بررسی آخرین آرایش سیاسی کشور در گفت‌وگوی غلامعلی دهقان با همشهری‌ماه
نهادینه‌شدن جریانه میانه کشور با انتخاب حسن روحانی
جریان‌های سیاسی مختلف پس از انتخابات ریاست‌جمهوری جان تازه‌ای گرفته‌اند و شاهد فعالیت دیگرباره آنها هستیم. در این گفت‌وگو غلامعلی دهقان سخنگوی حزب اعتدال و توسعه، ضمن بررسی اجمالی ساختار سیاسی حال حاضر کشور پیش‌بینی کرده جریان‌های مختلف سیاسی به انسجام بیشتری خواهند رسید.
آفتاب‌‌نیوز :
آفتاب: دهقان سیال بودن جریان‌های سیاسی کشور را آفت اصلی فعالیت‌هایشان دانسته است.
در وضعیت حاضر تقسیم بندی جریان‌های سیاسی کشور را چگونه می‌بینید؟
در شرایط فعلی سیاسی کشور، با توجه به آخرین انتخابات ریاست‌جمهوری -که روحانی با شعار تدبیر و امید و گرایش به اعتدال در رفتارهای سیاسی داخلی و خارجی رای قابل توجهی آورد- می‌توان سه جریان فکری سیاسی عمده را از همدیگر تفکیک و متمایز کرد.
یک جریان اصولگرایان هستند که در همین انتخابات اخیر هم به عنوان یک طیف سیاسی حضور فعال داشتند و نمایندگان آنها از جلیلی به عنوان سخنگوی جبهه پایداری و جریان نزدیک به آیت‌الله مصباح شروع می‌شد و در میان این جریان به قالیباف در منتهی‌الیه دیگر طیف اصولگرایان ختم می‌شد، حتی می‌توان از محسن رضایی و حداد عادل - که بعد انصراف داد- و ولایتی به عنوان نماد راست سنتی که در انتخابات ۹۲حضور فعال داشتند یاد کرد. در کنار این جریان شاهد حضور فعال جریان اصلاح‌طلب بودیم که دکتر عارف این جریان را نمایندگی می‌کرد. اما جریان دیگری که در کنار این دو جریان فعال شده است و پس از انتخابات ۹۲، شاهد نقش‌آفرینی بیشتر آن نیز خواهیم بود، جریان میانه یا اعتدالگرایان است.
عده‌ای جریانی به نام اعتدال را برنمی‌تابند،آیا جریان اعتدالگرایی فرآورده حرکت‌های سیاسی در انتخابات اخیر است یا جریانی ریشه‌دار حساب می‌شود؟
شکل‌گیری این جریان به سال‌های آغازین دهه ۷۰برمی‌گردد و اولین نماد آن جریان حزب کارگزاران بود که در سال ۷۴برای حضور فعال در انتخابات مجلس پنجم شکل گرفت و در خلاء حضور جریان چپ توانست کرسی‌های قابل توجهی هم در مجلس پنجم به خود اختصاص دهد. این جریان در ادامه فعالیت‌های خود در دوم خرداد ۷۶در کنار جریان چپ که بعد‌ها اصلاح‌طلب نامیده شد، قرار گرفت، اما در نهمین دوره کاندیدای اختصاصی خود اکبر هاشمی رفسنجانی را داشت.
در این دوره انتخابات احزابی چون حزب اسلامی کار و اعتدال و توسعه مجموعه میانه‌رو را پررنگ‌تر کردند و مشخص بود این جریان می‌تواند بخش‌هایی از راست معتدل و چپ معتدل را با خود داشته باشد. این جریان در انتخابات ۹۲به صورت مستقل عمل کرد و هسته اصلی آن هم از اعتدال و توسعه حمایت کردند و با به قدرت رسیدن روحانی صراحتا می‌توان پیش‌بینی کرد نقش این جریان در عرصه سیاسی کشور پررنگ‌تر از همیشه است و می‌تواند در آینده نقش‌آفرینی کند؛ به خصوص که حوادثی چند هم این جریان را قوی‌تر از همیشه کرده است و آن هم سازوکار این جریان فکری سیاسی است که می‌تواند بخش‌هایی از جریان اصلاح‌طلب و بخش‌هایی از اصولگرایان را در هسته اصلی خود قرار دهد که کابینه فعلی روحانی همین‌طور است؛ یعنی عناصر میانه‌رو از همه طیف‌ها براساس تخصص‌های خود در جایگاه مناسبی قرار گرفته‌اند.
برخی اعتقاد دارند جریان اصلاح‌طلبی گرچه از بدنه جناح چپ تشکیل شده ولی این جریان هم در دوره‌های مختلف تغییرات عمده‌ای داشته است. در حال حاضر موقعیت این جریان و نسبتش با اعتدالگرایان را چگونه ترسیم می‌کنید؟
بی‌شک اصلاح‌طلبی یکی از جریانات اصیل و ریشه‌دار انقلاب اسلامی به شمار می‌رود. البته این جریان در دهه ۶۰تحت عنوان چپ شناخته می‌شد و بعد از تحولات خرداد ۷۶به عنوان جریان اصلاح‌طلب در عرصه سیاسی کشور فعالیت خود را ادامه داد. این جریان پس از فراز و فرودهای بسیار در انتخابات اخیر فرصتی داشت تا بتواند به بازسازی فکری و تشکیلاتی بپردازد، هر چند گزینه اصلی این جریان یعنی محمدرضا عارف بنابر مصالحی از گردونه رقابت خارج شد، اما این جریان نشان داد از بدنه قابل توجهی در میان روشنفکران، دانشگاهیان و جوانان کشور برخوردار است. در انتخابات هم از یکسو این گروه سیاسی همپوشانی‌هایی با جریان اعتدالگرا داشت و از سوی دیگر نوع نگاه روحانی سبب شد که بدنه جریان اصلاح‌طلب از روحانی حمایت کنند. بنابراین در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان پذیرفت سه جریان عمده داریم که هر کدام سلایق مختلفی در درون خود جا داده‌اند.
به طور معمول در پیکره احزاب سیاسی شاهد چرخش‌هایی هستیم که چندان در دیگر کشور‌ها معمول نیست. آیا این چرخش به کارآیی و مشی اعتدالی ضربه نمی‌زند؟
سیال بودن فضای سیاسی کشور یکی از خصوصیت‌های عرصه سیاسی ایران است. همین سیال بودن باعث می‌شود که به طور مشخص نتوان چشم‌انداز روشنی از آینده ترسیم کرد. با این وجود یک تحلیلگر سیاسی براساس داده‌های تاریخی و شرایط حال می‌تواند تحلیلی از فضای رقابتی کشور ارائه دهد و به نظر می‌رسد با توجه به انتخابات ۹۲و همچنین عبرت‌هایی که اهالی سیاست از ۳۴سال گذشته گرفته‌اند و با توجه به آنچه مرور سرفصل‌های تاریخ ایران نشان می‌دهد، جریان‌های پیروز معمولا بعد از مدتی پرخاشگری را شروع کرده‌اند و با دچار شدن به اختلافات داخلی و یافتن نقطه ضعف برای از دور خارج کردن همدیگر، رقیب اصلی را فراموش کنند. اگر بتوانیم از اینها درس بگیریم، امروز بدون مشکل می‌توانیم رفتار کنیم.
آینده جریان‌های سیاسی فعال در سپهر سیاسی کشور و نزدیکی و دوری‌شان به یکدیگر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جریان‌های سیاسی فکری که در حماسه ۲۴خرداد جاری نقش داشتند، باید از واگرایی جلوگیری کنند و این پیوند تشکیل شده را محکم‌تر کنند. با درایتی که از سران جریان اعتدالگرا و اصلاح‌طلبان سراغ داریم و انتظار آن می‌رود که ائتلاف اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان ادامه یافته، با حفظ انسجام به ویژه در انتخابات مجلس در اسفند ۹۴بتوانند پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری را تکرار کنند و قادر باشند مجلسی شکل دهند که همسو با نقطه نظرات رییس‌جمهوری و در مسیر اعتدال باشد.
در این میان پیش‌بینی می‌شود که قطعا اصولگرا‌ها هم به مقابله با واگرایی حاضر که سرنوشت آنها را با خطر مواجه کرده، بپردازند و حال که در عرصه قدرت نیستند، بیشتر به هم نزدیک شود.
اتفاقی که پیش از این هم در دوره مجلس هفتم شاهد بودیم و اصولگرایان با ترکیبی که به عنوان آبادگران شناخته می‌شد اختلافات خود را پوشانده، با استفاده از شرایط وقت به پیروزی رهنمون شدند. امید است طیف‌های سیاسی بتوانند در کنار هم و با درس گرفتن از گذشته و نگاه به آینده مشکلات را حل کرده و برای آبادانی کشور تلاش کنند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه خبرهای مرتبط
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید