آفتابنیوز : اگرچه مشخص نیست دقیقا چه تعداد افراد خواب پریشی یا اختلالات خواب را تجربه کردهاند اما احتمالا خودتان یا یکی از افرادی که میشناسید حداقل یک بار یکی از این رویدادها را تجربه کردهاید.
خواب پریشی اغلب با رفتارها و اقدامات ناخوشایندی مرتبط است که ناخودآگاه بوده و انجام آنها در خواب بسیار عجیب به نظر میرسد.
با این حال اگر چه بسیاری از کارهای عجیب و غریبی که در خواب انجام میدهیم با اختلال خواب مرتبط است، اما بعضی دیگر در واقع رخدادهای فیزیولوژیکی طبیعی بدن است که بسیار شایع هستند.
در این مقاله از سایت تخصصی مدیکال نیوز تودی، به بررسی چند مورد از عجیبترین رفتارهایی که فرد ممکن است به هنگام خواب از خود نشان دهد، پرداخته شده که به شرح زیر است:
- حرف زدن در خواب: حرف زدن در خواب نوعی پدیده فیزیولوژیکی رایج است که در کودکان و نوجوانان شایعتر است، هر چند این پدیده در بزرگسالان نیز غیر معمول نیست. حرف زدن در خواب معمولا طولانی نبوده و همیشه شامل گفتار قابل درک نیست. این پدیده معمولا نادر و کوتاه است اما میتواند از تولید صداهای کوتاه و نامفهوم گرفته تا بیان عبارات کامل با محتوای قابل فهم یا حتی سخنرانیهای مکرر و بلند با صدای خشمگین و خصومت آمیز اتفاق بیفتد.
یک مطالعه اخیر صورت گرفته نشان میدهد در ۱۰ درصد از موارد افرادی که در خواب حرف میزنند، کلمات ناسزا و با محتوای منفی را به کار میبرند. در واقع کلمات ناسزا در طول خواب بیش از ۸۰۰ بار بیشتر از زمانی که فرد در طول صحبتهای روزمره خود آنها را به کار میبرد، استفاده میشوند که احتمالا این امر به دلیل آن است که حرف زدن در خواب در واکنش به خوابهای منفی اتفاق میافتد. این پدیده میتواند در هر مرحلهای از خواب اتفاق افتاده و برای خود فرد نگران کننده نیست. عوامل خارجی وجود دارد که ممکن است به حرف زدن در خواب منجر شود که میتوان با از بین بردن این عوامل به جلوگیری از این پدیده کمک کرد. از جمله این عوامل میتوان به تب ناشی از بیماری، تحمل استرس و اضطراب در طول زندگی روزمره، کم خوابی یا اختلالات خواب اشاره کرد.
- خوابگردی: خوابگردی و راه رفتن به هنگام خواب احتمالا شناخته شدهترین نوع خواب پریشی است. این اختلال خواب معمولا در طول مرحله سوم خواب، حرکت غیر سریع چشم (NREM) رخ میدهد. این مرحله عمیق خواب است که در آن امواج مغزی کند شده و تنفس عمیق و آرام میشود. افراد در این مرحله از خواب نمیتوانند به راحتی بیدار شوند و به همین دلیل خوابگردی در وضعیتی رخ میدهد که بدن فرد از لحاظ جسمی فعال است ولی فرد خوابگرد در حالت عمیق خواب است. افراد خوابگرد معمولا پس از بیداری هیچ کدام از اقدامهای خود را به یاد نمیآورند. از رفتارهایی که فرد خوابگرد از خود بروز میدهد میتوان به بلند شدن از تخت خواب، بی حرکت نشستن در این شرایط، نگاه کردن به اطراف با حالتی سراسیمه پیش از حرکت و سپس به آرامی شروع به حرکت کردن در اطراف اشاره کرد. در این مواقع چشمها اغلب باز بوده و نگاه فرد خوابگرد به صورت نگاهی خیره و بی حالت است. همچنین خوابگردها اغلب به سمت صدا، نور یا اتاقی خاص حرکت کرده و ممکن است رفتارهای پیچیدهتری مانند تعویض لباسها، باز کردن درها یا حتی استفاده از سرویسهای بهداشتی داشته باشند.
نوعی اختلال مرتبط با خوابگردی، غذا خوردن به هنگام خواب است که در آن افراد از تخت خواب بلند شده، به سمت یخچال رفته و خوراکی میخورند سپس دوباره به تخت خواب بر میگردند بدون اینکه بیدار شوند. در این رفتار ممکن است فرد صبح هنگام از خواب بیدار شود و با ظرفهای کثیف مواجه شود و از طریق این شواهد متوجه این رویداد بشود. با این حال برخی از رفتارهای خوابگردی خطرناکتر هستند. برای مثال میتوان رفتارهایی را که در آن فرد یک وسیله موتوری را روی حالت خودکار گذاشته و به صورت کاملا ناخودآگاه آن را میراند یا رانندگی میکند. برخی از دانشمندان رفتارهای این چنینی را ناشی از مصرف برخی داروهای خوابآور موسوم به داروهای Z مانند زولپیدم و زوپیکلون میدانند. هر چند تاثیر دقیق این داروها بر رفتارهای خوابگردی هنوز مشخص نیست.
