزارت نیرو، جدول زمانبندی خاموشی در فاز اول در ۸ استان کشور و در بازه زمانی ۹ تا ۱۷ به مدت ۲ ساعت اجرایی خواهد شد.
فاطمه مهاجرانی در توییتی تلاش کرد دلیل اصلی خاموشی‌ها را به تلاش برای حفظ سلامت و محیط زیست ارتباط دهد و در این رابطه نوشت: «شرط عدالت نیست، برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند. می‌توان برای مدت محدودی خاموشی منظم را جایگزین، تولید سم برای عموم شهروندان کرد» توانیر نیز در اطلاعیه خود به «تصمیمات اتخاذ شده مبنی بر عدم مصرف مازوت در برخی نیروگاه‌ها» اشاره کرد.
ایرنا خبرگزاری رسمی دولت هم در گزارشی با عنوان «پایان تامین برق به قیمت جان» دلیل تصمیم دولت برای خاموشی‌های گسترده در کشور را به قطع مصرف مازوت در راستای سلامتی شهروندان نسبت داد.
محمدجعفر قائم‌پناه، معان اجرایی رئیس‌جمهوری هم در اظهاراتی مشابه اعلام کرد: «پس از بررسی‌ها رئیس جمهور پزشکیان دستور داد که به‌دلیل آلودگی خاص ایجادشده در مناطق اراک، کرج و اصفهان که ناشی از مازوت‌سوزی درحدود ۱۶ میلیون تن است و باعث آلودگی هوا و بیماری می‌شود، مازوت‌سوزی در این سه نیروگاه متوقف شود.»
جدول روشنایی به جای جدول خاموشی
مهدی مسائلی دبیر سندیکای تولیدکنندگان برق، اما در بیاناتی متضاد با مسئولین دولتی، دلیل اصلی خاموشی‌ها را «کمبود سوخت نیروگاه‌ها» عنوان کرد و گفت: «ما مدت‌هاست که مشکل سوخت داریم و سال‌هاست که در چهارضلعی غیرمنتظم آب، سوخت، پول و مدیریت گیر کرده‌ایم و این مشکلات بر صنعت زیرساختی برق سایه انداخته است.»، ولی مشکل کمبود سوخت نیروگاه‌ها را چنان حاد برآور کرد که گفت: «حتی ممکن است به جایی برسیم که به جای خاموشی برنامه روشنایی به ما بدهند.»
مازوت سوزی دروغین
تلاش دولت برای توجیه خاموشی‌ها با قطع سوخت مازوت در حالی است که مدیرعامل وقت شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در ۸ آذر ۱۴۰۲ اظهار کرد: «در تهران و البرز به هیچ عنوان مازوت‌سوزی نداریم.»
در همین تاریخ نیز مدیر کل وقت دفتر برنامه ریزی و بهره برداری تولید شرکت برق حرارتی اعلام آمادگی نمود تا کلیه اسناد و مدارک را «در اختیار قرار دهد و ثابت کند» که نه شرکت پخش یک لیتر مازوت در اختیار ما قرار داده و نه ما یک لیتر مازوت سوزانده‌ایم!
سخنگوی صنعت برق هم در سال قبل گفت: کمتر از ۱۰ درصد نیروگاه‌های کشور امکان استفاده از سوخت مازوت را دارند و نیروگاه‌ها در مراکز پرجمعیت از سوخت گاز یا گزوئیل استفاده می‌کنند. مسئولین دیگری نیز مانند رئیس وقت مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های شهر‌های مانند تهران و کرج را بار‌ها تکذیب کردند.
۸۰ درصد ذخیره گازوئیل نیروگاه‌ها به اتمام رسیده است
به گفته مدیر یکی از شرکت‌های فعال در حوزه تامین برق نیروگاهی به دلیل اهمال کاری در دولت سیزدهم و عدم موفقیت دولت چهاردهم برای خرید و ذخیره سازی گازوئیل، حدود ۸۰ درصد ذخائر گازوئیل ۱۸ نیروگاه گازی و سیکل ترکیبی کشور به اتمام رسیده و ذخائر این نیروگاه‌های کلیدی تنها در حد ۲۰ درصد است. این تعداد نیروگاه به تنهای برق حدود ۲۰ میلیون نفر از گستره جمعیتی کشور را تامین می‌کنند.
علیرضا غفوری‌فرد کارشناس انرژی نیز گفت: سوخت اصلی نیروگاه‌های کشور غالباً گاز طبیعی است و گازوئیل و مازوت برای این واحد‌ها بسیار گران‌تر از گاز تمام می‌شود.
کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز در مصاحبه‌ای بیان کرد: مجموع سطح ذخیره سوخت مایع در نیروگاه‌ها در ابتدای شهریور سال ۱۴۰۳ نسبت به ابتدای شهریور سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۳۶ درصد کمتر بود و در ابتدای شهریورماه ۱۴۰۳ که شروع استقرار دولت چهاردهم بوده، سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل، ۴۳ درصد کمتر و سطح ذخایر مازوت نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل، ۲۳ درصد کمتر بوده است.
عدم تخصیص گاز به نیروگاه‌ها
بر اساس گفته‌های فعالین صنعت برق، یکی از دلائل اصلی خاموشی‌ها عدم تخصیص به موقع گاز به نیروگاه‌ها است، به گونه‌ای که در آبان ماه، گاز بسیار کمتری نسبت به آنچه باید به نیروگاه‌ها تخصیص داده می‌شد، تحویل نیروگاه‌ها شده و سوخت مایع بیشتری در نیروگاه‌ها به مصرف رسیده و این مسئله نقش اساسی را در کاهش ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها داشت.
تنها ۱۶ نیروگاه از ۱۴۳ نیروگاه
بر اساس جدوال منتشر شده در سایت سندیکای تولید کنندگان برق کشور در حال حاضر به غیر از چند نیروگاه کوچک مقیاس با مصارف خاص مانند نیروگاه تولید برق فولاد مبارکه، از ۱۴۳ نیروگاه اصلی و جنرال کشور، تنها ۱۶ نیروگاه بخاری امکان استفاده از سوخت مازوت را دارند. در واقع در ۱۲۷ نیروگاه کشور اساساً از نظر فنی امکان استفاده از سوخت مازوت وجود ندارد و قاطبه نیروگاه‌های تولید کننده برق به ویژه در استان‌های پرجمعیت تنها به دو نوع سوخت گازوئیل و گاز طبیعی متکی هستند.
دومین دارنده منابع گازی جهان دست به دامن ترکمنستان
ایران دومین دارنده ذخائر گازی جهان است، اما به دلیل عدم سرمایه گذاری در پارس جنوبی، قریب ۱ دهه است برای تامین کسری گاز نیروگاه‌ها در فصول سرد سال به واردات گاز از ترکمنستان متکی است، با این همه عشق آباد به دلیل عدم پرداخت بدهی‌ها علاوه بر قطع صادرات گاز، شکایتی را نیز علیه ایران در محاکم بین المللی مطرح کرده است.
برخی ناظران عدم صداقت دولت و تلاش آن‌ها برای توجیه خاموشی با ژست دلسوزی برای سلامت مردم را نکوهش کردند و خواستار آن شدند که دولت چهاردهم با اخذ مالیات از خصولتی‌ها و کاهش بودجه صدها نهادی خاص، بودجه لازم برای واردات یا تولید گازوئیل را فراهم کند.
