واکنش تهران به ادعای پوتین؛ ماجرای انتقال نیروهای ایرانی در سوریه چه بود؟
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: حضور مستشاری ایران در سوریه از ابتدا با هدف کمک به ارتش این کشور و برای مقابله با تروریسم و جلوگیری از سرایت ناامنی به محیط پیرامونی و کل منطقه بود، تصمیم برای خروج نیروهای مستشاری نیز اقدامی مسئولانه و با در نظرگرفتن شرایط حاکم بر سوریه و وضعیت منطقه صورت گرفت.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور فدراسیون روسیه اخیرا در جریان نشست خبری سالانه تحت عنوان «تماس مستقیم» برای نخستین بار از زمان سقوط دولت بشار اسد در سوریه به پرسش‌هایی درباره تحولات میدانی منتهی به خارج شدن بشار اسد از دمشق همچنین هماهنگی‌های انجام شده میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به عنوان دو بازیگر فعال در پرونده سوریه در سیزده سال اخیر پاسخ داد.
بخش‌هایی از سخنان رئیس جمهور روسیه در این نشست خبری با واکنش‌هایی در میان افکار عمومی و البته فضای رسانه‌ای کشور روبه رو شده است. به عنوان نمونه، ولادیمیر پوتین با اشاره به اینکه روسیه هیچ نیروی زمینی در سوریه نداشته گفت: «دو پایگاه ما در آنجا است، یکی پایگاه نیروی هوایی و دیگری پایگاه نظامی-دریایی. مؤلفه زمینی متشکل از نیروهای مسلح خود سوریه و برخی دیگر، همانطور که همه می‌دانیم چرا که هیچ نکته پنهانی وجود ندارد، به اصطلاح یگان‌های رزمی طرفدار ایران بودند. حتی در برهه‌ای از زمان ما نیروهای عملیات ویژه را از آنجا بیرون کشیدیم. کار ما آنجا صرف جنگیدن نبوده است.»
رئیس جمهور روسیه در پاسخ به این سوال که چه اتفاقی در روز‌های پایانی در سوریه رخ داد که بسیاری معادله‌های جاری را بر هم زد، روایت خود را از آنچه در میدان نظامی رخ داده و گفت: «زمانی که گروه‌های مخالف مسلح به حلب نزدیک شدند، حدود ۳۰ هزار نفر از حلب دفاع می‌کردند. ۳۵۰ شبه نظامی وارد شهر شدند. نیروهای دولتی و همراه با آن واحد‌های به اصطلاح طرفدار ایران بدون درگیری عقب نشینی و مواضع خود را منفجر کردند و رفتند. به استثنای چند مورد که درگیری‌های مسلحانه رخ داد، در سراسر خاک سوریه وضعیت اینگونه بود. اگر قبلاً مثلاً همین دوستان ایرانی از ما می‌خواستند که به آن‌ها کمک کنیم تا واحدهایشان را به خاک سوریه منتقل کنند، حالا از ما می‌خواهند که آن‌ها را از آنجا خارج کنیم. ما ۴ هزار رزمنده ایرانی را از پایگاه حمیمیم تخلیه و به تهران منتقل کرده ایم. برخی واحد‌های به اصطلاح طرفدار ایران بدون ورود به درگیری به لبنان و برخی دیگر به عراق رفتند.»
از زمان وقوع دور تازه‌ای از تحولات در سوریه و خروج بشار اسد از این کشور به مقصد روسیه، مقام‌های متعدد ایرانی از وزیر خارجه تا سخنگوی وزارت خارجه و سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوریه با حضور در برنامه‌های متفاوت تلویزیونی و برگزاری نشست خبری به بیان تحولات رخ داده در سوریه چند هفته و چند روز منتهی به سقوط دولت بشار اسد پرداخته اند؛ اما نکاتی که رئیس جمهور روسیه در نشست خبری سالانه مطرح کرد از جنبه برخی جزئیات مطرح شده تازگی داشت.
در همین راستا از اسماعیل بقائی، ایرنا از سخنگوی وزارت امور خارجه درباره سخنان اخیر رییس جمهور روسیه سوال کرده است.
اسماعیل بقائی با یادآوری سابقه طولانی همکاری و هماهنگی میان ایران و روسیه در مواجهه مشترک با تروریسم در سوریه، گفت: اینکه طرف‌های دخیل در تحولات سوریه روایت‌های خاص خود راجع به علل و عوامل تحولات و نقش بازیگران مختلف داشته باشند، غیر طبیعی نیست. در عین حال به نظر می‌رسد برخی موارد مطرح‌شده در مورد نقش مستشاری ایران در سوریه در روز‌های پایانی منتهی به سقوط دمشق، مبتنی بر اطلاعات دقیق نبوده باشد.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: حضور مستشاری جمهوری اسلامی ایران در دمشق از ابتدا با هدف کمک به ارتش سوریه برای مقابله با تروریسم و جلوگیری از سرایت ناامنی به محیط پیرامونی و کل منطقه بود و تصمیم‌گیری در مورد خروج نیروهای مستشاری نیز اقدامی مسئولانه و با در نظرگرفتن شرایط و ملاحظات حاکم بر محیط امنیتی -نظامی - سیاسی سوریه و وضعیت منطقه صورت گرفت.
بقائی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران بنا به دعوت دولت قانونی و مستقر سوریه در این کشور حضور یافته افزود: ایران و سوریه همکاری‌های اثربخش را در سال‌های متمادی در برابر تروریسم داشتند و موفق شدند مانع از ریشه‌گیری جریان خطرناک داعش در سوریه و عراق و گسترش تروریسم در منطقه شوند.
وی افزود: بعد از سقوط داعش، حضور نظامی ایران در خطوط دفاعی سوریه تغییر یافته و خطوط دفاعی محدود به کمک مستشاری به سوریه برای جلوگیری از احیای داعش و تروریسم تکفیری و نیز تقویت توان نظامی این کشور در برابر ماجراجویی‌های رژیم صهیونیستی شد که این اقدام موفقیت آمیز بود و آن‌چنان که همگان دیدند با خروج نیروهای مستشاری ایران از سوریه، رژیم اشغالگر بلافاصله بخش‌های راهبردی از سرزمین سوریه را اشغال کرد و همزمان زیرساخت‌های حیاتی دفاعی آن کشور را منهدم کرد.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی درباره آمار مطرح شده پیرامون تعداد اتباع ایرانی منتقل شده از سوریه به ایرنا می‌گوید: این افراد شامل خانواده دیپلمات‌ها و کارکنان نمایندگی‌های دیپلماتیک -کنسولی و فرهنگی ایران در سوریه و زائران ایرانی و تعدادی زائر غیر ایرانی و افرادی بود که برای کمک به آوارگان لبنانی به سوریه رفته بودند. همه این افراد با هواپیما‌های ایرانی و از طریق فرودگاه حمیمیم که با همکاری روسیه همواره به عنوان فرودگاه کمکی در کنار فرودگاه دمشق استفاده می‌شد، به ایران منتقل شدند.
سخنگوی وزارت خارجه در پایان این گفتگو تاکید کرد که ایران و روسیه دارای روابط مهم در حوزه‌های گوناگون بوده و گفتگو‌های دو کشور به طور مداوم در سطوح مختلف در جریان است، ترجیح می‌دهیم تبادل نظرات و تجربیات نیز از مجاری رسمی انجام شود.