اگرچه هنوز هیچ تحقیق علمی در این زمینه صورت نگرفته اما ظاهرا ارسال پیام به هنگام خواب خصوصا در میان نوجوانان غیر معمول نیست. طی چند سال گذشته رسانههای مختلف اخباری مبنی بر ارسال پیام توسط بسیاری از نوجوانان به هنگام خواب منتشر کردهاند عموما افراد پس از بیدار شدن ارسال این پیامها را به یاد نمیآورند و گاهی از ارسال آنها خجالت زده میشوند. متخصصان خواب این رفتار را جزو اختلالات خواب دسته بندی میکنند و بر این واقعیت تاکید دارند که بسیاری از نوجوانان بهداشت خواب ضعیفی داشته و استفاده دائم از گوشیهای هوشمند و ارسال پیام تا اواخر شب و روشن گذاشتن هشدار پیامها باعث تشدید این اختلال میشود.
- سقوط خوابگاهی (حس سقوط حین خواب): بسیاری از شما احتمالا با پدیده سقوط خوابگاهی یا حس سقوط حین خواب آشنایی دارید. این پدیده با احساس سقوط از ارتفاعی بلند یا سکندری خوردن همراه است که باعث میشود بدن فرد بطور ناگهانی تکان خورده و فرد با از جا پریدن به طور ناگهانی از خواب بپرد. متخصصان خواب این نکته را یادآور میشوند که سقوط خوابگاهی در هر سنی و در افراد عادی رخ میدهد و در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از بزرگسالان شیوع داشته و جز اختلالات خواب محسوب نمیشود. به طور معمول انقباض عضلانی کمتر از یک ثانیه طول کشیده و هنگامی که فرد در حال گذار به حالت خواب یا در مرحله خواب سبک قرار دارد، رخ میدهد. متخصصان خواب به برخی از احساسات دیگری که شیوع کمتری دارند و به هنگام خواب رخ میدهند اشاره کردهاند که در این بین میتوان شنیدن صدایی مانند یک سخن گفتن و احساس وحشتناکی از یک انفجار بلند یا فلاش نور که به عنوان «سندرم انفجار سر» شناخته میشود، را نام برد. اگرچه سقوط خوابگاهی رخدادی طبیعی است اما متخصصان بر این باورند برخی عوامل مانند خستگی، استرسهای احساسی، کمبود خواب، ورزش شدید و محرکهایی چون کافئین و نیکوتین احتمال وقوع آن را میافزایند.
- اختلال عمل کردن به رویاها: یکی دیگر از خواب پریشیها موسوم به اختلال رفتاری خواب مرحله حرکت سریع چشم (REM) انجام رفتارهای بسیار پیچیده در خواب است که میتوان آن را مشابه اختلال خوابگردی دانست. هرچند که بین این دو اختلال خواب تفاوتهای بسیاری دیده میشود. همانگونه که از عنوان آن پیداست اختلال رفتاری خواب مرحله حرکت سریع چشم در مرحله حرکت سریع چشم رخ میدهد که بیشتر رویا دیدنها در این مرحله از خواب اتفاق میافتد. افراد مبتلا به این اختلال تمایل دارند به صورت فیزیکی به هر آنچه که در رویاهایشان اتفاق میافتد پاسخ داده و اقدام به انجام برخی کارها کنند. متخصصان خواب با اشاره به اینکه بیشتر افراد مبتلا به این اختلال بیش از ۵۰ سال سن داشته اما نرخ شیوع آن مشخص نیست، این نکته را یادآور میشوند که رویاهایی که اختلال عمل کردن در آنها رخ میدهد معمولا محتوای خشونت آمیزتری داشته و شامل موضوعاتی است که در آن حمله یا دفاع از یک موقعیت یا اشخاص اتفاق میافتد. این اختلال که در مردان بیشتر از زنان شیوع دارد معمولا با حرکات بی نظم و آشفته فرد در هنگام خواب همراه است هر چند خوشبختانه معمولا این افراد حرکات خشونت آمیزی را نسبت به خود یا اطرافیانشان بروز نمیدهند. این اختلال خواب پریشی میتواند پس از اولین استفاده فرد از داروهای افسردگی رخ دهد اما محرکهایی همچون الکل، قهوه و شکلات نیز میتوانند در بروز آن موثر باشند. همچنین بیش از ۵۰ درصد از افراد مبتلا به نوعی اختلال خواب دیگر موسوم به «حمله خواب» یا «نارکوپسی» علائم مربوط به اختلال عمل کردن رویاها را نیز از خود بروز میدهند.
منبع: ایسنا