آفتابنیوز : سرویس بینالملل- نشریه «فارین پالسی» درباره ارزیابی تحولات سال ۲۰۱۸ میلادی به بیان ده منازعه مهم در جهان پرداخته که از دید آن نشریه باید به آن توجهی جدی داشت.
به گزارش آفتابنیوز، «فارینپالسی» ده منازعه مهم سال ۲۰۱۸ را به شرح ذیل بر میشمارد:
۱-کره شمالی
آزمایشهای هستهای همزمان با لفاظیهای شدید از سوی کاخ سفید خطر جنگ در شبه جزیره کره و حتی بروز یک بحران هستهای فاجعهبار را در آن منطقه افزایش داده است. پیونگ یانگ ششمین آزمایش هستهای خود را در سپتامبر ۲۰۱۷ میلادی انجام داده و موشکهایی را نیز آزمایش کرده است. امریکا بر کره شمالی فشار اعمال میکند؛ این ناشی از ترس است. امریکا معتقد است که باید به هر قیمتی جلوی پیشرفت برنامه هستهای کره شمالی را گرفت چرا که آن کشور میتواند شرایط حمله به قاره امریکا با موشک مجهز به کلاهک هستهای را پیدا کند. در حال حاضر امریکا حداکثر فشار را بر کره شمالی وارد میکند. از طریق وضع تحریمها، اعمال نفوذ در شورای امنیت، فشار بر چین برای ختثی کردن اقتصاد کشور همسایه (کره شمالی) و مانورهای مشترک هوایی و دریایی با متحدان امریکا در شبه جزیره کره. تهدید بروز یک جنگ هستهای در سال ۱۲۰۱۸ جدیتر خواهد شد.
۲-منازعه میان امریکا و عربستان سعودی با ایران
این رقابت به طور قطع تعیینکننده خط و خطوط تحولات خاورمیانه در سال ۲۰۱۸ میلادی خواهد بود. سه رویداد به موازات یکدیگر حرکت خواهند کرد: تقویت اقتدار محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، استراتژی تهاجمی ترامپ در مورد ایران و پایانیافتن کنترل داعش بر عراق و سوریه. در نتیجه، واشنگتن و ریاض میتوانند تمرکز بیشتری بر روی ایران داشته باشند. به ادعای عربستان سعودی و امریکا، ایران با استفاده از انفعال کشورهای منطقه در کل کشورهای خاورمیانه نفوذ خود را تقویت کرده است و باید با اتحاد منطقهای نفوذ ایران را مهار کرد. در این استراتژی از فشارهای شدید استفاده میشود. از طریق اقتصادی با ابزار تحریم از سوی امریکا از طریق دیپلماتیک با فشار بر سعد حریری نخستوزیر لبنان برای واداشتن او به استعفا از مقاماش و از طریق نظامی که تاکنون توسط عربستان در یمن و اسرائیل در سوریه دنبال شده است.
اینکه آیا این استراتژی کارآمد خواهد بود یا خیر سوال دیگری است. واقعیت آن است که تهران و متحداناش هنوز هم دست بالا را در منطقه دارند و بشار اسد رییسجمهوری سوریه با کمک نیروی هوایی روسیه در سوریه غالب شده است. در سرتاسر عراق شبهنظامیان شیعه وابسته به ایران به موازات نهادهای دولتی عراقی قدرت دارند. در یمن انصارالله گروه کوچک مورد حمایت ایران عربستان سعودی را تحت فشار قرار داد و موشکهایی با هدفگیری تقریبا دقیق را به سوی ریاض شلیک کرده است. علیرغم تلاش عربستان سعودی آن کشور در تلاش برای تغییر توازن قوا شکست خورده است. سعد حریری در نهایت تصمیم گرفت از مقام خود استعفا ندهد و به حزب الله لبنان و میشل عون رییس جمهوری لبنان نزدیک شد. در یمن نیز ریاض نتوانسته با کارزار نظامی کاری را از پیش ببرد و با قتل «علی عبدالله صالح» رییسجمهوری سابق یمن نیز مهره خود را از دست داد. اکنون خروج از جنگ یمن برای عربستان پیچیدهتر شده است. دولت ترامپ نیز با موانعی مواجه است.
با توجه به سطح پایین دیپلماسی، خطر تشدید تنش میان ایران و امریکا وجود دارد. هرگونه تحریم تازه امریکا علیه ایران که تهران آن را نقض برجام میداند یا هر حمله موشکی انصارلله به ریاض یا ابوظبی که واشنگتن و ریاض، تهران را مسئول آن بدانند یا هر حمله اسرائیل در سوریه که در جریان آن ایرانیای کشته شود میتواند سبب شعلهورترشدن آتش منازعه در منطقه شود.
۳-بحران روهینگیا و بنگلادش
بحران روهینگیا وارد مرحله جدید و خطرناکی شده که تهدیدی برای گذار دموکراتیک و دشوار میانمار و بازگشت ثبات به آن کشور است. همچنین حضور پناهجویان در بنگلادش ثبات آن کشور را تهدید میکند. حمله ماه اگوست گروهی شبهنظامی تحت عنوان ارتش نجات روهینگیا در ایالت راخین میانمار سبب شد تا نظامیان واکنشی بیرحمانه نسبت به اقلیت مسلمان روهینگیایی نشان دهند که به فرار دستکم ۶۰۰ هزار روهینیگایی به بنگلادش منجر شد. سازمان ملل این اقدام را مصداق پاکسازی قومیتی دانسته است. در صورتی که این بحران ادامه یابد این خطر وجود دارد که گروه شبه نظامی مذکور با گروههای افراطی فراملی ادغام شود و حتی در میان آوارگان به عضوگیری بپردازد.
۴-یمن
با توجه به ۸ میلیون نفر در آستانه قحطی، یک میلیون مبتلا به وبا و بیش از سه میلیون آواره میتوان گفت که جنگ یمن احتمالا در سال ۲۰۱۸ نیز ادامه خواهد یافت. پس از کشتهشدن علی عبدالله صالح رییس جمهوری سابق یمن که به انصارالله پشت کرده بود و خواستار همدستی با عربستان سعودی شده بود، ریاض باور دارد که با دستهبندی یمنی ها به مردم و انصارالله میتواند کاری کند که هنوز هم راه حل نظامی علیرغم بالا بودن هزینه آن جوابگو باشد و هزینههای بیشتری را بر انصارالله تحمیل کند. چشمانداز مذاکرات احتمالی در آینده پیچیده است. نشانههایی نیز از ناراحتی امریکا از بمباران یمن توسط عربستان سعودی دیده میشود اما خصم ترامپ علیه دولت ایران سبب شده تا در نهایت واشنگتن مشوق ریاض برای بمباران یمن باشد.
۵-افغانستان
به نظر میرسد جنگ در افغانستان در سال ۲۰۱۸ میلادی تشدید خواهد شد. استراتژی تازه امریکا در افغانستان سرعت عملیات علیه طالبان را افزایش میدهد و حملات هوایی امریکا شدیدتر خواهند شد. هدف امریکاییها تشدید اقدام نظامی علیه طالبان برای متوقف کردن آنان و در نهایت دستیابی به اجماعی سیاسی است اما در حال حاضر استراتژی صرفا نظامی است. این استراتژی با موانع جدی مواجه است. علیرغم دستاوردهای تاکتیکی بعید است که بتوان کاملا طالبان را شکست داد. طالبان همچنین نشا داده که تمایلی به مذاکره ندارد. انتخابات پارلمانی برای ماه ژوئیه ۲۰۱۸ و انتخابات ریاستجمهوری افغانستان برای ۲۰۱۹ میلادی برنامهریزی شدهاند. پیشبینی میشود طالبان اقدامات نظامی را در این برهه زمانی افزایش دهد. از سوی دیگر امریکا در حال اعمال فشار بر پاکستان است و بعید نیست که پاکستانیها نیز طالبان را بیشتر تحریک کنند.
۶- سوریه
پس از نزدیک به هفت سال از جنگ در سوریه بشار اسد رییسجمهوری آن کشور با حمایت ایران و روسیه در قدرت باقی مانده است اما جنگ پایان نیافته است. قدرتهای منطقهای و بینالمللی در مورد حل و فصل بحران سوریه با یکدیگر اختلافنظر دارند. همزمان با خروج نیروهای داعش از سوریه رقابت میان گروههای دیگر در جریان است. در شرق سوریه مبارزه میان نیروهای طرفدار حکومت اسد یا شبه نظامیان مورد حمایت ایران به همراه حملات هوایی روسیه با نیروهای دموکراتیک سوریه مورد حمایت امریکا در جریان است. تاکنون کردها خودمختاری خود را بر مناطق تحت کنترل در داخل خاک سوریه اعمال کردهاند. اکنون اما با از بین رفتن داعش امکان رویارویی آنان با حکومت مرکزی سوریه بیشتر است. رقابت میان امریکا و ایران نیز در سوریه سبب میشود تا امریکا درصدد جلوگیری از افزایش نفوذ ایران در سوریه و رسیدن آن کشور به دریای مدیترانه باشد و همین موضوع تنش را افزایش خواهد داد. در جنوب غربی سوریه نیز در مرز با اسرائیل، اسرائیلیها از حضور شبهنظامیان تحت حمایت ایران در جولان نگران هستند. اینکه آیا مسکو میتواند مانع از پیشروی این نیروهای تحت حمایت ایران شود یا خیر بعدا مشخص خواهد شد. اسرائیل با حملات خود قصد مهار ایران در جولان را دارد اما در صورت خطای محاسباتی، بحران میتواند به لبنان نیز گسترش یابد.
۷-ساحل
در منطقه ساحل در آفریقا دولتهای ضعیف و درگیریهای جمعی و خشونتهای مذهبی اوضاع را بدتر میکنند. بحران کشور مالی در سال ۲۰۱۲ میلادی سبب شد تا نیروهای افراطی در آن منطقه رشد کنند و بحران به مسایگان مالی یعنی نیجر و بورکینافاسو نیز گسترش یابد. ضعف دولتها در این منطقه عامل اساسی گسترش خشونتها بوده است. برای جلوگیری از گسترش دامنه منازعه باید علاوه بر تلاشهای نظامی استراتژی سیاسی نیز تدوین کرد.
۸-جمهوری دموکراتیک کنگو
اراده «جوزف کابیلا» رییسجمهوری کنگو برای تداوم در قدرت ماندن سبب گسترش بحران در کنگو و ایجاد بحران انسانی شد که اکنون در زمره بدترین شرایط جهان است. در پایان سال ۲۰۱۶ میلادی توافقی برای برگزاری انتخابات درسال ۲۰۱۷ میلادی حاصل شد که طبق آن کابیلا متعهد به کنارهگیری از قدرت میشود با این حال، سال گذشته وعدهاش را عملی نکرد. در ماه نوامبر کمیسیون انتخابات کنگو اعلام کرد که انتخابات در سال ۲۰۱۸ برگزار میشود و این یعنی حداقل یک سال دیگر در قدرت باقی ماندن کابیلا. ادامه این وضعیت میتواند هرج و مرج را در آن کشور در منطقه افزایش دهد.
۹-اوکراین
درگیری در شرق اوکراین تاکنون باعث کشته شدن بیش از ۱۰ هزار نفر شده و بحرانی انسانی در آن منطقه در جریان است. رقابت اصلی میان روسیه و غرب است. مناطق خودمختارطلب تحت کنترل نیروهای طرفدار مسکو هستند. معاهده مینسک نیز اجرایی نشده است. در نتیجه، درگیری میان نیروهای ارتش اوکراین که حاضر به واگذاری مناطق شرقی به نیروهای خودمختاریطلب نیستند در جریان است. این اما تمام مشکل نیست. اوکراینیها از فساد دولت تحت ریاست پطرو پوروشنکو عصبانی هستند و نخبگان اوکراینی را قابل اعتماد نمیدانند. در این میان مشارکت اتحادیه اروپا برای رفع بحران در اوکراین امری ضروری است.
۱۰-ونزوئلا
ونزوئلا بار دیگر در سال ۲۰۱۷ میلادی دوره بد خود را تجربه کرد. نیکلاس مادورو در حالی درصدد تثبیت قدرت سیاسی خود میباشد که کشورش به مرز ورشکستگی و سقوط کشیده شده است. چشمانداز برقراری دموکراسی از طریق صلحآمیز بسیار ضعیف است. با بدتر شدن وضعیت اقتصادی اما مادورو با چالشهای بزرگی مواجه است. پیشبینی میشود که بحران انسانی در سال ۲۰۱۸ میلادی در آن کشور عمیقتر شود. تحریمها سبب افزایش فشار بر آن کشور شده است. بعید است که پشتیبانی روسیه از مادورو کافی باشد. چینیها نیز از مادورو ناامید شدهاند. تظاهرات خیابانی در ماه اوریل و جولای سبب کشته شدن دستکم ۱۲۰ نفر در ونزوئلا شد. علیرغم آنکه نامزدهای اپوزیسیون به دنبال مشارکت در رقابتهای انتخاباتی هستند به نظر میرسد حکومت چنین اجازهای را به آنان نخواهد داد.