همه ما توجه ویژهای به قلب، مغز و حتی پوست خود داریم. چراکه همه میدانیم اینها عضوهای اصلی و مهمی از بدن هستند و بیماری آنها تهدید کننده زندگی ما خواهد بود. اما در مورد دیگر اندامهای مبهم بدن چه؟ مثلا کیسه صفرا، درباره آن چه میدانید؟
در اینجا میخواهیم علائم و نشانههای مشکلات و ناراحتیهای کیسه صفرا را با هم بررسی کنیم، اما ابتدا آن را بهتر میشناسیم و با کارهایی که برای ما انجام میدهد آشنا میشویم.
کیسه صفرا چه کار میکند؟
کیسه صفرا، کیسهای کوچک است که صفرای تولیدشده در کبد در آن نگهداری میشود. این کیسه در زیر کبد قرار گرفته و در پاسخ به غذایی که ما میخوریم، مخصوصا غذاهای پر چرب، مقداری صفرا را از طریق مجاری صفراوی به داخل روده کوچک میریزد (تصویر بالا) و نقش بسیار مهمی در هضم و جذب چربیهای غذایی بر عهده دارد.
به طور معمول، کیسه صفرا اندامی کوچک و بی آزار است که باعث ناراحتی و بیماری خاصی در فرد نمیشود، مگر زمانی که مشکل خاصی آزادسازی صفرا از آن را کاهش دهد و یا مجاری را مسدود کند. عوامل متعددی وجود دارند که میتوانند منجر به ایجاد این مشکلات کیسه صفرا شوند.
از جمله عواملی که باعث بروز این مشکلات در کیسه صفرا میشوند:
۱- سنگ صفرا
این وضعیت به شرایطی اطلاق میشود که سنگهای کوچک و یا گاهی یک سنگ بزرگ در داخل کیسه صفرا ایجاد شود.
در برخی موارد سنگ صفرا منجر به دردی شدید در فرد میشود، اما حدود ۹۰ درصد مبتلایان به سنگ صفراوی هیچ گونه علامتی ندارند.
در برخی موارد، سنگ صفراوی برای بیش از ۱۰ سال با فرد میماند و هیچ علامتی ایجاد نمیکند.
۲- کولیک صفراوی
کولیک صفراوی به شرایط جدی تری اطلاق میشود که سنگ صفرا در مجرای صفراوی ایجاد یک انسداد میکند. دراین حالت کیسه صفرا برای از میان برداشتن این انسداد شدیدا منقبض میشود و فرد احساس دردی شدید خواهد داشت. این انقباضات شدید و دردهای همراه با کولیک صفراوی معمولا یک تا دو ساعت طول میکشد. اما از آنجایی که حملهای و برگشت پذیر هستند تا زمانی که فرد به فکر درمان بیفتد، همچنان با فرد میمانند.
۳- التهاب کیسه صفرا
التهاب کیسه صفرا میتواند در اثر وجود سنگهای صفراوی، مصرف الکل، عفونتها و حتی تومورهایی که باعث ترشح بیش از حد صفرا میشوند ایجاد شود. اما باز هم شایعترین علت ایجاد آن سنگهای صفراوی خواهد بود. التهاب کیسه صفرا میتواند دورهی چند هفتهای داشته باشد. تب در این بیماری شایع نیست.
در ۲۰ درصد از موارد ممکن است، کیسه صفرای ملتهب توسط باکتریهای عفونی مورد حمله قرار بگیرد و عفونی شود. گاهی نیز پیش میآید که کیسه صفرا پاره شود که در این شرایط فورا توسط عمل جراحی خارج میشود.
فراموش نکنید حملات مکرر درد در این بیماری مراجعه به پزشک را ضروری خواهد کرد، مخصوصا زمانی که این دردها با تب نیز همراه باشد.
و، اما علائم بیماریهای کیسه صفرا
در اینجا میخواهیم به شایعترین علائم و نشانههای بیماریهای کیسه صفرا بپردازیم. اگرچه علائم و نشانههای اختصاصی هر یک از بیماریها نامبرده با دیگری متفاوت اند، اما به طور کلی علائمی وجود دارد که مواجهه با آنها، نشانگر وجود یک مشکل و ناهنجاری در کیسه صفرا میباشد.
شایعترین علائم و نشانههای بیماریهای کیسه صفرا از قرار زیر اند:
- درد شدید در ناحیه شکم
- دردی که به شانه راست میزند و گاهی کمر را نیز درگیر میکند.
- دردی که بعد از خوردن غذا تشدید میشود، مخصوصا اگر غذایی چرب مصرف شده باشد.
- دردی که تیز و کرامپی است.
- دردی که با یک نفس عمیق تشدید میشود.
- درد در ناحیه قفسه سینه
- سوزش سر دل، سوء هاضمه و احساس زیاد شدن گاز معده
- احساس پری در شکم
- تهوع، استفراغ و تب
- لرز
- احساس درد با لمس شکم، مخصوصا در قسمت راست فوقانی شکم
- زردی (پوست و چشم ها)
- تغییر رنگ غیر طبیعی مدفوع (مخصوصا به رنگ روشنتر و خاکستری)
برخی از مشکلات کیسه صفرا مانند سنگهای صفراوی ریز که مجرای صفراوی را مسدود نمیکنند، معمولا هیچ علامت و ناراحتی را ایجاد نمیکنند.
این نوع سنگها معمولا هنگاه عکسبرداری با اشعه ایکس برای یک بیماری دیگر و یا انجام عمل جراحی در ناحیه شکم و به طور اتفاقی تشخیص داده میشوند.