آژانس قادر به راضی کردن طرفین نیست
مصاحبه دیلی استار با ری تکیه (Ray takeyh) کارشناس مسائل ایران در شورای روابط خارجی
آفتاب‌‌نیوز : 
دیلی استار نخستین پرسش خود را در ارتباط با فضای حاکم بر مذاکرات و توافقاتی که ممکن است حاصل شود، مطرح کرد. ری تکیه در پاسخ گفت: فضای مذاکرات غیر دوستانه است و لزوما نمی توان آن را مذاکره نامید. بلکه مذاکراتی برای تعیین چارچوب مذاکرات آینده بود، اما با توجه به دیدگاه های هر دو طرف فکر می کنم،این مذاکرات نه برای حل مسأله هسته ای ایران بلکه برای به دست آوردن اجماع در جامعه جهانی جهت اقدامات بعدی، صورت گرفت. اروپا و آمریکا چنین تصوری از مذاکرات داشتند. آنها با مطرح کردن مذکرات امیدوار بودند ایران آن را رد کند و متقابلا طرح روسیه را نیز رد خواهد کرد و این احتمال به وجود می آید که در اجلاس بعدی آژانس بین المللی انرژی هسته ای روسیه از طرح آنها (اروپا و آمریکا) برای ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت حمایت کند.
بنابراین با توجه به دیدگاهای اروپا و آمریکا به نظر می رسد این مذاکرات بیشتر با هدف (راضی کردن) روسیه و نه ایران طراحی شده بود.
از دیدگاه ایران نیز این مذاکرات برای حل مسأله (هسته ای ایران) در یک چارچوب قطعی نبود اما احتمال دارد مذاکره ابزاری باشد برای ایجاد سطحی از اختلاف در بین جامعه بین الملل و در نتیجه جلوگیری از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت به خاطر اینکه تا وقتی ایران در مذاکرات حضور پیدا می کند ارجاع پرونده هسته ای اش به شورای امنیت هیچ لزومی ندارد.
نتیجه اینکه از نظر هیچ یک از طرفین این مذاکرات با امید برای حل مسائل همراه نبود.
با توجه با اینکه طرح روسیه از حمایت آمریکا و اروپا برخوردار است و می تواند در مذاکرات آتی نقش قابل توجهی داشته باشد. دیلی استار در مورد این طرح و دلائل مخالفت ایران با آن می پرسد.
ری تکیه گفت: در این طرح بخشی از فعالیت های حساس هسته ای ایران به روسیه منتقل شود. البته ایران می تواند فرآوری اورانیوم را انجام دهد. اما غنی سازی در خاک روسیه انجام می شود. سپس اورانیوم غنی سازی شده به ایران بازگردانده می شود. البته سوخت مصرف شده در نیروگاه هسته ای ایران مجدداً به روسیه بازگردانده می شود. اما در مورد مخالفت ایران با این طرح. مخالفت ایران دوگانه است اول اینکه این یک مسأله حساس ملی است و ایران نمی خواهد برای تأمین انرژی داخل به قدرت های خارجی وابسته باشد. دوم آنها به حق خود برای داشتن چرخه کامل سوخت بر اساس ان. پی. تی اشاره می کنند. معتقدند ان. پی. تی این حق را به آنها داده و آنها می توانند زیر نظر بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای چرخه سوخت را تولید کنند.
در نتیجه طرح روسیه به نوعی نادیده گرفتن حقوقی است که در معاهده عدم تکثیر هسته ای آمده و ایرانی ها تمایلی به پذیرفتن آن ندارند. سوال بعدی این بود که مشکلات آژانس بین المللی انرژی هسته ای با ایران چیست؟ و آیا توانسته اند چیزی را که می گویید ایرانی ها انجام می دهند بدست آورند؟
ری تکیه در پاسخ به این سوال گفت: آژانس بین المللی انرژی هسته ای در موقعیت پیچیده ای قرار گرفته. آژانس بخشی از سازمان ملل است که از طریق بازرسی های خود رعایت مفاد معاهده عدم تکثیر هسته ای از سوی اعضاء را کنترل می کند. اتهامات آژانس بین المللی انرژی هسته ای نسبت به ایران فقدان شفافیت و ممانعت از ورود بازرسان آژانس به تأسیسات هسته ای اش می باشد.
مشکل آژانس این است که نمی تواند هیچ یک از طرفین را راضی کند. آمریکا و کشورهای دیگری که می خواهند ایران به شورای امنیت فرستاده شود در یک طرف قرار دارند. آژانس در مقابل این گروه می گوید هیچ مدرکی دال بر اینکه ایران برنامه تسلیحات هسته ای داشته باشد به دست نیامده بنابراین ارجاع به شورای امنیت با مخالفت روبرو می شود.
آژانس ایران را هم راضی نمی کند چرا که ایرانی ها معتقدند بعد از بیش از دو سال بازرسی بازرسان آژانس باید نتیجه گیری صورت بگیرد و رأی روشنی در مورد ایران صادر شود. بنابراین آژانس در وسط قرار گرفته و هیچ یک از طرفها را راضی نکرده است.
در ادامه دیلی استار با اشاره به سخنان اخیر رئیس جمهور ایران و ارتباط این سخنان با قصد ایران برای ساخت سلاح هسته ای این سؤال را مطرح می کند که آیا رئیس جمهور جدید ایران واقعا احساس می کند ایران برای دفاع از خود نیاز به تسلیحات هسته ای دارد؟
ری تکیه گفت: به طور قطع نمی توان در این مورد سخن گفت به نظر من زمینه های فکری رئیس جمهور ایران و طرفدارانش به دوران جنگ ایران با عراق در دهه 1980 باز می گردد. بر اساس درسهایی که از دوران جنگ به جا مانده ایران به توانایی بازدارندگی و تلافی جویانه قابل قبول نیاز دارد و نمی تواند برای محافظت از منافع ملی خود به معاهدات بین المللی متکی باشد. همین دیدگاه خاص دستیابی به سلاح هسته ای را توجیه می کند.
دیلی استار نخستین پرسش خود را در ارتباط با فضای حاکم بر مذاکرات و توافقاتی که ممکن است حاصل شود، مطرح کرد. ری تکیه در پاسخ گفت: فضای مذاکرات غیر دوستانه است و لزوما نمی توان آن را مذاکره نامید. بلکه مذاکراتی برای تعیین چارچوب مذاکرات آینده بود، اما با توجه به دیدگاه های هر دو طرف فکر می کنم،این مذاکرات نه برای حل مسأله هسته ای ایران بلکه برای به دست آوردن اجماع در جامعه جهانی جهت اقدامات بعدی، صورت گرفت. اروپا و آمریکا چنین تصوری از مذاکرات داشتند. آنها با مطرح کردن مذکرات امیدوار بودند ایران آن را رد کند و متقابلا طرح روسیه را نیز رد خواهد کرد و این احتمال به وجود می آید که در اجلاس بعدی آژانس بین المللی انرژی هسته ای روسیه از طرح آنها (اروپا و آمریکا) برای ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت حمایت کند. بنابراین با توجه به دیدگاهای اروپا و آمریکا به نظر می رسد این مذاکرات بیشتر با هدف (راضی کردن) روسیه و نه ایران طراحی شده بود.
از دیدگاه ایران نیز این مذاکرات برای حل مسأله (هسته ای ایران) در یک چارچوب قطعی نبود اما احتمال دارد مذاکره ابزاری باشد برای ایجاد سطحی از اختلاف در بین جامعه بین الملل و در نتیجه جلوگیری از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت به خاطر اینکه تا وقتی ایران در مذاکرات حضور پیدا می کند ارجاع پرونده هسته ای اش به شورای امنیت هیچ لزومی ندارد.
نتیجه اینکه از نظر هیچ یک از طرفین این مذاکرات با امید برای حل مسائل همراه نبود.
با توجه با اینکه طرح روسیه از حمایت آمریکا و اروپا برخوردار است و می تواند در مذاکرات آتی نقش قابل توجهی داشته باشد. دیلی استار در مورد این طرح و دلائل مخالفت ایران با آن می پرسد.
ری تکیه گفت: در این طرح بخشی از فعالیت های حساس هسته ای ایران به روسیه منتقل شود. البته ایران می تواند فرآوری اورانیوم را انجام دهد. اما غنی سازی در خاک روسیه انجام می شود. سپس اورانیوم غنی سازی شده به ایران بازگردانده می شود. البته سوخت مصرف شده در نیروگاه هسته ای ایران مجدداً به روسیه بازگردانده می شود. اما در مورد مخالفت ایران با این طرح. مخالفت ایران دوگانه است اول اینکه این یک مسأله حساس ملی است و ایران نمی خواهد برای تأمین انرژی داخل به قدرت های خارجی وابسته باشد. دوم آنها به حق خود برای داشتن چرخه کامل سوخت بر اساس ان. پی. تی اشاره می کنند. معتقدند ان. پی. تی این حق را به آنها داده و آنها می توانند زیر نظر بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای چرخه سوخت را تولید کنند.
در نتیجه طرح روسیه به نوعی نادیده گرفتن حقوقی است که در معاهده عدم تکثیر هسته ای آمده و ایرانی ها تمایلی به پذیرفتن آن ندارند. سوال بعدی این بود که مشکلات آژانس بین المللی انرژی هسته ای با ایران چیست؟ و آیا توانسته اند چیزی را که می گویید ایرانی ها انجام می دهند بدست آورند؟
ری تکیه در پاسخ به این سوال گفت: آژانس بین المللی انرژی هسته ای در موقعیت پیچیده ای قرار گرفته. آژانس بخشی از سازمان ملل است که از طریق بازرسی های خود رعایت مفاد معاهده عدم تکثیر هسته ای از سوی اعضاء را کنترل می کند. اتهامات آژانس بین المللی انرژی هسته ای نسبت به ایران فقدان شفافیت و ممانعت از ورود بازرسان آژانس به تأسیسات هسته ای اش می باشد.
مشکل آژانس این است که نمی تواند هیچ یک از طرفین را راضی کند. آمریکا و کشورهای دیگری که می خواهند ایران به شورای امنیت فرستاده شود در یک طرف قرار دارند. آژانس در مقابل این گروه می گوید هیچ مدرکی دال بر اینکه ایران برنامه تسلیحات هسته ای داشته باشد به دست نیامده بنابراین ارجاع به شورای امنیت با مخالفت روبرو می شود.
آژانس ایران را هم راضی نمی کند چرا که ایرانی ها معتقدند بعد از بیش از دو سال بازرسی بازرسان آژانس باید نتیجه گیری صورت بگیرد و رأی روشنی در مورد ایران صادر شود. بنابراین آژانس در وسط قرار گرفته و هیچ یک از طرفها را راضی نکرده است.
در ادامه دیلی استار با اشاره به سخنان اخیر رئیس جمهور ایران و ارتباط این سخنان با قصد ایران برای ساخت سلاح هسته ای این سؤال را مطرح می کند که آیا رئیس جمهور جدید ایران واقعا احساس می کند ایران برای دفاع از خود نیاز به تسلیحات هسته ای دارد؟
ری تکیه گفت: به طور قطع نمی توان در این مورد سخن گفت به نظر من زمینه های فکری رئیس جمهور ایران و طرفدارانش به دوران جنگ ایران با عراق در دهه 1980 باز می گردد. بر اساس درسهایی که از دوران جنگ به جا مانده ایران به توانایی بازدارندگی و تلافی جویانه قابل قبول نیاز دارد و نمی تواند برای محافظت از منافع ملی خود به معاهدات بین المللی متکی باشد. همین دیدگاه خاص دستیابی به سلاح هسته ای را توجیه می کند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید