وقت کشی کارفرمایان در جلسات مزدی با حربه دستمزد منطقه ای
در سال‌های اخیر، یکی از چالش‌های بزرگ اقتصادی در بسیاری از کشور‌های در حال توسعه و حتی در برخی کشور‌های پیشرفته، مسئله تعیین دستمزد واقعی کارگران بوده است. دستمزد‌های غیرواقعی و پایین‌تر از سطح معیشت بسیاری از کارگران را در معرض مشکلات اقتصادی و اجتماعی قرار داده است. در این میان، یکی از مفاهیم مهمی که به تازگی در بحث‌های اقتصادی مطرح شده است، "دستمزد واقعی " است که به معنای دستمزدی است که قادر باشد نیاز‌های اساسی یک فرد را پوشش دهد و همچنین قدرت خرید کافی برای زندگی شرافتمندانه را فراهم سازد.
از نگاه کارشناسان دستمزد واقعی به میزان درآمدی اطلاق می‌شود که کارگر پس از کسر هزینه‌های زندگی بتواند از آن برای تامین نیاز‌های ضروری خود و خانواده‌اش استفاده کند. در حقیقت، دستمزد واقعی به معنای دستمزدی است که نه تنها به پوشش هزینه‌های پایه مانند مسکن، غذا و بهداشت کمک می‌کند، بلکه اجازه می‌دهد تا کارگر از امکانات رفاهی و فرهنگی نیز بهره‌مند شود. در حال حاضر، دستمزد‌ها به اندازه‌ای پایین هستند که حتی قادر به پوشش هزینه‌های اولیه زندگی نیستند.
سید سعید فتاحی، مشاور کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران درباره اینکه چرا نمایندگان کارفرمایان در شورای عالی کار اواخر سال پیشنهاد مزد منطقه‌ای را مطرح میکنند گفت: چند سالی است که نمایندگان کارفرمایان در شورای عالی کار در واپسین روز‌های اسفند ماه هر سال بحث مزد منطقه‌ای رو پیش می‌کشند که به نظر ما فعالان کارگری اگر این پیشنهاد به نفع کارگران است، چرا در اول هر سال این مباحث پیش کشیده نمی‌شود؟!
وی ادامه داد: اگر این موضوع به نفع کارگران است می‌بایست، از شروع سال تا پایان سال و همگام با برگزاری جلسات شورای عالی کار، نتایج مزد منطقه‌ای در آنجا تصمیم گیری شود. به نظر بنده کشیدن این مبحث در آخرین روز‌های سال به نوعی تلف کردن وقت برای رسیدن به نتیجه دلخواه دولت و نمایندگان کارفرمایان هست.
فتاحی افزود: دولت و کارفرمایان زمان میخرند تا در ساعات و لحظات آخر سال و در جلسه آخر شب با اعلام درصد افزایش مزد، دیگر برای کارگران راهی باقی نماند و این کار سال‌ها هست که انجام می‌شود و جامعه کارگری مجبور است تا با این درصد اعلامی خیلی کمتر از تورم واقعی بسوزد و بسازد.
مشاور کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران اظهار داشت: انتظار جامعه کارگری از نمایندگان شورای عالی کار این هست که این پیشنهاد را اگر واقعا به صورت کارشناسی می‌خواهند پیش ببرند در اول سال و از فروردین ماه شروع کنند و برای سال ۱۴۰۵ این تصمیم را البته با نظرات دقیق و جلسات آنالیز شده با همراهی نمایندگان کارگران و کارشناسان در حوزه کارگری اقدام نمایند تا بیشتر از این جامعه زحمت کش کارگری متضرر نشود.
وی افزود: کارگران از دولت انتظار دارند، میزان افزایش اعلامی از طرف شورای عالی کار را به آخرین روز‌های سال نکشاند و همگام با تورم واقعی مبنی بر اجرای صحیح قانون یعنی ماده ۴۱ قانون کار اقدام نماید و بتواند با کنترل تورم، افزایش این شورا را برای کارگران حفظ کند، چرا که میزان افزایش مزد کارگران تنها در یکی دو ماه برای کارگران اثر دارد.
فتاحی بیان کرد: در صورتی که تورم کنترل نشود، افزایش دستمزد برای قدرت خرید کارگران کارآیی ندارد. شاید اگر رئیس جمهور در جلسه شورای عالی کار باشد، دستور افزایش واقعی مزد کارگران را نسبت به تورم بدهد تا کارگران بیشتر از این شرمنده خانواده خودشان نباشند. عقبه مزد کارگران زحمتکش در سالیان گذشته باید محاسبه شود تا دستمزد واقعی کارگران بروز شود.
گاهی این سوال پیش می‌آید که چرا تعیین دستمزد واقعی ضروری است؟
مقابله با فقر: یکی از مهم‌ترین دلایل ضرورت تعیین دستمزد واقعی، مقابله با فقر و نابرابری‌های اجتماعی است. دستمزد‌های پایین باعث می‌شوند که بسیاری از کارگران در فقر شدید به سر ببرند و نتوانند از حداقل امکانات زندگی بهره‌مند شوند.
تقویت توان خرید: تعیین دستمزد واقعی به افزایش توان خرید کارگران و در نتیجه تقویت اقتصاد داخلی کمک می‌کند. وقتی مردم قادر به خرید کالا‌ها و خدمات بیشتر باشند، این امر موجب افزایش تقاضا و رشد اقتصادی خواهد شد.
پایداری اجتماعی: در جوامعی که دستمزد واقعی به درستی تعیین نشده است، نارضایتی‌های اجتماعی افزایش می‌یابد. این نارضایتی‌ها می‌توانند منجر به اعتراضات، اعتصابات و بی‌ثباتی اجتماعی شوند.
حمایت از رشد بهره‌وری: دستمزد‌های عادلانه باعث می‌شود که کارگران انگیزه بیشتری برای کار و بهره‌وری داشته باشند. زمانی که کارگران احساس کنند که دستمزدشان متناسب با زحمات و کار آنهاست، کیفیت کار آنها افزایش خواهد یافت.
چالش‌های موجود در تعیین دستمزد واقعی بسیار زیاد است. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، نوسانات اقتصادی و تورم است که باعث تغییر مداوم قیمت‌ها و قدرت خرید می‌شود. همچنین، در برخی از کشور‌های در حال توسعه، فشار‌های اقتصادی و مشکلات مالی باعث شده است که کارفرمایان نتوانند دستمزد‌های کافی به کارگران پرداخت کنند.
نتیجه‌گیری
تعیین دستمزد واقعی نه تنها از منظر عدالت اجتماعی اهمیت دارد، بلکه به تقویت اقتصادی کشور و پایداری اجتماعی نیز کمک می‌کند. بنابراین، نیاز به سیاست‌گذاری دقیق و متناسب با شرایط اقتصادی، به منظور تعیین دستمزد‌های واقعی و حفظ حقوق کارگران، امری ضروری است.
