اگر قلب شما این طور می‌تپد در خطر سکته مغزی هستید!
شاید فکر کنید بیماری‌های قلبی چه ارتباطی با سکته‌های مغزی دارند، اما خوب است بدانید که ما سکته مغزیِ ناشی از اختلالات قلب و عروقی هم داریم و خیلی وقت‌ها سکته مغزی ناشی از وجود بیماری‌های قلبی در ما است. به خصوص بیماری‌هایی که هیچ وقت به خاطرشان به پزشک مراجعه نکرده‌ایم و درمان مناسبی نگرفته‌ایم.
فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین عوامل مشترک بین سکته مغزی و بیماری‌های قلبی است. فشار خون بالا باعث آسیب دیدن عروق خونی می‌شود و خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهد که می‌تواند به سکته مغزی منجر شود. موضوعی که خیلی از افراد - حتی افراد مسن - از آن خبر ندارند.
دکتر گلاره بنی‌هاشمی، متخصص مغز و اعصاب، موضوع ارتباط بین بیماری‌های قلبی و بروز سکته قلبی را شفاف‌تر می‌کند و توضیح می‌دهد: برای وقوع سکته مغزی دلایل متعددی وجود دارد که یکی از آن‌ها بیماری‌های قلبی است. افرادی که بیماری‌های قلبی دارند به خصوص کسانی که اختلال ریتم ضربان قلب دارند که به آن آریتمی گفته می‌شود، یا کسانی که تعویض دریچه قلب انجام داده‌اند اگر دارو‌های خود را مرتب و منظم مصرف نکنند، ممکن است دچار سکته مغزی شوند.
دکتر بنی‌هاشمی درباره دلیل آن توضیح می‌دهد: دلیل بروز سکته در این افراد این است که نظم ضربان قلب در آنان به هم می‌خورد و داخل قلب‌شان لخته خون تشکیل می‌شود و این لخته با پمپاژ قلب به مغز فرستاده می‌شود که به این حالت آمبولی گفته می‌شود.
این متخصص مغز و اعصاب می‌گوید: ما یک بیماری به اسم فیبریلاسیون دهلیزی هم داریم که باعث به هم خوردن نظم ضربان قلب می‌شود. خیلی از افراد سن بالا این بیماری را دارند و خودشان نمی‌دانند و درنتیجه درمان مناسبی هم نمی‌گیرند. همین خودش یکی از دلایل بروز سکته مغزی است. در حالی که اگر به موقع مراجعه کنند و درمان مناسبی بگیرند، احتمال وقوع سکته لااقل به این دلیل کم می‌شود.
دکتر بنی‌هاشمی درباره نشانه به هم خوردن نظم ضربان قلب می‌گوید: ضربان قلب روی یک ریتم منظمی است و سر ثانیه‌هایی خیلی منظم می‌زند. اگر یک فرد مسن (بالای ۶۵ سال) می‌بیند که ضربان قلبش نامنظم می‌زند و مثلا به جای تق تق تق تق، این طور می‌زند؛ تق تق تتتق تق، تتتق تق، باید به پزشک مراجعه کند. این مورد ممکن است در جوانان هم پیش بیاید و نمی‌توانیم بگوییم، چون طرف جوان است، دچار چنین بیماری‌هایی نمی‌شود. متاسفانه خیلی از بیماران مسن و حتی خیلی از افراد جوان از بیماری‌های قلبی و عروقیِ خود اطلاعی ندارند.
خیلی‌ها از ابتلای خود به فشار خون خبر ندارند!
این متخصص مغز و اعصاب می‌گوید: بعضی از مراجعین ما ۷۰ سال به بالا سن دارند و از ابتلای خود به فشار خون خبر ندارند! مثلا وقتی از آن‌ها می‌پرسیم که فشار خون دارند یا نه، می‌گویند نه. یا بعضی از آن‌ها وقتی می‌پرسیم آخرین بار کی فشار خون خود را اندازه گرفته‌اند؟، جواب می‌دهند بیماری یا مساله‌ای پیش نیامد که فشار خون خود را چک کنیم. در حالی که غربالگری و کنترل بیماری‌هایی مثل فشار خون و دیابت باید از یک سن خاصی شروع شود و به صورت دوره‌ای (مثلا ماهی یک بار) هم چک شود تا اگر لازم بود، فرد دارو مصرف کند.
دکتر بنی‌هاشمی می‌گوید: ما چند سطح غربالگری داریم؛ یک سطح قبل از وقوع سکته و یک سطح بعد از بروز سکته؛ بنابراین اگر قبلش و با دیدن نشانه‌هایی مثلا در نوع تپش قلب خود مواجه شدید، باید مراجعه کنید تا دمان مناسبی بگیرید که به سکته مغزی منجر نشود.
به گفته این متخصص، یک سری بیماری زمینه‌ایِ عروق هم باعث بروز سکته مغزی می‌شوند که باید توسط پزشک شناسایی شود. ما در افراد جوانی که سکته می‌کنند، کلیه‌های آن‌ها را به صورت آزمایشی چک می‌کنیم. بعضی از آن‌ها معمولا یک بیماری ژنتیکی دارند که باعث می‌شود یا عروق‌شان زودتر از افراد عادی پاره شود یا خون‌شان نسبت به افراد دیگر راحت‌تر لخته می‌شود. ما با آزمایش و معاینه تا حدی می‌توانیم آگاهی پیدا کنیم و تشخیص دهیم. پس مراجعه به موقع به پزشک خیلی مهم است.
آمار بالای سکته مغزی در کشور‌های در حال توسعه
سکته مغزی همیشه یکی از شایع‌ترین عوامل مرگ و میر در کل جهان بوده است. این عارضه در بعضی از کشور‌ها دومین و در برخی کشور‌ها سومین عامل مرگ و میر محسوب می‌شود، اما نکته این است که آمار سکته در افراد جوان در کشور‌های در حال توسعه نسبت به کشور‌های توسعه‌یافته بیشتر است. این را دکتر بنی‌هاشمی می‌گوید و توضیح می‌دهد: یک دلیلش بالا بودن آمار تصادفات به خصوص تصادفات با موتور در این کشور‌ها و از جمله کشور ما است. به خاطر همین سکته جوانان در کشور ما شایع‌تر است.
این متخصص مغز و اعصاب ادامه می‌دهد: دلیل دیگر این است که شناسایی افراد دچار سکته مغزی در کشور بیشتر شده و ثبت آمار‌ها هم در سال‌های اخیر افزایش یافته است. مثلا بیمارانی که با اورژانس تماس می‌گیرند، زودتر شناسایی می‌شوند و به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند و طبیعتا آمار بالاتر می‌رود.
او می‌گوید: آمار مخصوص بیماران سکته مغزی که در طول ماه به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، مستقیما به وزارت بهداشت گزارش می‌شود. برای همین ثبت آمار افراد سکته مغزی در سال‌های گذشته خیلی بهتر از قبل شده است. پس لزوما آمار سکته مغزی در کشور افزایشی نداشته و شناسایی و ثبت آن‌ها است که بیشتر از قبل شده است.
بنی‌هاشمی درباره آمار وقوع سکته مغزی در افراد جوان کشور می‌گوید: آماری از سکته مغزی افراد جوان در ایران ندارم و این را وزارت بهداشت باید اعلام کند، اما مثلا در کشور توسعه‌یافته‌ای مثل آمریکا سالانه حدود ۸۰۰ هزار سکته مغزی در افراد ۱۸ تا ۴۵ سال رخ می‌دهد؛ یعنی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد کل سکته‌ها در آمریکا مربوط به گروه‌های سنی جوانان است. در کشور‌های در حال توسعه، سکته مغزی در جوانان تا ۳۰ درصد هم می‌رسد.
