آفتابنیوز : سرویس بینالملل- روزنامه بریتانیایی «ایندیپندنت» در گزارشی میدانی به طرح این پرسش پرداخته که آیا محمد بن سلمان ولیعهد جوان سال عربستان سعودی در اجرای طرح اصلاحات مدنظرش در آن کشور موفق خواهد بود؟
به گزارش آفتابنیوز، این روزنامه مینویسد: «در ورزشگاه یک مرد به بخش VIP و دیوار شیشهای آن -که در آن سویش زنان حضور دارند- نزدیک میشود تا عکسی از آنان بگیرد اما انعکاس نور خورشید سبب میشود تا عکسی با کیفیتی ضعیف را بگیرد. او عکسها را به هر دویست مخاطب در فهرست تماسهای تلفن همراهاش میفرستد چرا که حضور زنان در ورزشگاه اتفاقی نادر در عربستان سعودی بوده است. او میگوید: «شما در کشورتان ستارگان سینمایی و افراد مشهور را دارید. در عربستان سعودی ما خاندان سلطنتی را داریم».
این روزنامه مینویسد: «سلمان پسرش محمد را به عنوان جانشین خود در ماه ژوئن گذشته منصوب کرد. شاهزاده جوانی که اکنون یکی از قدرتمندترین افراد در پادشاهی عربستان سعودی است. وضعیت سلامتی ملک سلمان چندان تعریفی ندارد و به احتمال زیاد پیشبینی میشود که پسرش بزودی بر تخت سلطنت بنشیند. این ولیعهد جوان ۳۲ ساله به طور موثری برای یک دهه آینده عربستان سعودی سیاستگذاری و تعیین هدف کرده است. او اصلاحات را سریعتر از هر زمان دیگری در عربستان سعودی اجرایی میکند. یوسف ۲۵ ساله از جده به «ایندیپندنت» میگوید این کشور به فردی مانند او نیاز داشت. او میافزاید: «من قطعا فکر میکنم که عزم او برای اصلاحات واقعی است. دلیلی ندارد که غیر از این باشد. او نمیخواهد ژست اصلاحطلبانه بگیرد یا صرفا نمایش انجام اصلاحات دهد».
نیروی محرکه اصلی اصلاحات محمدبنسلمان کاستن از وابستگی اقتصاد عربستان سعودی به درآمد نفتی در برنامه چشمانداز ۲۰۳۰ آن کشور است. او در زمینه اجتماعی فضا را بازتر کرده و به زنان اجازه رانندگی داده است، سینماها را باز کرده و از شدت عمل پلیس مذهبی در آن کشور کاسته است. او خواستار ارائه تصویری از یک اسلام میانهرو است.
«دانیل بایمن» یکی از همکاران ارشد مرکز سیاست خاورمیانه در واشنگتن میگوید که به نظر میرسد از دید محمد بن سلمان کشور عربستان سالهای های طولانی اسیر شیوههای کهنه و محافظهکارانه بوده است و اکنون زمان تغییر و اصلاح فرارسیده است.
این روزنامه در ادامه میافزاید: «محمد بن سلمان با تقویت موضع خود در داخل و پیشبرد اصلاحات امیدوار است که بتواند در رویارویی در برابر رقیب منطقهایاش ایران دست پرتری داشته باشد و حمایت بینالمللی را از خواستههای عربستان سعودی کسب کند. در حال حاضر ترامپ رییسجمهوری امریکا دغدغه مشترکی با او درباره ایران دارد و معتقد است که جهان باید در برابر ایران متحد شود. البته «بایمن» میگوید که امریکا و عربستان سعودی در سالهای اخیر نتوانستهاند نزدیکی بیش از اندازهای در روابط با یکدیگر داشته باشند و اکنون صرفا شاهد رابطه شخصی و نزدیک و هماهنگی لفظی میان ترامپ و محمد بن سلمان هستیم نه تعیین یک استراتژی جامع و مشترک».
ایندیپندنت اما در ادامه اشاره میکند که اغراق نخواهد بود اگر محمد بن سلمان را «خطرناکترین انسان در جهان» بنامیم چرا که از دید منابع دیپلماتیک غربی او به بیپروایی و سیاستهای بیپروایانه شهرت دارد. این روزنامه مینویسد سیاستهای او در خاورمیانه تا به امروز فاجعهبار بودهاند؛ از شکست برای تاثیرگذاری بر رویدادهای لبنان و قطر گرفته تا جنگ در یمن که تبدیل به ویتنام عربستان سعودی شده است.
این روزنامه با اشاره به چالشهای پیشروی محمد بن سلمان مینویسد: «تمام اعضای خاندان سلطنتی آل سعود موافق اصلاحات مدنظر او نیستند و برای این موضوع آمادگی ندارند. از سوی دیگر به طور میانگین شهروندان سعودی از کاهش یارانه سوخت و افزایش نرخ بیکاری ناراضی هستند؛ عواملی که در بهار عربی نیز منجر به قیام در دیگر نقاط منطقه شدند. عربستان سعودی به دنبال تغییر واقعی است اما همزمان از خطر ذاتی بیثباتی میترسد. این که آیا شاهزاده جدید قادر به کنترل نیروهای بیشماری که در داخل و خارج از عربستان وجود دارند خواهد بود یا خیر را گذر زمان مشخص خواهد کرد».
تضاد در سیاستهای ولیعهد حوان
نشریه «نیوزویک» اما با نگاهی بدبینانهتر در گزارشی به بازداشت فعالان حقوق زنان در عربستان سعودی اشاره میکند و مینویسد: «شاهزاده محمد بن سلمان از اسلام میانهرو و اصلاحات در عربستان سعودی میگوید اما فعالان حقوق بشر میگویند که آن کشور به آرامی فعالان حقوق زنان را بازداشت میکند. آنان میگویند که یک فعال حقوق زنان به نام «البلاوی» در تبوک عربستان سعودی بازداشت و به مدت ۱۷ روز در زندان بوده است و احتمالا به مدت پنج سال به اتهام حمایت از حقوق زنان در رسانههای اجتماعی به حبس محکوم خواهد شد. یک فعال حقوق بشر در لندن به «نیوزویک» میگوید که او در توئیتر و اسنپ چت بسیار معروف بود و از حقوق زنان و حق آزادی رانندگی آنان حمایت میکرد و خواستار حضور نمایندگان زن در شوراها بود. او میگوید که حکومت عربستان سعودی هنوز هم خواستار مشارکت زنان در امور اجتماعی و سیاسی نیست و فعالان حقوق زنان هنوز هم دستگیر میشوند. پلیس اما میگوید که طبق ماده ۶ قانون جرایم سایبری او به دلیل انتشار ویدئویی در صفحه کاربریاش بازداشت کرده و اتهام وارده به او اختلال در نظم عمومی بوده است. اگر او مجرم شناخته شود احتمالا تا پنج سال به حبس محکوم و یا جریمهای ۸۰۰ هزار دلاری برایش تعیین میشود. انتظار میرود او در روز دوشنبه در دادگاه حضور یابد».
نیوزویک میافزاید: «این در حالیست که در ماههای اخیر دولت عربستان سعودی نشان داده که اصلاحاتی را در وضعیت زنان ایجاد کرده است. در ماه سپتامبر دولت اعلام کرد که زنان برای اولین بار مجاز به رانندگی از ژوئن ۲۰۱۸ خواهند بود. همچنین در آن کشور برای نخستینبار کنسرت عمومی در ماه دسامبر برگزار شد و زنان اجازه حضور در آن را یافتند. از سوی دیگر دولت شروع به اجازه دادن به برخی مردان و زنان برای حضور همزمان در محل کار آن هم به طور مختلط کرده است؛ امری که تا پیش از این در عربستان سعودی بیسابقه بوده است».
«نیوزویک» میافزاید: «محمد بن سلمان از سال گذشته برای جذب سرمایهگذاری خارجی و اصلاح اقتصاد عربستان سعی کرده تا چهرهای از اسلام میانهرو را به نمایش بگذارد تا برای غربیها جذاب باشد. او میخواهد عربستان را از شکل فوقالعاده محافظهکارانه اسلام سنی به شکلی مدرن درآورد و به جای تکیه به درآمد نفت، کسری بودجه را کاهش دهد. اما گروههای حقوق بشری میگویند که تصمیم به اعطای آزادیهای بیشتر به زنان، بیشتر یک اقدام تبلیغاتی از سوی حکومت عربستان سعودی است و فعالان حقوق زنان کماکان بازداشت میشوند».
«علی الحمد» مدیر مرکز خلیج فارس مستقر در واشنگتن میگوید که در سال گذشته تعداد بازداشت فعالان حقوق زنان افزایش یافته است و اکنون بدترین زمان ممکن برای فالیت آنان است. او میافزاید: «پیش از این، معمولا قبل از بازداشت فعالان حقوق بشر و حقوق زنان به آنان هشداری قوی داده میشد اکنون اما زنان به سالها زندان محکوم میشوند و حتی در زندانها در مواردی شکنجه شدهاند».
«نیوزویک» در پایان مینویسد: «سفارت عربستان سعودی در واشنگتن حاضر به پاسخگویی به پرسشهای ما در اینباره نشد. از زمان بازداشت بلاوی نیز حساب توئیتر او حذف شده است».