نوشابه مضرتر است یا شکلات؟
متخصصانِ دانشگاه بریگم‌یانگ در ایالت یوتا و موسساتی در آلمان می‌گویند که نوشیدن قند ممکن است نسبت به خوردن آن (به شکل خوراکی جامد)، تاثیر منفی تری داشته باشد.
آنها دریافتند که نوشیدن قند به‌طور پیوسته با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است و سایر منابع قند با خطر کمتری همراه هستند. از میان ۳۸ میلیون آمریکایی مبتلا به دیابت، بین ۹۰ تا ۹۵ درصد دیابت نوع ۲ دارند.
«کارن دلا کورته»، استاد علوم تغذیه در دانشگاه بریگم‌یانگ در اظهاراتی گفت: این نخستین مطالعه‌ای است که رابطه‌ای مستقیم و مشخص بین میزان مصرف قند از منابع مختلف و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را ترسیم می‌کند. این موضوع روشن می‌کند که چرا نوشیدن قند چه از نوشابه باشد یا از آبمیوه، برای سلامتی بیشتر از خوردن آن مشکل‌زاست.
دلا کورته نویسنده اصلی این تحقیق است که به‌تازگی در مجله تخصصی علوم تغذیه «ادونسز این نوتریشن» (Advances in Nutrition) منتشر شد.
دلیل این تفاوت ممکن است با آثار متابولیکی مرتبط باشد. نوشیدنی‌های شیرین‌شده حاوی ماده‌ای هستند که به نام «قند‌های ایزوله» شناخته می‌شود؛ یعنی قند‌هایی که از میوه‌ها و منابع دیگر استخراج و سپس به غذا‌های فراوری‌شده افزوده می‌شوند. قند‌های افزوده در نوشیدنی‌های انرژی‌زا، لیموناد، نوشیدنی‌های ورزشی، نوشابه، نان، غلات صبحانه، ماست، غذا‌های کنسروی و سایر محصولات یافت می‌شوند.
به همین دلیل این قند‌ها تاثیر بیشتری بر قند خون دارند. تاثیری که می‌تواند سوخت‌وساز در کبد را تحت فشار قرار دهد و آن را مختل کند و به افزایش چربی کبدی و مقاومت به انسولین منجر شود. انسولین هورمونی است که به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند و به افراد مبتلا به دیابت که به آن نیاز دارند، اغلب انسولین تزریق می‌شود تا سطح قند خون آنها در محدوده طبیعی باقی بماند.
این در حالی است که قند‌های غذایی موجود در خوراکی‌های سرشار از مواد مغذی از جمله میوه‌ها و غلات کامل باعث فشار متابولیکی بر کبد نمی‌شوند. بلکه به دلیل وجود فیبر، چربی‌ها، پروتئین‌ها و سایر مواد مغذی مفید همراه، واکنش‌های متابولیکی آهسته‌تری ایجاد می‌کنند.
به گزارش ایندیپندنت، متخصصان برای رسیدن به این نتایج، داده‌های مربوط به بیش از نیم میلیون نفر در چند قاره را بررسی کردند. تحلیل این داده‌ها نشان داد که هر وعده اضافی حدود ۳۵۵ میلی‌لیتری از نوشابه و سایر نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند در روز، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را به میزان ۲۵ درصد افزایش می‌دهد.
نویسندگان گفتند: این رابطه قوی نشان داد که افزایش خطر نسبی از همان نخستین وعده روزانه آغاز می‌شود و هیچ آستانه حداقلی وجود ندارد که مصرف زیر آن بی‌خطر به‌نظر برسد.
علاوه بر این، هر وعده اضافی حدود ۲۴۰ میلی‌لیتری از آبمیوه در روز خطر نسبی را ۵ درصد افزایش داد.
به‌طور کلی، مصرف زیاد قند با افزایش خطر چاقی، دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی‌عروقی و سرطان مرتبط است. اما طبق اعلام دانشکده پزشکی هاروارد، قند به بدن در تامین انرژی کمک می‌کند و «نقش مهمی در تغذیه» دارد.
دلا کورته گفت: این مطالعه بر ضرورت تدوین توصیه‌های حتی سختگیرانه‌تری برای قند‌های مایع، مانند آنهایی که در نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند و آبمیوه یافت می‌شوند، تاکید دارد، زیرا به نظر می‌رسد که این قند‌ها به‌طور زیانباری با سلامت متابولیکی ارتباط دارند. راهنمایی‌های تغذیه‌ای آینده ممکن است همه قند‌های افزوده را به‌طور کلی رد نکنند، اما تفاوت تاثیر قند را بر اساس منبع و شکل آن در نظر بگیرند.
