استیون والت: ایران تنها شانس ترامپ برای کسب جایزه نوبل است
«استیون والت» استاد روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد، در گفت‌وگویی به بررسی ابعاد مختلف سیاست‌های داخلی و خارجی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا پرداخت.
والت در گفت‌و‌گو با شبکه قطری «الجزیره»، با اشاره به تغییرات بنیادینی که در دولت دوم ترامپ رخ داده است، تاکید کرد که دوران ترامپ یکی از رادیکال‌ترین دوره‌های تاریخ سیاسی ایالات متحده است.
او تصریح کرد: «این رادیکال‌ترین ریاست‌جمهوری در تاریخ آمریکاست. دولت ترامپ از این باور نشأت می‌گیرد که ساختار‌های داخلی و روابط بین‌المللی فعلی آمریکا معیوب و خطرناک هستند.»
وی افزود: «ترامپ در تلاش است تا تقریباً تمامی نهاد‌های داخلی آمریکا را به شیوه‌ای بنیادین تغییر دهد و بسیاری از روابط بین‌المللی آمریکا را متحول کند.»
به گفته والت، رئیس‌جمهور آمریکا با تکیه بر الگوی دیکتاتور‌های کلاسیک، به دنبال تضعیف یا حذف نهاد‌های نظارتی و موازنه قواست. او در این باره توضیح داد: «ترامپ به دنبال حذف تمام منابع مستقل قدرت است؛ کنگره، دستگاه قضایی، رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و جامعه تجاری همه باید تحت فشار قرار گیرند تا هیچ نهادی نتواند بر قدرت اجرایی او نظارت کند.»
او افزود: «ترامپ در دولت اول خود این اقدامات را امتحان کرد، اما با بسیاری از این اقدامات مقابله شد. ترامپ چهار سال فرصت داشت تا اشتباهات خود را بررسی کند و اکنون او احساس می‌کند که با انتخاب مجدد، اقدامات او تأیید شده و اساساً در حال بررسی این است که دقیقاً چقدر می‌تواند در روند خود پیش برود.»
ترامپ قلدری ارضاناپذیر است
استاد دانشگاه هاروارد با اشاره به واکنش جامعه آمریکا نسبت به اقدامات ترامپ خاطرنشان کرد: «در ابتدا مردم شوکه شده بودند، اما ۲ اتفاق مهم روی داد. نخست آن‌که تلاش‌ها برای سازش با ترامپ بی‌فایده بود و دوم، واکنش منفی بازار‌های مالی و جامعه تجاری آمریکا که شوک اقتصادی جدی وارد کرد.»
او با اشاره به تلاش ترامپ برای سرکوب دانشگاه کلمبیا و موافقت اولیه این دانشگاه با درخواست‌های دولت ترامپ گفت: «وقتی عده‌ای همچون دانشگاه کلمبیا سعی کردند مقامات دولت ترامپ را راضی کنند یا دلجویی کنند، آنها راضی نشدند و بازگشتند و خواسته‌های بیشتری مطرح کردند. این به همه این نشان داد که اگر سعی کنید آنها را راضی کنید، نتیجه‌ای نخواهد داشت.»
والت تأکید کرد: «یک قلدر هرگز راضی نمی‌شود. پس قربانی بعدی می‌دانست که نباید درخواست‌های دولت را اجرا کند.»
او افزود: «اشتباه دوم دولت ترامپ، موج اقدامات اقتصادی بود که آنها انجام دادند. بلافاصله بازار سهام، جامعه تجاری و بازار اوراق قرضه از اقدامات ترامپ وحشت‌زده شدند. به نظر من، این امر حداقل تا حدی دولت را در برخی از جنبه‌های سیاست اقتصادی هوشیار کرد. بنابراین، ممکن است ببینید که ما در واقع به نقطه اوج ترامپ رسیده‌ایم، جایی که نفوذ به مرور زمان شروع به کاهش می‌کند. فکر می‌کنم این همان چیزی است که باید به آن امیدوار باشیم.»
سیاست خارجی؛ از چندجانبه‌گرایی به جهان‌بینی قدرت‌محور
در بخش دیگری از این گفت‌و‌گو، استیون والت به سیاست خارجی ترامپ پرداخت و تأکید کرد که این سیاست‌ها بر مبنای «بازنگری بنیادین در روابط جهانی آمریکا» شکل گرفته‌اند. به باور او «ترامپ معتقد است که دنیا آمریکا را فریب داده و روسای جمهور پیشین اجازه این وضعیت را داده‌اند؛ بنابراین باید با اعمال قدرت، این روابط را به نفع آمریکا تغییر داد.»
او با انتقاد از نزدیک شدن ترامپ به افرادی همچون «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه، «شی جین‌پینگ» رئیس جمهور چین و «محمد بن‌سلمان» ولی‌عهد عربستان سعودی افزود: «ترامپ به شدت مجذوب رهبران خودکامه است و آرزو دارد مثل آنها حکومت کند. او دنیایی را تصور می‌کند که سران قدرت‌مدار بدون نگرانی از پارلمان‌ها و قوانین، با هم معامله می‌کنند.»
والت با اشاره به خطرات این رویکرد اظهار داشت: «چنین جهانی سرشار از بی‌ثباتی و کشمکش خواهد بود؛ چرا که کشور‌ها برای تغییر وضع موجود به زور متوسل می‌شوند و آمریکا به‌تدریج اعتماد متحدان دیرینه خود را از دست می‌دهد.»
این استاد دانشگاه تصریح کرد: «ترامپ در حال نابودی روابط آمریکا با نزدیک‌ترین دوستان این کشور است. یک استراتژیست باهوش، جنگ با کانادا را انتخاب نمی‌کند. احتمالاً دانمارک، بزرگترین طرفدار آمریکا در اروپاست، با این وجود ترامپ در پی خواسته خود برای تصاحب گرینلند، در حال پیکار و ایجاد تنش با دانمارک است.»
او افزود: «در نهایت، از آنجایی که ترامپ فکر می‌کند غیرقابل پیش‌بینی بودن یک فضیلت است. چیزی که او متوجه نمی‌شود این است که با گذشت زمان، هیچ‌کس نمی‌خواهد با کسی که نمی‌توان به حرفش اعتماد کرد، معامله کند؛ زیرا مطمئن نخواهد بود که ایالات متحده چه خواهد کرد. این به نفع آمریکا نیست. در نهایت، مدیریت جهان را دشوارتر می‌کند.»
انفعال ترامپ در موضوع فلسطین
استاد دانشگاه هاروارد در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با الجزیره، در پاسخ به شباهت سیاست ترامپ به سیاست «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا درمورد رژیم صهیونیستی و جنگ غزه گفت: «سیاست ترامپ نسبت به غزه، تفاوت چندانی با بایدن ندارد. هر ۲ دولت از اقدامات اسرائیل ناراضی بودند، اما هیچ‌کدام از اهرم‌های فشار خود برای تغییر وضعیت استفاده نکردند.»
با این حال، والت یکی از ویژگی‌های مثبت ترامپ را اجتناب از درگیری‌های نظامی دانست. او در این‌باره گفت: «ترامپ برخلاف بسیاری از سیاستمداران جنگ‌طلب، تمایل چندانی به شروع جنگ نداشت. او حتی در برابر فشار‌ها برای اقدام نظامی علیه ایران مقاومت نشان داد و دربرابر درخواست نتانیاهو برای حمله به ایران مقاومت کرده است.»
این استاد دانشگاه با اشاره به توقف حملات تجاوزکارانه آمریکا به یمن افزود: «ترامپ برای مدت کوتاهی حوثی‌ها (انصارالله) را بمباران کرد. وقتی مشخص شد که این کار جواب نمی‌دهد، او از حمله به یمن دست کشید و با وجود عدم پیروزی آمریکا، اعلام پیروزی کرد. برخلاف بایدن، ترامپ به هیچ کشور خارجی علاقه‌ای ندارد. او فقط شیفته خودش است.»
او همچنین با اشاره به نارضایتی کشور‌های عربی از وضعیت غزه خاطرنشان کرد: «ترامپ به حرف سعودی‌ها و کشور‌های خلیج فارس گوش می‌دهد و آنها از او خواسته‌اند در حمایت از اقدامات اسرائیل تجدیدنظر کند.»
این استاد دانشگاه احتمال فشار ترامپ بر «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی برای پذیرش راه‌حل ۲ دولتی را بعید دانست و در همین راستا گفت: «نتانیاهو بخش عمده عمر سیاسی خود را صرف مخالفت با تشکیل کشور فلسطین کرده است و بعید است تحت فشار ترامپ کوتاه بیاید.»
چشم‌انداز توافق هسته‌ای با ایران و جایزه صلح نوبل
والت افزود: «ترامپ به جزئیات علاقه‌ای ندارد. او شیفته بیان طرح‌هایی عظیم است و زمانی که این طرح‌ها شکست می‌خورند، همیشه مقصر را فرد دیگری اعلام می‌کند.»
