نیویورکتایمز به نقل از دو مقام ایرانی روز پنجشنبه ۱۴ نوامبر (۲۴ آبان) گزارش داد که ایلان ماسک که از مشاوران نزدیک به دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده آمریکا با نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در گفتوگویی با هدف کاهش تنشها بین ایران و آمریکا دیدار کرده است. دو مقام ایرانی در گفتگو با نیویورکتایمز از این دیدار به عنوان گفتگویی با هدف کاهش تنش میان آمریکا و ایران یاد کردند.
شبکه سیبیاس نیوز نیز شامگاه جمعه مدعی شد این دیدار در اقامتگاه سفیر ایران در سازمان ملل در نیویورک انجام شده است. این رسانه آمریکایی نوشته هنوز مشخص نیست ترامپ از دیدار ماسک و ایروانی آگاه بوده یا خیر.
به نوشته ایسنا، روز جمعه و یکی از نمایندگان هیأت دائمی ایران در سازمان ملل در پاسخ به پرسش خبرگزاری تاس درباره ادعای رسانه آمریکایی درباره دیدار ماسک و ایروانی گفت: «در این باره نظری نداریم.»
اما انتشار خبر دیدار ایلام ماسک، وزیر «بهینهسازی دولت» دولت دوم «دونالد ترامپ» رئیسجمهور منتخب آمریکا با نماینده ایران در سازمان ملل، واکنشهای متفاوتی در پی داشته است. برخی از آن استقبال و برخی نیز به تندی از دولت پزشکیان بخاطر این دیدار انتقاد کرده اند.
روزنامههای دنیای اقتصاد، جمهوری اسلامی، رسانه های جریان اصلاحات و اعتدال از این دیدار استقبال کرده اند و در آن سو روزنامه کیهان به شدت از آن انتقاد کرده است.
روزنامه دنیای اقتصاد به نقل از علی واعظ نوشته: «همه چیز با ترامپ امکان پذیر است. به نظر میرسد او علاقهمند به توافق با ایران است.»
روزنامه جمهوری اسلامی هم دیدار ماسک و ایروانی را به فال نیک گرفته و نوشته است: هرچند این خبر و گفتگو رسمیت ندارند ولی میتوانند آغازی برای پیمودن راهی جدید در سیاست خارجی کشورمان تلقی شوند. مسئولان دولتی جمهوری اسلامی ایران نیز در اظهارنظرهایشان طی یک هفتهای که از انتخاب مجدد دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا گذشته، علائمی نشان دادهاند که به معنای اعلام آمادگی برای کاهش تنشها دانسته میشوند. وزیر امور خارجه کشورمان برای حل مشکلات با غرب اعلام آمادگی کرد و گفت انتخاب ما مذاکره و دیپلماسی است نه رویاروئی و تقابل. وی همچنین از مذاکره درباره حل و فصل باقیمانده مسائل هستهای استقبال کرد. رئیس جمهور پزشکیان نیز قبل از این و در واکنش به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا گفته بود: در توسعه روابط با کشورها نگاه بسته و محدود نخواهیم داشت. این سخنان، مواضع شفافی را مطرح میکنند که اگر به مرحله عمل و اجرا نیز برسند، تحول مهمی در سیاست خارجی کشورمان به وجود خواهد آمد. منظور این نیست که تمام مشکلات با پیمودن این مسیر به سرعت رفع خواهند شد ولی تردیدی نیست که برای رفع تدریجی مشکلات باید نقطه آغازی وجود داشته باشد. برای مشخص شدن نقطه آغاز، توجه به فرصتها از اهمیت زیادی برخوردار است. در موارد زیادی بیتوجهی به فرصتها موجب از دست رفتن امکان ورود به مسیری میشود که پیمودن آن منافع ملی و مصالح عمومی را دربردارد. مسئولان نظام جمهوری اسلامی نباید به سیاستی متمایل شوند که راه را برای تحقق خواستههای دشمنان این نظام باز میکند. تردید نباید کرد که دیپلماسی اگر حسابشده، هوشمندانه و برنامهریزی شده باشد از هر سلاح دیگری قویتر و کارآمدتر است. دیپلماسی قوی میتواند تمام سلاحهای دشمن را از کار بیندازد و راه را بر اجرائی شدن توطئهها ببندد.
اما حسین شریعتمداری در واکنش به این دیدار در روزنامه کیهان نوشت: این پرسش از برادر عزیزمان جناب آقای پزشکیان، در میان است که آیا ملاقات نماینده ایران در سازمان ملل متحد با نماینده ترامپ، به صورت «پنهان»! و در یک مکان «مخفی»! و خودداری طرفین از اعلامنظر درباره انجام این ملاقات، با اطلاع رئیسجمهور محترم کشورمان صورت پذیرفته و یا بدون اطلاع ایشان بوده است؟! اگر با اطلاع ایشان بوده است، اولاً؛ تناقض میان این ملاقات ذلتبار و برخاسته از دیپلماسی التماسی با اظهارات و شعارهای جناب پزشکیان چگونه قابل تعریف است؟! و اگر ملاقات یادشده، بدون اطلاع رئیسجمهور محترم و در بیخبری جناب ایشان صورت پذیرفته، نماینده کشورمان در سازمان ملل با کدام مجوز قانونی دست به این اقدام زده و حیثیت ایران اسلامی و قدرتمند را نزد بیگانگان و اصلیترین دشمن ایران و ایرانیان مخدوش و لکهدار کرده است؟! اساساً چرا اصرار داشتهاند که این ملاقات پنهان و در مکانی مخفی انجام شود؟! و چرا هر دو سوی ماجرا از پاسخ درباره انجام یا عدم انجام آن طفره رفتهاند؟! این ملاقات با مواضع بارها اعلامشده آقای عراقچی، وزیر محترم امور خارجه کشورمان نیز در تناقض آشکار است. از آنجا که این ملاقات با مواضع بارها اعلامشده رئیسجمهور همخوانی ندارد، بعید به نظر میرسد که با اطلاع ایشان صورت پذیرفته باشد. اگرچه در این میان، نمیتوان و نباید نقش برخی مشاوران بداندیش و کجاندیش به رئیسجمهور را نادیده گرفت! این نکته نیز گفتنی است که حتی اگر ملاقات نماینده ایران در سازمان ملل متحد با اجازه و اطلاع ریاست محترم جمهوری نیز صورت گرفته باشد، اقدامی غیرقانونی است، چرا که اقدامات و اموری از این دست در فهرست سیاستهای کلان نظام تعریف شدهاند و دولت نمیتواند به تنهائی درباره اقداماتی از این دست، تصمیم بگیرد. انتظار آن است که رئیسجمهور محترم با فراخوان نماینده ایران در سازمان ملل متحد، مخالفت شدید دولت جمهوری اسلامی ایران را با این ملاقات اعلام نموده و گفتوگوهای انجامگرفته و قول و قرارهای احتمالی(!) در این نشست «مخفیانه و پنهان»! را رسماً بیاعتبار و کانلمیکن اعلام کند.
این ماجرا خیلی سریع میتواند به مشکل تبدیل شود!
به نوشته انتخاب، همزمان با اعتراض کیهان از دیدار ایلان ماسک و سفیر ایران «جوئیش اینسایدر» رسانه حامی اسرائیل نیز از این دیدار انتقاد کرد و نوشت: تهران میداند که ایلان ماسک اکنون هر روز تمام وقت با رئیسجمهور است. اگر او پیامی را منتقل میکند، در واقع ترامپ است که سخن میگوید. اگر این ایده بزرگ ماسک باشد و نه تهدیدی واضح که از سوی فرمانده کل قوای آینده به ایران منتقل میشود، این ماجرا میتواند خیلی سریع به مشکل تبدیل شود.
گفتنی است که نیویورکتایمز به نقل از منابع مطلع نوشته بود که دیدار آقای ماسک و آقای امیرسعید ایروانی بیش از یک ساعت به طول انجامیده و در مکانی محرمانه برگزار شده است.
این منابع ایرانی که به شرط ناشناس ماندن با نیویورکتایمز صحبت کردند، این نشست را «مثبت» و «دلگرم کننده» توصیف کردند.
استیون چونگ، مدیر ارتباطات آقای ترامپ، در پاسخ به این سوال که آیا چنین جلسهای برگزار شده است، گفت: «ما در مورد گزارش ملاقاتهای خصوصی که اتفاق افتاده یا نیفتاده، اظهار نظر نمیکنیم.»
به نوشته یورونیوز، این دو مقام ایرانی گفتند که دیدار با آقای ماسک راه حلی برای برقراری ارتباط غیرمستقیم با آمریکا فراهم کرد و به ایران اجازه داد تا از نشستن مستقیم با یک مقام آمریکایی خودداری کند.
با این حال، آقای ماسک به زودی نقشی رسمی در کابینه آتی ترامپ خواهد داشت و به همراه فردی دیگر مشترکا هدایت «دپارتمان کارآمدی دولت» را بر عهده میگیرد.
یکی از مقامات وزارت خارجه ایران به نیویورکتایمز گفت که آقای ایروانی در این دیدار به آقای ماسک پیشنهاد کرده است که از وزارت خزانهداری آمریکا معافیتهای تحریمی بخواهد و از این طریق برخی از تجارتهای خود را به تهران بیاورد.