او با اشاره به نقش «استیو ویتکاف» در دولت ترامپ گفت: «ترامپ فردی را مسئول غزه و اوکراین کرده یک دلال املاک است و نمی‌تواند موضوعات غزه و اوکراین را حل کند.»
والت با اشاره به مذاکرات جاری بین ایران و آمریکا افزود: «ترامپ به‌دنبال توافق با ایران است و این مسئله اسرائیلی‌ها را نگران کرده است. او به‌دنبال جنگ با ایران نیست.»
استیون والت در ادامه تحلیل خود با اشاره به تمایل ترامپ برای کسب جایزه صلح نوبل، گفت: «ترامپ در جستجوی یک دستاورد بزرگ دیپلماتیک است. او شیفته دریافت جایزه صلح نوبل است. ترامپ در اوکراین یا غزه به جایزه صلح نوبل نخواهد رسید، اما شاید ایران تنها شانس او برای دریافت جایزه صلح نوبل باشد.»
لابی اسرائیل؛ از گذشته تا امروز
استاد دانشگاه هاروارد در پاسخ به سوالی درباره نفوذ لابی رژیم صهیونیستی در آمریکا گفت: «ما در کتاب خود در سال ۲۰۰۷ پیش‌بینی کردیم که لابی اسرائیل مانع از تحقق راه‌حل ۲ دولتی خواهد شد. این تحلیل امروز نیز معتبر است.»
والت تصریح کرد: «جالب خواهد بود که ببینیم، با توجه به گفت‌وگوی قبلی‌مان، آیا اختلاف نظر ترامپ با نتانیاهو در طول زمان بر نحوه تفکر حزب جمهوری‌خواه در مورد آن تأثیر خواهد گذاشت یا خیر. حزب لیکود و نتانیاهو به شدت روی جمهوری‌خواهان حساب می‌کنند. آنها قرار بود حامیان اصلی نتانیاهو و حزب باشند. این ممکن است در نهایت به ضرر خودشان تمام شود.»
او افزود: «افکار عمومی در آمریکا تغییر کرده است. حمایت بدون قید و شرط از اسرائیل دیگر در میان دموکرات‌ها محبوبیت گذشته را ندارد؛ اما این تغییر هنوز بر سیاست‌های رسمی آمریکا تأثیر نگذاشته است.»
نافرمانی مدنی؛ راهی برای مقابله با ترامپ
والت با اشاره به اینکه آمریکا کاملاً از نقش رهبری جهانی خود عقب‌نشینی نکرده، توضیح داد: «آمریکا در اروپا ممکن است حضور نظامی خود را کاهش دهد، اما در خاورمیانه حضور خود را حفظ کرده و در آسیا برای مقابله با چین حضورش را تقویت کرده است.»
او همچنین با اشاره به گسترش اعتراضات داخلی در آمریکا، درباره نقش شهروندان در مقابله با اقدامات دونالد ترامپ گفت: «در چنین شرایطی، نافرمانی مدنی غیرخشونت‌آمیز یکی از مؤثرترین روش‌هاست. اگر سیاست‌های ترامپ پیامد‌های منفی جدی برای آمریکا داشته باشد، روند اعتراضی تقویت خواهد شد.»
استاد دانشگاه هاروارد هشدار داد: «نگرانم که این دولت به‌دنبال فرصت‌هایی برای سرکوب باشد و اگر اعتراضات به خشونت کشیده شود، ممکن است بهانه‌ای برای سرکوب به دست‌آورد.»
او با اشاره به سابقه استفاده ترامپ از اختیارات اضطراری گفت: «ترامپ در دور اول خود ۱۳ بار از اختیارات اضطراری استفاده کرد و در سه ماه نخست دور دوم نیز هشت بار به این ابزار متوسل شده است.» والت تأکید کرد: «ترامپ با گماردن وفاداران شخصی در مناصب کلیدی، تلاش می‌کند وفاداری به خودش را جایگزین وفاداری به قانون اساسی کند.»
والت در پایان، با اشاره به تبعات سیاست‌های ترامپ برای جایگاه جهانی آمریکا گفت: «ترمیم اعتبار آمریکا پس از ترامپ دوم بسیار دشوارتر از دوره اول خواهد بود. برای بازسازی اعتبار آمریکا، دولت آینده باید اشتباهات گذشته را بپذیرد و مرتکبان تخلفات را پاسخگو کند؛ بدون این پاسخگویی، احیای اعتماد جهانی ممکن نخواهد بود.»
